Na samym początku należy wyjaśnić pojęcie analizy ekonomicznej, ponieważ analiza finansowa jest ważnym jej elementem. Przedmiotem analizy ekonomicznej jest poszukiwanie, porównywanie, a następnie rozkładanie na czynniki pierwsze poszczególnych związków zachodzących wewnątrz oraz na zewnątrz przedsiębiorstw. Takimi czynnikami będą np. polityka rządowa, sytuacja makroekonomiczna, metody zarządzania firmą, a nawet jakość pracowników i zachodzące między nimi relacje osobiste.
Odpowiednia ich ocena ma w wielu przypadkach istotny wpływ na decyzje podejmowane w kontekście zarządzania strategicznego, taktycznego i operacyjnego firm ze względu na występujące pomiędzy nimi zależności.
Przejdźmy zatem do głównego tematu naszego zagadnienia. Celem analizy finansowej jest ocena standingu finansowego przedsiębiorstwa, a co za tym idzie ocena m.in. poziomu płynności finansowej, rentowności oraz poziomu zadłużenia spółki. Odpowiednio przeprowadzona analiza finansowa dostarczy Ci odpowiedzi na takie pytania jak:
- Czy prezentowane wyniki wskaźników wykazują jej silną pozycję na rynku i wyznaczają gwarancję dalszego rozwoju?
- Co należałoby zmienić lub poprawić, aby prezentowane wyniki były coraz lepsze?
Głównymi czynnikami, pod względem których oceniana jest każda firma, to wypracowanie zysku lub poniesienie straty za rok obrotowy. Świadczy to o efektywności z jaką prowadzona jest działalność, o jakości zatrudnionych pracowników i odpowiednim doborze wykonywanych zadań oraz o tym jaki wpływ na prowadzoną politykę zarządczą miały czynniki zewnętrzne, a jaki czynniki pochodzące z wewnątrz.
Najczęstszymi metodami, z których korzysta się podczas badania zachodzących zdarzeń mających wpływ na przebieg działalności w roku obrotowym firmy są metody indukcji i dedukcji. Obie te metody zaliczane są do tak zwanych metod ogólnych. Korzysta się z nich w celu rozwiązywania określonych problemów zachodzących w przedsiębiorstwach. Metodę indukcji charakteryzuje to, że analizę rozpoczyna się od badań poszczególnych czynników, sukcesywnie przechodząc do uogólnień. Jej charakterystyczną cechą jest obiektywizm, ponieważ analityk przed rozpoczęciem analizy nie zna jej wyników, co sprawia, że na podstawie swojego doświadczenia jest w stanie wydać sprawiedliwą opinię na temat uzyskanych rezultatów. Odwrotna sytuacja zachodzi w metodzie dedukcyjnej, gdzie badający przechodzi od ogółów do szczegółów badanego zjawiska. Analitycy posługują się najczęściej metodą opartą na dedukcji, ze względu na znajomość wyniku badań, na których to podstawie szuka się przyczyn wystąpienia danego zjawiska. Obie te metody są skuteczne w zależności od tematyki i celu badań. Jeśli przedmiotem badań jest sytuacja dotycząca zdarzeń przyszłych, wtedy świetnie sprawdzi się metoda indukcji. Jeśli badamy przyczyny zjawisk, które już wystąpiły, wtedy zaś najlepszym rozwiązaniem będzie zastosowanie metody dedukcji. Należy pamiętać, że tego typu badania nie występują w ujęciu matematycznym, a więc unika się porównywania ze sobą danych liczbowych. Metodami powszechnie znanymi, chociaż używanymi zdecydowanie rzadziej od wyżej wymienionych, są tzw. metody szczegółowe. Mają one szerokie zastosowanie w analizach o charakterze pogłębionym. Dzielą się na metody porównań oraz na metody badań przyczynowych. W metodzie porównawczej analizie poddawane są minimum dwie dane. Może to być np. badanie rezultatów zjawiska, które wydarzyło się w danym okresie czasowym z danymi innej spółki. Metoda badań przyczynowych w dużej mierze odnosi się do analizy porównawczej, można więc stwierdzić, że jest jej uzupełnieniem, a opiera się na analizie wpływu procesów, bądź czynników mających wpływ na wynik metody porównawczej.
Pisząc na temat metod nie sposób nie wspomnieć o rodzajach analizy finansowej. Jest ich dość dużo, ale chciałbym przedstawić Ci tylko niektóre z nich tak, abyś mógł wszystko to, co przeczytałeś do tej pory spokojnie poukładać w jedną całość. Pierwszą, od której chciałbym zacząć będzie to rodzaj analizy ze względu na przyjętą metodę, na która składają się analiza funkcjonalna, decyzyjna i kompleksowa. W przypadku analizy funkcjonalnej to jak sama nazwa wskazuje odnosi się do konkretnych osób i konkretnych zadań im przypisanych. Krótko mówiąc, poszczególne osoby są odpowiedzialne za przeprowadzanie badań nad procesami, za których efekt ponoszą odpowiedzialność. O analizie decyzyjnej mówimy tylko w przypadku podjęcia badań nad pojedynczymi zjawiskami, które uznaliśmy za mogące odgrywać ważną rolę w pracy przedsiębiorstwa. Zostaje mi jeszcze do omówienia analiza kompleksowa, ale specjalnie chciałbym zostawić ją na koniec. Kolejnym rodzajem, który chciałbym omówić jest to forma przeprowadzonych badań dzieląca się na analizę rozliczeniową i wskaźnikową. Analiza rozliczeniowa jest analizą skomplikowaną i pracochłonną ze względu na to, że jak wiesz na ogół sukcesu mają wpływ nie tylko zjawiska i procesy zewnętrzne, ale również wewnętrzne, jak choćby problemy firmy, tak więc ciężko aby osoba nie mająca dużej styczności z badanym przedsiębiorstwem mogła przeprowadzić sprawiedliwą analizę. Gdyby zaś była to osoba ze środowiska wewnętrznego, wtedy zaistniałoby ryzyko przeprowadzenia analizy w sposób stronniczy, a nie obiektywny. Pojęcie analizy wskaźnikowej i kompleksowej, o których przed chwilą wspominałem, w moim przekonaniu odnoszą się do tego samego, a mianowicie do wyliczeń na podstawie odpowiednio skonstruowanych wskaźników. Analiza ta odnosi się do tego, o czym czytałeś na początku artykułu, a więc do oceny standingu finansowego i jest ona bardzo ciekawa jednak przedstawię i opiszę ją dopiero w następnym artykule.
