W I kw. 2021 r. ceny produkcji globalnej w sektorze przedsiębiorstw niefinansowych (szacowane na podstawie wskaźników cen produkcji globalnej z wyłączeniem Rolnictwa, Działalności finansowej i ubezpieczeniowej oraz Administracji publicznej, Edukacji i Opieki zdrowotnej) rosły w umiarkowanym tempie (2,4% r/r) – jednak o 0,4 pp. szybciej niż w poprzednim kwartale. Do wzrostu dynamiki cen produkcji przyczynił się głównie przyspieszający wzrost cen w przemyśle (do 2,4% r/r, wg. PPI), odpowiadającym za około 45% produkcji globalnej (z wyłączeniem rolnictwa, sektora finansowego i usług publicznych).
Szybciej niż w poprzednim kwartale rosły także ceny w Transporcie
(1,4% r/r). W budownictwie ceny produkcji rosły w zbliżonym tempie co w IV kw. ub.r. (o 2,3% r/r), natomiast w pozostałych sekcjach odnotowano spowolnienie wzrostu cen. Nadal najszybciej, choć wolniej niż w poprzednim okresie, rosły ceny produkcji globalnej w Działalności profesjonalnej, naukowej i technicznej (o 6,2% r/r) oraz w Obsłudze nieruchomości (o 5,9% r/r). Lekko zmniejszyła się skala wpływu sektora usługowego na wzrost cen produkcji globalnej sektora przedsiębiorstw niefinansowych, a zwiększyła ‐ przemysłu.
Przyspieszenie wzrostu cen w przemyśle w I kw. br.
wynikało głównie ze wzrostu dynamiki cen producenta w działach wytwarzających dobra energetyczne (4,4% r/r) oraz zaopatrzeniowe (4,1% r/r) ‐ w związku z kształtowaniem się cen surowców, w tym głównie ropy naftowej oraz miedzi, na rynku światowym. W rezultacie w I kw. 2021 r. nastąpił wyraźny wzrost deflatora zużycia pośredniego, a więc wskaźnika cen zaopatrzenia (w surowce, materiały, energię i usługi obce) całego sektora przedsiębiorstw niefinansowych – do 2,4% r/r, po wzroście o 1,0% r/r w poprzednim kwartale. W głównych grupach produkcji przemysłowej najniższą dynamikę cen odnotowano natomiast w przypadku nietrwałych dóbr konsumpcyjnych (‐0,4% r/r), a więc kategorii produkcji bliższej popytowi finalnemu. W rezultacie nastąpiło wyhamowanie pozytywnych tendencji w kształtowaniu się ceny relatywnej (produkcji względem zaopatrzenia), wpływających dodatnio na wskaźnik rentowności na działalności operacyjnej w okresie poprzednich dwóch lat (por. rozdział Sytuacja finansowa).
Dotychczas dostępne dane o cenach produkcji sprzedanej przemysłu
w kwietniu oraz maju br. wskazują, że dynamika cen produkcji, a w szczególności zaopatrzenia, sektora przedsiębiorstw nadal wyraźnie rosła – głównie jednak ze względu na ceny surowców. W miesiącach tych odnotowano bowiem przyspieszenie tendencji wzrostowej wskaźnika PPI (do przeciętnie 6% r/r, wobec 2,4% r/r w I kw. br.), wynikające głównie z przyspieszenia wzrostu cen dóbr energetycznych (do przeciętnie 19,1% r/r, wobec 4,4% r/r w I kw. br.) oraz dóbr zaopatrzeniowych (do przeciętnie 7,3% r/r, wobec 4,1% r/r w I kw. br.), a więc kategorii często stanowiących zużycie pośrednie innych firm. Przyczynił się do tego przede wszystkim wzrost cen w wytwarzaniu koksu i produktów rafinacji ropy naftowej, górnictwie rud metali oraz produkcji metali ‐ w związku z kształtowaniem się cen surowców na rynku światowym.
Do wysokiej dynamiki rocznej cen przetwórstwa ropy,
które ma obecnie największy wkład do wzrostu cen w przemyśle, w znacznym stopniu przyczynił się statystyczny efekt niskiej bazy, związany z silnym spadkiem cen w marcu i kwietniu ub.r. (pierwsza fala pandemii Covid‐19). Wyraźnie wolniej, niż ceny dóbr energetycznych i zaopatrzeniowych, rosły ceny kategorii produkcji bliższych popytowi finalnemu, tj. dóbr konsumpcyjnych, choć także w tym przypadku odnotowano wzrost dynamiki cen (do przeciętnie 1,5% r/r w kwietniu oraz maju br., wobec 0,1% r/r w I kw. br.). Relatywnie wolno rosły także ceny dóbr inwestycyjnych (o 1,3% r/r przeciętnie w kwietniu i maju br., wobec 2,7% r/r w I kw. br.). Wzrost ceny relatywnej zaopatrzenia, względem produkcji może zatem zacząć wpływać negatywnie na rentowność działalności sektora przedsiębiorstw w II kw. br.
Na wyraźne przyspieszenie wzrostu cen producenta w II kw. br.
wskazują także odpowiedzi przedsiębiorstw ankietowanych w SM NBP. Wskaźnik cen bieżących odnotował bowiem wyraźny wzrost (o 9,3 pkt.) ‐ do najwyższego historycznie poziomu (33,2 pkt.). W czerwcowym badaniu 37% przedsiębiorstw zadeklarowało wzrost cen oferowanych produktów, podczas gdy jedynie 3% spadek cen. Wzrost wskaźnika presji cen producenta odnotowano we wszystkich analizowanych gałęziach gospodarki, tj. zarówno w Przemyśle, Budownictwie, jak i sektorze usługowym (w tym w Handlu). Drożejące surowce, a także (w mniejszym stopniu) poprawiające się uwarunkowania popytowe i spodziewany wzrost wynagrodzeń, przyczyniają się do wzrostu oczekiwanej inflacji cen producenta w III kw. 2021 r. Wyraźnie wzrósł, do najwyższego w swojej historii poziomu, wskaźnik prognozowanych cen materiałów i surowców wykorzystywanych w procesie produkcyjnym przedsiębiorstw ankietowanych w SM NBP. Wyższe niż w poprzednim badaniu były także oczekiwania firm dotyczące wzrostu wynagrodzeń w horyzoncie kolejnego kwartału, co może się przyczyniać do wzrostu oczekiwanych jednostkowych kosztów pracy.
W rezultacie w III kw. 2021 r. rozkład oczekiwanych przez ankietowane przedsiębiorstwa
zmian cen produkcji przesunął się w prawo. Silnie wzrósł wskaźnik salda kierunku zmian cen produkcji – do najwyższego poziomu w swojej historii. Odsetek przedsiębiorstw prognozujących wzrost cen produkcji przewyższa obecnie udział podmiotów oczekujących spadku o 64 pp. (s.a.), a różnica ta jest o ok. 13 pp. wyższa niż w poprzednim kwartale. Wyraźnie (średnio o 1,3 pp.) wzrosła także, względem marca br., skala oczekiwanych podwyżek cen oferowanych produktów. Przedsiębiorstwa ankietowane w SM NBP planują częściej niż w poprzednim badaniu przerzucać rosnące koszty produkcji na ceny oferowanych produktów. Wzrosły bowiem, względem poprzedniego badania, odsetki podmiotów prognozujących podniesienie cen oferowanych produktów/usług ‐ w reakcji na oczekiwany wzrost cen kosztów zaopatrzenia (o ok. 6 pp.), a także na wzrost wynagrodzeń (o ok. 8 pp.).
Oba wskaźniki kształtowały się na relatywnie wysokich poziomach, do czego przyczynić się mogły,
z jednej strony, oczekiwania poprawy sytuacji popytowej, a z drugiej, znaczna skala spodziewanych wzrostów cen czynników produkcji (szczególnie zaopatrzenia), utrudniająca absorbcję rosnących kosztów poprzez redukcję marży. Najważniejszym czynnikiem kształtującym oczekiwania dot. inflacji cen producenta pozostają ceny zaopatrzenia w materiały i surowce, zarówno ze względu na wyraźnie większą skalę oczekiwanych wzrostów cen tej kategorii, niż w przypadku wynagrodzeń, jak i na fakt, że koszty zaopatrzenia mają wyraźnie większy, niż koszty wynagrodzeń, udział w kosztach operacyjnych sektora przedsiębiorstw. Jednocześnie wzrost kosztów zaopatrzenia jest obecnie najczęściej wymienianym problemem, z jakim borykają się przedsiębiorstwa ankietowane w SM NBP. Odsetek firm, które w pytaniu otwartym SM NBP wskazują na rosnące ceny zaopatrzenia jako na barierę działalności wyraźnie wzrósł, i kształtował się na wysokim historycznie poziomie (14,6% wobec 8,4% w poprzednim badaniu).
Analogiczny wskaźnik dla kosztów pracy plasował się na wyraźnie niższym poziomie (3,9%),
choć także wzrósł względem poprzedniego badania (3,1%). Także w dłuższym okresie (w horyzoncie kolejnych 12 miesięcy) firmy wyraźnie częściej (niż w poprzednim badaniu) spodziewają się wzrostu cen producenta. Udział przedsiębiorstw oczekujących wzrostu cen oferowanych produktów (56%), istotnie wzrósł od poprzedniej edycji SM NBP i kształtował się powyżej średniej dla ostatnich 10 kwartałów (47%). Podwyżki cen są planowane częściej niż w poprzednim kwartale we wszystkich analizowanych sekcjach (poza Dostarczaniem wody, gospodarowaniem ściekami i odpadami oraz działalnością związaną z rekultywacją). Najczęściej podniesienia cen oferowanych produktów spodziewają się podmioty w Wytwarzaniu i zaopatrywaniu w energie elektryczną (66% firm), Handlu i naprawach (64%), Budownictwie (62%) i w Przetwórstwie przemysłowym (58%). Relatywnie rzadziej podniesienia cen w horyzoncie roku spodziewają się firmy Transportowe (37%) i pozostałe przedsiębiorstwa usługowe (42%).
Oczekiwania przedsiębiorstw dotyczące inflacji cen konsumenta
(CPI w horyzoncie najbliższych 12 miesięcy) kształtowały się na wysokim historycznie poziomie. Wprawdzie odsetek firm spodziewających się przyspieszenia inflacji CPI lekko się obniżył (o 2,6 pp.), a oczekujących jej spadku wzrósł (o 2,5 pp.), jednak poziom referencyjny inflacji z kwietnia br., do którego odnosiły się przedsiębiorstwa odpowiadając na pytanie w ankiecie SM NBP, był istotnie wyższy niż w poprzednim badaniu. Jednocześnie więcej firm niż w poprzednim kwartale (o 1,5 pp.) oczekuje utrzymywania się inflacji na dotychczasowym poziomie.
Komentarze
Sortuj według: Najistotniejsze
Nie ma jeszcze komentarzy. Skomentuj jako pierwszy i rozpocznij dyskusję