Dziś każdy ma dostęp do nowoczesnych technologii, które bardzo dynamicznie się rozwijają. We wszystkich dziedzinach życia można zauważyć coraz większe zmiany. Jedną z nich jest również rynek finansowy, który przeżywa nieprawdopodobny skok w rozwoju. Jeszcze 10 lat temu inwestorzy w najśmielszych marzeniach nie wyobrażali sobie takiej ilości różnorodnych instrumentów finansowych i rynków, jakimi dysponujemy obecnie.
Notowania instrumentów finansowych podlegają niekończącym się zmianom. Bezustannie mają miejsce różnego rodzaju zdarzenia rynkowe, podczas których w ciągu krótkiej chwili może wystąpić duży ruch cenowy. Traderzy na całym świecie chcieliby móc zawrzeć transakcje kupna, możliwie jak najbliżej dołka, w trendzie wzrostowym.
Każdy trader szuka swojego świętego Graala – tej prawdziwej i dokładnej informacji, która działa zawsze. W przypadku rynków Forex – Święty Graal to wiedza, kiedy i dlaczego należy wejść na rynek, zwiększyć lub zmniejszyć ryzyko oraz kiedy warto się wycofać. Inwestowanie powinno sprawiać satysfakcję, jak również przynosić odpowiednie rezultaty finansowe. Dobrze, aby było również wolne od stresu. Dlatego traderom potrzebne są między innymi takie umiejętności jak:
■ określenie kierunku w jakim rynek się porusza,
■ opanowanie skutecznej strategii,
■ opanowanie emocji,
■ strategia wyjścia.
Często zdarza się, że trader widzi silny impuls wzrostowy w dobrym miejscu i próbuje zająć pozycję z nadzieją na kontynuację tego impulsu, jednak odległość poziomu sl nie jest zachęcająca. Zmienność na wykresie wzrasta i ciężko jest ustalić nawet statystyczny poziom Stop Lossa. W takich przypadkach trader albo zostaje bez pozycji albo ustawia daleki poziom obrony. Tym samym naraża się na długi czas trzymania pozycji i wysoki poziom stresu.
Wielu traderów potrafi rozpoznać trend oraz dobrze radzi sobie z analizą techniczną i fundamentalną, jednak nie zwraca uwagi na poziomy zmienności na wykresie. To powoduje, że transakcje są przetrzymywane zbyt długo, zamykane zbyt szybko, mają niekorzystny stosunek zysku do ryzyka lub aktywują SL i kontynuują ruch w kierunku poziomu otwarcia pozycji.
Jeden z najlepszych traderów na świecie – Larry Williams, który ma na koncie wieloletnie doświadczenie oraz wygraną turnieju world cup championship of futures trading (edycja 1987) z rekordem i niepobitą do tej pory stopą zwrotu ponad 11000%, poświęcił sporo czasu na badania poziomów zmienności na różnych instrumentach finansowych i wyciągnął interesujące wnioski na ich temat. W połączeniu z różnego rodzaju konfluencjami, poziomy niskiej zmienności na wykresach mogą być bardzo dobrym sygnałem do zajęcia pozycji. Należy tylko wiedzieć, jak je interpretować oraz wykorzystywać.
Larry Williams w swoich książkach zaprezentował interesujące badania rynkowe. Według obserwacji autora możemy zauważyć pewną cykliczność rynkową. W swoich książ- kach autor przedstawia badania, które pokazują, że przy pewnych założeniach poziomy niskich zmienności poprzedzają wysoką zmienność i na odwrót.
Mimo tego, że na rynku ciągle wszystko się zmienia, można zaobserwować, że zależność ta działa oraz można próbować ją wykorzystać. Przeprowadzone badania na wybranych instrumentach mogą potwierdzić teorie Williamsa. Warto zwrócić uwagę na wykres 1, na którym zaznaczono okresy niskiej zmienności.
Na interwale D1 USD.INDEX wskazne są dni, w których zmienność spadała. Zaznaczone zostały świece, poniżej 0.40 punktów. Widoczny jest późniejszy rozwój sytuacji.
Wykres 1
Na wykresie ciężko było zidentyfikować trend, o czym świadczą ostatnie dołki i szczyty. Cena ustalała wyższe i niższe dołki oraz szczyty nieregularnie. Dodatkowym narzędziem pomagającym określić wyhamowanie trendu mogą stanowić średnie kroczące ema np. w skali d1 (75 – i 100-okresowe), które są wypłaszczone. Mimo tego spadek wahań cenowych pozwoliłby wyłapać impulsy cenowe. Często początek takiego ruchu zostawiał bardzo mały knot lub w ogóle go nie było. Pokazuje to możliwość zajmowania pozycji z bardzo korzystnym stosunkiem zysku do ryzyka.
Dodając do wykresów założenia analizy Price Action oraz poprawnie zidentyfikowany trend, można zwiększyć prawdopodobieństwo wejść w transakcje za pomocą niskiego współczynnika ATR.
Wykres 2
Na wykresie 2. zaprezentowany jest przykład wykorzystania atr, czyli zakresu zmiany ceny.
Na wykresie dziennym audusd widać trend wzrostowy, o czym świadczy sekwencja coraz wyżej położonych dołków i szczytów. Dodatkowym elementem, który potwierdza trend są średnie kroczące ema w skali d1 (75 – i 100 – okresowe) skierowane ku górze. Można zauważyć, że po większej korekcie cena przetestowała ważne wsparcie w okolicach 0.7200 i rozpoczęła następny ruch trendowy. W połączeniu z konfluencjami i sygnałami Price Action, dni z niską zmiennością można traktować jako dobre potencjalne miejsce do wej- ścia w transakcje zgodne z trendem lub ostrzeżenie przed zbliżającą się korektą.
Na wykresie 3. zaznaczone są okresy i dni o niskim wahaniu ceny (za wyjątkiem świec niedzielnych). Świece, które były brane pod uwagę, nie przekraczały 0.0070 pipsów dziennego zakresu zmiany ceny. Można zaobserwować, że wielokrotnie pojawiały się w pobliżu ważnych stref wsparcia/oporu. Następnie widzimy, że często w pobliżu ważnych miejsc, cena nie korygowała zakresu świecy o mniejszym wahaniu ceny i niemal natychmiastowo zaczynała rosnąć.
Badając sto ostatnich świec o zmienności poniżej 70 pipsów w ciągu dnia (od 01.08.2015 do 11.08.2016), można wyciągnąć poniższe wnioski:
■ Jeśli od zamknięcia świecy, której wielkość jest w granicach 70 pipsów cena rośnie lub spada o 35 pipsów, prawdopodobieństwo dalszych wzrostów lub spadków wzrasta.
■ Optymalny zasięg ruchu cenowego znajduje się w granicach 140 pipsów od poziomu zamknięcia
■ Po zrealizowaniu 35 pipsów ruchu ceny w dowolnym kierunku po świecy sygnalnej, prawdopodobieństwo, że cena się cofnie o 70 pipsów wynosi około 50%.
■ Niska zmienność, która się pojawia w okolicach wsparć przy trendzie wzrostowym zapowiada nadchodzący impuls, który prawdopodobnie będzie wzrostowy (odwrotnie w trendzie spadkowym).
■ Niska zmienność, która się pojawia w okolicach oporów przy trendzie wzrostowym ostrzega przed możliwą korektą (odwrotnie w trendzie spadkowym).
■ Prawdopodobieństwo skutecznej analizy rośnie, jeśli w pobliżu występuje sygnał Price Action. Na przykładzie widać, że niskie poziomy wahań cenowych są pomocne w analizie technicznej i można je użyć jako dodatkowe narzędzie, potwierdzające słuszność decyzji tradigowych.
Wykres 3
Wykres 4
Wykres 4. przedstawia następny ciekawy przykład wykorzystania ATR, czyli zakresu zmiany ceny. Na wykresie zaznaczone są okresy i dni o niskim wahaniu ceny. Świece, które były brane pod uwagę to te, które nie przekraczały 11 usd zmienności w ciągu dnia. Często pojawiały się w pobliżu ważnych stref wsparcia/oporu. Niejednokrotnie w pobliżu ważnych miejsc, cena nie korygowała zakresu świecy o mniejszym wahaniu ceny i niemal natychmiastowo zaczynała rosnąć. Interesujące wnioski można również wyciągnąć podczas analizy mniejszego interwału czasowego na kolejnym przykładzie.
Wykres 5
Na wykresie 5. zaznaczone są dni, które miały niskie wahanie ceny. Czarnym kolorem zaznaczone są miejsca, które pokrywały się z ważnymi oporami lub wsparciami na niż- szym interwale czasowym, natomiast niebieskim pozostałe miejsca, które nie miały większego znaczenia dla analizy. Badając sto ostatnich świec o zmienności poniżej 11 usd w ciągu dnia (od 29.05.2015 do 15.08.2016) wnioskujemy jak poniżej.
■ Jeśli od zamknięcia świecy, której wielkość jest w granicach 11 usd, cena rośnie lub spada o 8 usd, to prawdopodobieństwo dalszych wzrostów lub spadków wzrasta.
■ Optymalny zasięg ruchu cenowego znajduje się w granicach 16 usd.
■ Po zrealizowaniu ruchu ceny o wartości 8 usd w dowolnym kierunku po świecy sygnalnej, prawdopodobieństwo, że cena się cofnie o 16 usd wynosi około 65%.
■ Niska zmienność, która pojawia się w okolicach wsparć przy trendzie wzrostowym, zapowiada nadchodzący impuls, który prawdopodobnie będzie wzrostowy (odwrotnie w trendzie spadkowym).
■ Niska zmienność, która pojawia się w okolicach oporów przy trendzie wzrostowym, ostrzega przed możliwą korektą (odwrotnie w trendzie spadkowym).
■ Prawdopodobieństwo skutecznej analizy rośnie, jeśli w pobliżu występuje sygnał Price Action.
■ Małe wahanie cen, które znajdują się w ważnym miejscu na mniejszym interwale czasowym będącym w ruchu trendowym, powoduje zwiększone prawdopodobieństwo skuteczności działania tego miejsca.
■ W połączeniu z przesłankami, które daje dostępny w Noble Markets wskaźnik wolumenu rzeczywistego, skuteczność analizy wzrasta.
Podsumowując, można śmiało stwierdzić, że nie należy obawiać się małych poziomów zmienności na płynnych instrumentach finansowych. Obserwacja poziomu wahania ceny i badania rynkowe pomagają w analizie wykresów oraz zwiększają prawdopodobieństwo zajęcia dobrej pozycji. Dopasowanie poziomów wyjścia z transakcji powoduje, że trader nie przetrzymuje stratnych pozycji i nie zamyka wcześniej pozycji zyskownych. Obserwacje i zdobyta wiedza pomagają traderowi ustalić korzystny stosunek zysku do ryzyka i zmniejszają prawdopodobieństwo aktywacji stop lossa, po której będzie kontynuacja ruchu ceny w kierunku otwarcia pozycji. Zmienność, mimo pozorów, jest dobrym narzędziem do analizy rynku oraz pomaga o wiele skuteczniej przewidywać wydarzenia.
