W nowym cyklu artykułów prezentować będziemy wizerunki najważniejszych osobistości ze świata finansów. Ludzi, których decyzje wpływają na codzienne dane gospodarcze, wyniki naszych inwestycji i stan światowych finansów. By dżentelmeńskim obowiązkom stała się zadość, pierwszą postacią, której przyjrzymy się bliżej będzie jedna z najważniejszych kobiet świata finansów - Janet Yellen - obecna prezes FED. Jak mówią o niej koledzy i koleżanki z branży: mała kobieta z wielkim IQ.
Pani Yellen jako przewodniczący zarządu Rezerwy Federalnej znana jest jak na razie jako kontynuatorka długoletniej już w USA, pokryzysowej polityki niskich stóp procentowych (choć od dłuższego czasu zza oceanu dochodzą nas słuchy o planach małych „podwyżek”). Jako że Janet urodziła się pod znakiem zodiaku lwa, możemy mówić tu raczej o lwiej cierpliwości niż powiewie odważnych zmian - być może to właśnie ta cierpliwość lepiej służy naszym portfelom i korzystnie wpływa na stabilność rynku. Jak to się jednak stało, że 68 letnia ekonomistka zasiadła w fotelu prezesa FED jako pierwsza na tym stanowisku kobieta, nie natrafiając po drodze na często niemożliwy do przebicia szklany sufit? Jej droga na szczyt zaczęła się w tej samej instytucji, w której się skończyła – Rezerwie Federalnej Stanów Zjednoczonych
Główna ekonomistka Ameryki urodziła się 13 sierpnia 1946 roku w rodzinie żydowskiej w Nowym Jorku. Dorastała na Brooklynie, jej ojciec pracował jako lekarz, matka była natomiast nauczycielką w lokalnej szkole podstawowej. Zajmowała się także domem i dorywczo tłumaczyła książki na alfabet Braille'a. Co ciekawe, dziadek Yellen ze strony matki pochodził z polskich Suwałk. Początkowo mała Janet nie miała w swoim otoczeniu zbyt dużej styczności z ekonomią – bardziej od funkcji klasowego skarbnika interesowało ją stanowisko redaktora naczelnego gazetki szkolnej, które to udało się jej objąć. Szkołę podstawową ukończyła w 1963 jako najlepsza uczennica ze swojego rocznika - z tej okazji udzieliła wywiadu właśnie redagowanej przez siebie gazetce - przeprowadziła go sama ze sobą. Uczęszczając do Brooklińskiego liceum Fort Hamilton, młoda Janet świetnie radziła sobie ze wszystkimi przedmiotami lekcyjnymi. Wygrała nawet konkursowe miejsce na wydziale matematyki Uniwersytetu Browna, gdzie rozpoczęła studia. Szybko przeniosła się jednak na wydział ekonomii, którą uznała za naukę bardziej praktyczną i użyteczną. W 1967 roku uzyskała stopień licencjata. Dalsze kształcenie podjęła na Uniwersytecie w Yale, na którym obroniła pracę doktorską – jednym z jej tamtejszych wykładowców był uhonorowany Nagrodą Nobla James Tobin, autor prac o podatkach i twórca podatku Tobina (od spekulacyjnych transakcji walutowych).
Kolejne lata Yellen spędziła na Uniwersytecie Harvarda, pełniąc rolę asystenta profesora. Rezerwa Federalna, którą dzisiaj kieruje stanęła na jej drodze w 1977 roku. W FED przepracowała początkowo jeden rok, by następnie zdobyć tytuł profesora na Kalifornijskim Uniwersytecie Berkeleya. Razem z mężem Georgem Akerlofem (noblistą w dziedzinie ekonomii z 2001 i autorem artykułu „The Market of Lemons”), którego poznała w 1978 pracując jeszcze w Rezerwie Federalnej, wyjechała do Wielkiej Brytanii. Wykładała tam razem z nim w Londyńskiej Szkole Ekonomii i Nauk Politycznych. Emerytowany profesor LSE – Lord Desai bardzo ciepło wspominał to nauczycielskie małżeństwo:
„George Akerlof to kompletny geniusz ekonomiczny, który zawsze potrafi myśleć poza ramowo. Janet była naprawdę poważną osobą i świetną ekonomistką. Teraz myślę sobie, że ludzie nie doceniali jej wystarczająco, określając zwykle jako żonę znanego Georga Akerlofa.”
W 1980 roku Yellen wróciła do USA, do znajdującej się przy Uniwersytecie w Berkeley Szkoły Biznesu Haas, gdzie zaczęła pracę jako profesor nadzwyczajny. Prawdziwy przełom w jej urzędowej karierze nastąpił w 1994 kiedy to powróciła do FED już jako pełnoprawny członek zarządu.
Od 1997 do 1999, za kadencji Billa Clintona, Janet spełniała się w Zespole Doradców Ekonomicznych prezydenta USA. Doświadczenie na stanowisku prezesa zdobywała jednak od 2004 roku, kiedy to zaczęła kierować Bankiem Rezerwy Federalnej San Francisco. Dopiero w 2010 jej "rządy" przybrały jednak krajową skalę - to wtedy Janet została mianowana wiceprzewodniczącą Rady Gubernatorów Systemu Rezerwy Federalnej Stanów Zjednoczonych. W październiku 2013 roku prezydent Barack Obama nominował ją na przewodniczącą zarządu FED, a 7 stycznia 2014 senat przegłosował jej kandydaturę (za Janet opowiedziało się aż 11 senatorów z opozycyjnej Partii Republikańskiej). Urząd objęła w wieku 67 lat, 1 lutego 2014 i sprawuje go do tej pory - jest pierwszą kobietą wybraną do pełnienia tej funkcji i pierwszym od 1987 roku prezesem FED wywodzącym się z Demokratów. Prezydent Obama powiedział wtedy o Janet: „To sprawdzona liderka i twarda kobieta – nie tylko dlatego, że pochodzi z Brooklynu […]. Ma dobry osąd i wie jak budować ekonomiczny konsensus”.
Yellen zastąpiła odchodzącego po 8 latach urzędowania Bena Bernanke. Wcześniej, przez 19 lat przewodniczącym FED był Alan Greenspan, obarczany częściową winą za dopuszczenie do wielkiego kryzysu na rynku mieszkaniowym w 2008 roku. Yellen była jednym z ekonomistów, którzy już wcześniej przewidzieli tą nadchodzącą tragedię finansową. Obecna przewodnicząca Banku Centralnego USA jest szczerą zwolenniczką luzowania ilościowego i zmniejszania bezrobocia kosztem zwiększonego ryzyka inflacji. Stąd wynika jej uparte trzymanie się polityki niskich stóp procentowych, od których częściowo uzależniona jest gospodarka USA.
Razem z mężem wychowała dorosłego już syna - Roberta Akerlofa, który podążył śladami rodziców i pracuje obecnie jako asystent profesora ekonomii na Uniwersytecie Warwick w Wielkiej Brytanii. W czasie swojej kariery Yellen opublikowała także wiele tekstów, które często współtworzyła z Georgem. Otrzymywała również liczne pochwały za jej wkład w dziedzinę ekonomii – m. in. krzyż zasług Wilbura Luciusa z Uniwersytetu w Yale (1997 rok).
Na liście najpotężniejszych kobiet świata Forbesa, Yellen zajęła wysokie czwarte miejsce - tuż za Angelą Merkel, Hillary Clinton i Melindą Gates żoną najbogatszego człowieka na świecie Billa Gatesa. Jeśli Hillary Clinton wygra przyszłe wybory prezydenckie w USA, a na czele Rosji jakimś cudem stanęłaby przedstawicielka płci pięknej, światem naprawdę rządzić będą kobiety...
