- Według wstępnych sondażowych wyników (exit poll) we wczorajszych wyborach parlamentarnych najwięcej głosów uzyskało Prawo i Sprawiedliwość (36,8%), co daje 200 mandatów. Koalicja Obywatelska uzyskała 31,6% głosów (163 mandaty), Trzecia Droga 13,0% (55 mandatów), Lewica 8,6% (30 mandatów), a Konfederacja 6,2% (12 mandatów). Partie opozycyjne (KO, TD, Lewica) w takim rozkładzie głosów uzyskują 248 głosów, co daje zdecydowaną większość w nowym parlamencie. Frekwencja w wyborach do Sejmu i Senatu jest szacowana na 72,9%, a w referendum 40%, co oznacza, że jego wyniki nie są wiążące.
- Po przeliczeniu głosów z 23,8% obwodów wyborczych wyniki kształtują się następująco: Prawo i Sprawiedliwość (40,5%), Koalicja Obywatelska (25,9%), Trzecia Droga (14,0%), Lewica (8,0%), Konfederacja (7,5%).
- Według wstępnych szacunków wybory wygrało Prawo i Sprawiedliwość, ale nie uzyskało większości w Sejmie i najprawdopodobniej przejdzie do opozycji. Drugie miejsce zajęła największa partia opozycyjna Koalicja Obywatelska, która razem z zadeklarowanymi partnerami koalicyjnymi (Trzecia Droga, Lewica) jest w stanie stworzyć większość i rząd większościowy.
- Największym pozytywnym zaskoczeniem wyborów jest rekordowo frekwencja 72,9%, najwyższa po 1989 r. Wyższe od oczekiwań poparcie uzyskała Trzecia Droga, która prawdopodobnie przejęła głosy centrowe od PiS. Z kolei dużo słabsze od oczekiwań poparcie uzyskała Konfederacja.
Przekazanie władzy
- Konstytucja zakłada trzy kroki w formowaniu rządu. Według deklaracji Prezydenta i zapowiedzi odchodzącego premiera Morawieckiego, PiS podejmie próbę formowania rządu, pomimo, że nie posiada większości w Sejmie i raczej nie będzie w stanie uzyskać wystarczającego poparcia, żeby sformować rząd. Ten krok może zająć maksymalnie dwa miesiące (30+14+14 dni). W drugim kroku misja formowania gabinetu zostanie przekazana do Parlamentu. Według exit poll Koalicja Obywatelska, Trzecia Droga oraz Lewica mogą uzyskać 248 głosów w izbie niższej Parlamentu, więc mają niemal pewność iż sformują rząd, ale wymaga to dodatkowych 14 dnia ponad pierwszy krok.
Kohabitacja i priorytety na pierwsze miesiące rządzenia opozycji
- Nowy układ sił w Parlamencie oznacza wzmocnienie roli prezydenta Dudy. Dzisiejsza opozycja, która najprawdopodobniej przejmie władzę, będzie posiadała większość, ale nie zdobyła większości 278 głosów, pozwalających na odrzucenie weta prezydenta. Dodatkowo PiS ze swoimi ok. 200 głosami będzie bardzo silną opozycją
Nowy rząd
- Według deklaracji Koalicji Obywatelskiej, Trzeciej Drogi oraz Lewicy, sformowanie nowego rządu powinno być sprawne, a pierwszym premierem zostanie zapewne D. Tusk. Wśród priorytetów nowego rządu będzie poprawa relacji z Unią Europejską (UE), odblokowanie środków z Krajowego Planu Odbudowy (KPO) oraz poprawa ładu instytucjonalnego.
Wnioski dla rynków finansowych
- Przewaga opozycji jest na tyle duża, że scenariusze braku stabilizacji w Parlamencie są mało realne. Premier Morawiecki zapowiedział, że podejmie próbę stworzenia rządu, ale arytmetyka wskazuje, że w drugim kroku zapewne powstanie rząd opozycyjny i to on będzie sprawował władzę.
- Rynki finansowe zakładały, że wygrana opozycji oznacza szybkie odblokowanie pieniędzy unijnych i wszystkie partie opozycyjne zgadzają się, że jest to priorytet. Taki wynik wyborczy wskazuje, że łatwiej będzie sfinansować wysokie potrzeby pożyczkowe budżetu w przyszłym roku. Zakładamy powrót inwestorów zagranicznych na polski rynek długu, który przez wiele ostatnich lat był omijany przez zagraniczny kapitał. Możliwość stworzenia rządu opozycyjnego oznacza też lepsze perspektywy dla bezpośrednich inwestycji zagranicznych (BIZ), ponad już znaczące napływy, jakie obserwujemy ostatnio. Te dwa czynniki wskazują na umocnienie złotego.
Zobacz także: Czy obecna polityka okaże się k(G)lapą? Eksperci ING komentują
W tym tygodniu kumulacja danych za wrzesień: wciąż słaba produkcja przemysłowa, powolna poprawa w sprzedaży detalicznej
- W czwartek poznamy dane z przemysłu. Nasze prognozy wskazują, że produkcja przemysłowa spadła w we wrześniu o 3,8%r/r (konsensus: -3,0%), po spadku o 2%r/r w sierpniu. Spadek nowych zamówień nieco wyhamował, ale spodziewamy się, że aktywność w przetwórstwie nadal była niższa niż rok wcześniej, zwłaszcza biorąc pod uwagę jeden dzień roboczy mniej w tym roku. Wyniki niemieckiego przemysłu są nadal niekorzystne, ale ostatnie publikacje indeksów PMI sugerują, że sytuacja może się wkrótce zacząć stabilizować, a następnie poprawiać.
- Oczekujemy jednocześnie pogłębienia deflacji PPI. Szacujemy, że ceny producentów obniżyły się w ubiegłym miesiącu o 3,4%r/r (konsensus: -2,7%), po spadku o 2,8%r/r w sierpniu. Pomimo wzrostu cen ropy na światowych rynkach i osłabienia PLN względem US$ hurtowe ceny paliw spadły we wrześniu o ok. 6% względem sierpnia. Spadki cen miały miejsce także w innych działach przetwórstwa.
- W czwartek GUS opublikuje wrześniowe dane z rynku pracy. Prognozujemy, że przeciętne wynagrodzenie wzrosło o 10,2%r/r (konsensus: 10,8%), po wzroście o 11,9%r/r w sierpniu. Niższy niż miesiąc wcześniej spodziewany wzrost w ujęciu rocznym wynika z wyższej bazy odniesienia i niższej liczby dni roboczych niż we wrześniu 2022, co obniży skalę wzrostu płac w przetwórstwie. Popyt na pracę słabnie w niektórych działach przetwórstwa, ale pozostaje wysoki w usługach. Rosnąca płaca minimalna wywiera presję na wzrosty płac wśród osób o niższych zarobkach. Szacujemy, że przeciętne zatrudnienie w przedsiębiorstwach nie zmieniło się w ujęciu rocznym (ING i konsensus: 0,0%r/r), podobnie jak w sierpniu, chociaż spodziewamy się niewielkiego spadku zatrudnienia w ujęciu m/m. Pomimo słabej koniunktury dotychczas nie widzimy sygnałów masowych zwolnień pracowników. Firmy obawiają się o dostępność pracowników w przyszłości. Jest to najprawdopodobniej związane z ograniczoną podażą pracowników z powodu spadku liczebności populacji w wieku produkcyjnym oraz wyjazdami części imigrantów.
- W piątek ukażą się dane o sprzedaży detalicznej we wrześniu. Prognozujemy spadek sprzedaży towarów o 2,0%r/r (konsensus na tym samym poziomie), wobec spadku o 2,7% w sierpniu. Handel detaliczny jest obszarem gospodarki gdzie najbardziej widoczne są oznaki punktu zwrotnego koniunktury. Spadek inflacji, któremu towarzyszy wciąż dwucyfrowy wzrost płac nominalnych przełożył się na poprawę realnych dochodów do dyspozycji gospodarstw domowych. W kolejnych miesiącach spodziewamy się dalszej odbudowy sprzedaży, a konsumpcja powoli znajduje solidny grunt po wyraźnych spadkach w poprzednich kwartałach. W naszej ocenie spodziewane odbicie koniunktury będzie się głównie opierało w oparciu o konsumpcję, co może działać proinflacyjnie.
Fitch: Ekspansja fiskalna może obniżyć równowagę zadłużenia Polski
- Ekspansywne plany fiskalne wszystkich opcji politycznych mogą obniżyć zrównoważenie długu publicznego Polski – oceniła agencja Fitch. Zdaniem analityków agencji interakcja miedzy polityką fiskalną i pieniężną po wyborach będzie istotna dla wiarygodności instytucjonalnej Polski. Fitch ocenia wiarygodność kredytową Polski na „A-„.
Dane bilansu płatniczego za sierpień i rewizja w dół za lipiec zaskoczyły negatywnie
- Po istotnej rewizji danych za lipiec (saldo niższe o €0,6mld niż przy danych wstępnych i niewielki deficyt €0,1mld zamiast nadwyżki), deficyt na rachunku obrotów bieżących w sierpniu wzrósł do €0,2mld. Był to wynik wyraźnie słabszy od konsensusu i naszej prognozy (odpowiednio €0,7mld i €1,0mld), które były jednak oparte o wstępne szeregi czasowe. Szacujemy, że w ujęciu 12-miesięcznym saldo obrotów bieżących poprawiło do 0,3%PKB w sierpniu z 0%PKB w lipcu. Natomiast saldo handlowe w sierpniu (€0,5mld) było porównywalne z lipcowym (€0,3mld) i w ujęciu 12-miesięcznym saldo towarowe poprawiło się z do -0,2%PKB z -0,6%PKB w poprzednim miesiącu. [Do szacunków wykorzystaliśmy dane kwartalne sprzed rewizji rocznych rachunków narodowych przez GUS].
- W innych komponentach rachunku bieżącego w sierpniu - nadwyżka w handlu usługami €3,4mld nie przekroczyła wysokiego deficytu w dochodach pierwotnych €3,8mld i deficytu €0,3mld w dochodach wtórnych.
- Dane o obrotach towarowych potwierdzają słabnącą sprzedaż eksportową w związku ze stagnacją w gospodarce strefy euro (trafia do niej około 60% naszego eksportu) i prawdopodobna recesją w Niemczech w ostatnich kwartałach (gdzie trafia połowę naszego eksportu do strefy euro).
- Po raz pierwszy w tym roku spadła wartość eksportu (wolumen i ceny łącznie) wyrażona w euro o 2,2%r/r w sierpniu po nieznacznym wzroście o 0,2%r/r w lipcu, przy nieco mniejszej skali aprecjacji złotego w stosunku do euro (o 5,6%r/r w sierpniu w porównaniu do 6,9%r/r). Jednocześnie spadek wartości importu o 12,3%r/r był wyraźnie głębszy niż w lipcu (-7,3%r/r). Na spadek wartości obrotów handlowych wpłynął zarówno istotny spadek cen w ujęciu r/r (głębszy w imporcie ze względu na eksplozję cen energii latem 2022) oraz spadki wolumenów w obu agregatach. NBP informuje, że sierpień był trzecim kolejnym miesiącem spadku cen eksportu i oraz piątym miesiącem spadku cen importu.
- Na eksport wpływa słaba koniunktura w Europie Zachodniej, natomiast na import słaby popyt krajowy, na co wskazują m.in. dane o sprzedaży detalicznej czy wynagrodzeniach realnych. Pozytywne tegoroczne trendy na globalnych rynkach energetycznych (w szczególności ropy i gazu ziemnego) zaczęły się odwracać w sierpniu i wpłynie to na wyniki handlowe w kolejnych miesiącach.
- Komunikat NBP wskazuje na słabe wyniki w 5 na 6 głównych kategorii towarów. Wzrost odnotowano w środkach transportu, na co wpłynęła wyższa sprzedaż samochodów dostawczych oraz ciągników drogowych. W imporcie najgłębsze spadki odnotowano w zakupach paliw, towarów zaopatrzeniowych oraz dóbr inwestycyjnych. Utrzymał się wzrost importu nowych samochodów osobowych, ale osłabł import części samochodowych, co jest związane z niższą dynamiką eksportu samochodów.
- Dzisiejsze dane są umiarkowanie negatywne dla złotego, gdyż wyraźnie słabsze wyniki od konsensusu są związane z rewizją danych historycznych, ale generalnie saldo obrotów bieżących pozostaje bliskie równowagi. Na złotego w większym stopniu wpływają decyzje w polityce pieniężnej oraz oczekiwania dot. krajowego policy-mix po niedzielnych wyborach. Przed rewizją danych, spodziewaliśmy się 1,5%PKB nadwyżki w obrotach bieżących na koniec 2023 po deficycie 2,4%PKB w 2022 (po rewizji w górę z -3,0%). Napięcia geopolityczne i wzrost cen ropy naftowej przy ryzyku recesji w Niemczech mogą przełożyć się na niższą nadwyżkę bliżej 1%PKB.
