W 2 kwartale 2022 r. osoby aktywne zawodowo stanowiły 57,9% ludności[1] w wieku 15–89 lat. W porównaniu z 1 kwartałem 2022 r., wskaźnik ten zmniejszył się o 0,1 p. proc., natomiast w odniesieniu do 2 kwartału 2021 r. zwiększył się o 0,3 p. proc.
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15–89 lat według BAEL
W 2 kwartale 2022 r. liczba osób aktywnych zawodowo w wieku 15–89 lat wyniosła 17224 tys., z tego: 16770 tys. stanowili pracujący, natomiast 454 tys. – bezrobotni. Populacja biernych zawodowo w tej grupie wieku liczyła 12508 tys.
Odnotowano niewielkie zmiany w grupie osób aktywnych zawodowo. W porównaniu z 1 kwartałem 2022 r. liczebność tej populacji zmniejszyła się o 26 tys., tj. o 0,2%, zaś w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku zwiększyła się o 21 tys., tj. o 0,1%.
Udział aktywnych zawodowo w ogólnej liczbie osób w wieku 15–89 lat w 2 kwartale 2022 r. był wyższy wśród mężczyzn i wynosił 65,7%, natomiast w populacji kobiet kształtował się na niższym poziomie – 50,8% (odpowiednie wartości dla osób w wieku produkcyjnym[2] to 83,0% oraz 76,6%). Analogiczne wskaźniki dla mieszkańców miast oraz mieszkańców wsi wynosiły odpowiednio: 57,8% i 58,1% (w wieku produkcyjnym: 81,9% i 77,4%).
Wykres 1. Współczynnik aktywności zawodowej osób w wieku 15-89 lat[3]
Wskaźnik opisujący relację liczby osób niepracujących (bezrobotnych w wieku 15-74 lata i biernych zawodowo w wieku 15–89 lat) do liczby osób pracujących (w wieku 15-89 lat) zmniejszył się w stosunku do poprzedniego kwartału, jak i w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r. W 2 kwartale 2022 r. na 1000 osób pracujących przypadały 773 osoby bez pracy w wieku 15-89 lat (w 1 kwartale 2022 r. 781 osób, a w 2 kwartale 2021 r. 799 osób).
Osoby pracujące stanowiły w 2 kwartale 2022 r. 56,4% ludności w wieku 15–89 lat. W porównaniu z ubiegłym kwartałem 2022 r., jak i analogicznym okresem 2021 r. wskaźnik zatrudnienia zwiększył się odpowiednio o 0,2 p. proc. i 0,8 p. proc. Był on wyższy w zbiorowości mężczyzn (64,1%) niż kobiet (49,3%).
Pracujący w wieku 15–89 lat według BAEL
W 2 kwartale 2022 r. populacja pracujących w wieku 15–89 lat liczyła 16770 tys. osób i zwiększyła się względem poprzedniego kwartału (o 56 tys., tj. o 0,3%), jak i w porównaniu z 2 kwartałem 2021 r. (o 173 tys., tj. 1,0%).
Wykres 2. Pracujący i wskaźnik zatrudnienia osób w wieku 15-89 lat i w wieku produkcyjnym[4]
Uwzględniając podział według płci, liczba pracujących zwiększyła się w skali kwartału wśród kobiet (wzrost o 50 tys., tj. o 0,7%), a wśród mężczyzn utrzymała się na podobnym poziomie. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, wzrost liczby pracujących wystąpił wśród mieszkańców wsi – o 0,8% (o 54 tys. osób), natomiast w miastach liczebność pracujących nie zmieniła się w znaczący sposób.
W ciągu roku wzrosła liczba pracujących kobiet (o 113 tys., tj. o 1,5%), jak i mężczyzn (o 60 tys., tj. o 0,7%). Wzrost liczby pracujących odnotowano wśród mieszkańców wsi (o 169 tys., tj. o 2,6%), natomiast wśród mieszkańców miast populacja pracujących pozostała na podobnym poziomie.
Nadal wśród pracujących przeważali mężczyźni, którzy stanowili 54,5% (tj. 9133 tys.) tej zbiorowości. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania odsetek pracujących mieszkańców miast wyniósł 59,5% (tj. 9982 tys. osób).
W 2 kwartale 2022 r. wskaźnik zatrudnienia ogółem wyniósł 56,4% i był wyższy wśród mężczyzn (64,1%) niż wśród kobiet (49,3%). Podobny poziom wskaźnika odnotowano w miastach (56,4%), jak i na wsi (56,5%). W porównaniu z poprzednim kwartałem, jak i w skali roku wzrost wskaźnika wystąpił niezależnie od płci, jak i miejsca zamieszkania.
Wyniki BAEL wskazują, że w 2 kwartale 2022 r.:
✓ 15633 tys. osób wykonywało pracę w pełnym wymiarze czasu, natomiast 1136 tys. pracowało w niepełnym wymiarze,
✓ średnia liczba godzin przepracowanych w badanym tygodniu w głównym miejscu pracy wynosiła 38,9 godziny,
✓ w ogólnej liczbie pracujących udział pracowników zatrudnionych w firmach/instytucjach publicznych lub u prywatnego pracodawcy wynosił 79,8% (13379 tys. osób), pracujących na własny rachunek 19,0%, a pomagających członków rodzin 1,2%,
✓ zdecydowana większość pracowników zatrudnionych w firmach/instytucjach publicznych lub u prywatnego pracodawcy wykonywała swoją pracę w oparciu o umowę na czas nieokreślony (84,1%, tj. 11253 tys.),
✓ najwięcej osób pracowało w przetwórstwie przemysłowym – 3251 tys. (tj. 19,4% wszystkich pracujących). Ponad 13% (2253 tys. osób) pracowało w handlu hurtowym i detalicznym, naprawie pojazdów samochodowych włączając motocykle. Na kolejnym miejscu znalazły się osoby pracujące w sekcji rolnictwo, leśnictwo, łowiectwo i rybactwo - 8,5% pracujących (1430 tys. osób), a 8,1% (1354 tys. osób) pracowało w budownictwie.
Wykres 3.Struktura pracujących kobiet i mężczyzn w wieku 15–89 lat według statusu zatrudnienia w głównym miejscu pracy w 2 kwartale 2022 r. (w %)
W 2 kwartale 2022 r. największy wzrost liczby pracujących w porównaniu z poprzednim kwartałem odnotowano w administracji publicznej i obronie narodowej (o 59 tys.), rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie (o 58 tys.) oraz działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (o 55 tys.). Największy spadek dotyczył natomiast przetwórstwa przemysłowego (o 84 tys.), transportu i gospodarki magazynowej (o 54 tys.) oraz działalności finansowej i ubezpieczeniowej (o 45 tys.).
W porównaniu z 2 kwartałem 2021 r. największy wzrost liczby pracujących wystąpił w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie (o 65 tys.), w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (o 50 tys.) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 48 tys.)., zaś największy spadek w handlu hurtowym i detalicznym; naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle (o 79 tys.) oraz informacji i komunikacji (o 21 tys.).
W porównaniu z 2 kwartałem 2021 r. największy wzrost liczby pracujących wystąpił w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie (o 65 tys.), w działalności w zakresie usług administrowania i działalności wspierającej (o 50 tys.) oraz w przetwórstwie przemysłowym (o 48 tys.)., zaś największy spadek w handlu hurtowym i detalicznym; naprawie pojazdów samochodowych, włączając motocykle (o 79 tys.) oraz informacji i komunikacji (o 21 tys.).
Pandemia COVID-19 w podobnym stopniu jak w poprzednim kwartale wpłynęła na miejsce wykonywania pracy. W 2 kwartale 2022 r. liczba osób wykonujących swoją pracę w domu, zwykle lub czasami, wyniosła 2078 tys., co stanowiło 12,4% wszystkich pracujących. Wśród tej zbiorowości 287 tys. osób (tj. 13,8%) pracowało w domu z powodu sytuacji związanej z pandemią COVID-19. W 2 kwartale 2022 r. w formie pracy zdalnej (nie jest tu uwzględniane miejsce wykonywania pracy) swoje obowiązki zawodowe wykonywało zwykle lub czasami 926 tys. osób (co stanowiło 5,5% wszystkich pracujących), spośród których 31,0% pracowało w tej formie z powodu pandemii COVID-19.
Osoby bezrobotne stanowiły w 2 kwartale 2022 r. 2,6% ludności aktywnej zawodowo w wieku 15–89 lat. W porównaniu z ubiegłym kwartałem, jak i analogicznym okresem poprzedniego roku, stopa bezrobocia zmniejszyła się odpowiednio o 0,5 p. proc. i 0,9 p. proc. Natężenie bezrobocia było niższe wśród populacji mężczyzn niż kobiet (odpowiednio 2,3% wobec 3,0%).
Bezrobotni według BAEL
W 2 kwartale 2022 r. populacja osób bezrobotnych w wieku 15–74 lata liczyła 454 tys. i zmniejszyła się w porównaniu z 1 kwartałem 2022 r. (o 82 tys., tj. o 15,3%), jak i 2 kwartałem 2021 r. (o 152 tys., tj. o 25,1%).
Większość zbiorowości bezrobotnych w 2 kwartale 2022 r. stanowiły kobiety – 52,6%, tj. 239 tys., a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast (56,8% tej grupy, tj. 258 tys.).
Spadek liczby osób bezrobotnych w porównaniu z poprzednim kwartałem był spowodowany zmniejszeniem się liczebności bezrobotnych wśród mężczyzn (o 82 tys., tj. o 27,6%), podczas gdy liczba bezrobotnych kobiet pozostała na podobnym poziomie. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, spadek wystąpił zarówno wśród mieszkańców miast (o 51 tys., tj. o 16,5%), jak i wsi (o 30 tys., tj. o 13,3%).
Ograniczenie bezrobocia w okresie roku odnotowano we wszystkich analizowanych subpopulacjach, przy czym uwzględniając podział według płci w większym stopniu wystąpiło wśród mężczyzn (spadek o 118 tys., tj. o 35,4%), a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania – wśród mieszkańców miast (spadek o 109 tys., tj. o 29,7%).
Stopa bezrobocia w 2 kwartale 2022 r. wyniosła 2,6%. Niższa stopa bezrobocia była wśród mężczyzn niż kobiet i wyniosła odpowiednio 2,3% i 3,0%.
W porównaniu z poprzednim kwartałem natężenie bezrobocia zmniejszyło się o 0,5 p. proc., przy czym w populacji mężczyzn o 0,9 p. proc., a w populacji kobiet pozostało bez zmian. W przypadku mieszkańców miast spadek tego wskaźnika wyniósł 0,5 p. proc., a wsi – 0,4 p. proc.
W skali roku również nastąpił spadek stopy bezrobocia o 0,9 p. proc., wśród mężczyzn o 1,2 p. proc, a wśród kobiet o 0,5 p. proc. Uwzględniając miejsce zamieszkania spadek obserwowano zarówno w miastach (o 1,0 p. proc.), jak i na wsi (o 0,7 p. proc.).
Wykres 4. Bezrobotni w wieku 15-74 lata i stopa bezrobocia osób w wieku 15-89 lata[5]
Stopa bezrobocia zmniejszyła się w skali kwartału, jak i w skali roku dla większości analizowanych grup wieku. Nadal największe bezrobocie obserwowano wśród osób najmłodszych (w wieku 15–24 lata), dla których stopa bezrobocia wyniosła 8,9%. Wśród osób w wieku 25– 34 lata natężenie bezrobocia kształtowało się na poziomie 3,0%, 35–44 lata – 2,0%, 45–89 lat – 2,0 %. Wśród osób w wieku produkcyjnym (18–59/64 lata) stopa bezrobocia wyniosła 2,7%.
W odniesieniu do poprzedniego kwartału, jak i analogicznego okresu ubiegłego roku, spadek stopy bezrobocia obserwowano we wszystkich grupach wyodrębnionych ze względu na poziom wykształcenia, przy czym w skali kwartału największy spadek tego wskaźnika dotyczył osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (spadek z 9,3% do 6,8%). W skali roku stopa bezrobocia najbardziej obniżyła się wśród osób z wykształceniem policealnym i średnim zawodowym (spadek z 4,1% do 2,7%).
Największą populację bezrobotnych stanowiły osoby, które straciły pracę (43,9%, tj. 199 tys.). Udział osób powracających do pracy po przerwie wynosił 27,6% (125 tys.), podejmujących pracę po raz pierwszy 14,4% (65 tys.), natomiast najmniej było osób, które zrezygnowały z pracy –14,1% (64 tys.).
Wykres 5.Struktura osób bezrobotnych według źródła napływu do bezrobocia i płci w 2 kwartale 2022 r. (w %)
W 2 kwartale 2022 r. z 344 tys. osób bezrobotnych poprzednio pracujących, 19 tys. osób (5,5%) jako przyczynę zaprzestania ostatnio wykonywanej pracy podało sytuację spowodowaną pandemią COVID-19 (w poprzednim kwartale było to 20 tys., tj. 5,0%, a rok wcześniej 110 tys., tj. 23,6%). Z tej grupy 14 tys. osób (tj. 73,7%) jako bezpośredni powód zakończenia pracy wskazało likwidację zakładu lub stanowiska pracy.
W analizowanym okresie przeciętny czas poszukiwania pracy wynosił 8,7 miesiąca (w poprzednim kwartale było to 8,2 miesiąca, a rok wcześniej 8,1 miesiąca). Najdłużej pracy poszukiwały osoby w wieku 55–74 lata (10,5 miesiąca) i 45-54 lata (10,1 miesiąca), najkrócej natomiast osoby najmłodsze, w wieku 15–19 lat (2,5 miesiąca).
Osoby bierne zawodowo stanowiły w 2 kwartale 2022 r. 42,1% ogółu ludności w wieku 15–89 lat. Odsetek ten ukształtował się na nieco wyższym poziomie w porównaniu z poprzednim kwartałem (wzrost o 0,1 p. proc.), natomiast zmniejszył się w ujęciu rocznym (spadek o 0,3 p. proc.).
Osoby bierne zawodowo w wieku 15–89 lat według BAEL
W 2 kwartale 2022 r. populacja osób biernych zawodowo w wieku 15-89 lat wynosiła 12508 tys. i była na podobnym poziomie co w 1 kwartale 2022 r. i wyraźnie niższa niż przed rokiem (w odniesieniu do 2 kwartału 2021 r. odnotowano spadek o 143 tys., tj. 1,1%).
Ponad połowę wśród osób biernych zawodowo stanowiły kobiety – 60,9%, tj. 7618 tys. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast stanowili 59,7% tej zbiorowości (tj. 7469 tys.).
W skali kwartału zmniejszyła się liczba biernych zawodowo kobiet (o 65 tys., tj. o 0,8%), podczas gdy wśród mężczyzn obserwowano wzrost – o 62 tys., tj. o 1,3%. W przypadku mieszkańców wsi odnotowano spadek biernych zawodowo (o 36 tys., tj. o 0,7%), a wśród mieszkańców miast wzrost – o 33 tys., tj. o 0,4%.
Odnotowane w skali roku istotne zmniejszenie się tej populacji było spowodowane głównie przez spadek liczebności biernych zawodowo kobiet (o 139 tys., tj. o 1,8%), podczas gdy wśród mężczyzn liczebność tej grupy utrzymała się na podobnym poziomie. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania zdecydowanie większy spadek biernych zawodowo wystąpił wśród mieszkańców wsi (o 132 tys., tj. o 2,6%), niż wśród mieszkańców miast (spadek o 11 tys., tj. o 0,1%).
Populacja biernych zawodowo jest specyficzną, jeżeli chodzi o zasoby dla rynku pracy. W ramach tej zbiorowości znajdują się bowiem zarówno osoby, które jeszcze nie weszły na rynek pracy (w tym większość uczącej się młodzieży), osoby, które już definitywnie z rynku pracy odeszły albo nigdy na rynek pracy nie trafią (część emerytów, rencistów, osoby utrzymujące się z innych źródeł niż praca), ale też osoby, które weszły na rynek pracy, potem częściowo się zdezaktywizowały i po przerwie na ten rynek pracy zechcą powrócić.
Wykres 6.Struktura osób biernych zawodowo w wieku 15-74 lata według płci i przyczyn bierności w 2 kwartale 2022 r. (w %)
W przypadku osób biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (4114 tys.) najczęstszymi przyczynami bierności były: nauka i podnoszenie kwalifikacji (29,3%), choroba, niepełnosprawność (24,1%), obowiązki rodzinne (19,3%), emerytura (9,2%) oraz zniechęcenie bezskutecznością poszukiwań pracy (1,2%).
Uwagi metodologiczne
Niniejsza informacja sygnalna została przygotowana na podstawie uogólnionych wyników reprezentacyjnego Badania Aktywności Ekonomicznej Ludności (BAEL) w 2 kwartale 2022 r. Badanie Aktywności Ekonomicznej Ludności prowadzone jest w Polsce kwartalnie od maja 1992 r. i doskonalone zgodnie z zaleceniami Eurostatu. Podstawą metodologii BAEL od 1 kwartału 2021 r. są definicje pracujących, bezrobotnych oraz biernych zawodowo zgodne z Rezolucją dotyczącą statystyki pracy, zatrudnienia i niepełnego wykorzystania siły roboczej, wypracowaną w 2013 r. podczas 19 Międzynarodowej Konferencji Statystyków Pracy w Genewie (ICLS) i zarekomendowane przez Międzynarodową Organizację Pracy (MOP/ILO) do stosowania we wszystkich krajach. Przedmiotem badania jest sytuacja w zakresie aktywności ekonomicznej ludności, tzn. fakt wykonywania pracy, pozostawania bezrobotnym lub biernym zawodowo w badanym tygodniu. W Unii Europejskiej wdrożenie zapisów ww. rezolucji nastąpiło poprzez ustanowienie nowych aktów prawnych. Od 2021 r. EU-LFS jest jednym z kluczowych badań objętych rozporządzeniem ramowym dla statystyki społecznej (tzw. IESS FR). Towarzyszące IESS FR akty implementacyjne w dziedzinie zasobów pracy precyzują zakres badania zasadniczego i badań modułowych, określają organizację badania oraz szczegółowo definiują poszczególne populacje wyodrębniane ze względu na status osób na rynku pracy. W związku z wdrożeniem w badaniu zmian metodologicznych, dane BAEL od 1 kwartału 2021 r. nie mogą być porównywane z poprzednimi okresami (z wyjątkiem danych przeliczonych). Na potrzeby prowadzenia analiz porównawczych dla dłuższych szeregów czasowych, GUS przygotował dane historyczne z BAEL dla lat 2010–2020 opracowane z uwzględnieniem definicji głównych kategorii osób wyróżnianych z uwagi na ich status na rynku pracy, tj. pracujących, bezrobotnych i biernych zawodowo, obowiązujących od 2021 r. Dane te są dostępne na stronie GUS: przeliczone wyniki BAEL za lata 2010-2020. Szczegółowe wyniki badania, jak również aktualna metodologia – obowiązująca od I kw. 2021 r., znajdują się w kwartalnej publikacji „Aktywność ekonomiczna ludności Polski” dostępnej na stronie internetowej GUS pod adresem: https://stat.gov.pl/obszary-tematyczne/rynek-pracy/pracujacy-bezrobotni-bierni-zawodowo-wg-bael/aktywnosc-ekonomiczna-ludnosci-polski-i-kwartal-2022-roku,4,46.html
-
Wyniki BAEL odnoszą się do ludności przebywającej lub zamierzającej przebywać na terenie kraju co najmniej 12 miesięcy, zamieszkałej w gospodarstwach domowych. ↑
-
Mężczyźni w wieku 18-64 lata i kobiety w wieku 18-59 lat. ↑
-
Dane od 1 kwartału 2010 r. do 4 kwartału 2020 r. zostały przeliczone z uwzględnieniem definicji obowiązujących w BAEL od 2021 r. ↑
-
Dane od 1 kwartału 2010 r. do 4 kwartału 2020 r. zostały przeliczone z uwzględnieniem definicji obowiązujących w BAEL od 2021 r. ↑
-
Dane od 1 kwartału 2010 r. do 4 kwartału 2020 r. zostały przeliczone z uwzględnieniem definicji obowiązujących w BAEL od 2021 r. ↑
