"Była to pierwsza misja RORE (rotacyjno-zaopatrzeniowa) przeprowadzona w ramach porozumienia osiągniętego między Filipinami a Chińską Republiką Ludową w sprawie zasad i zachowań (na morzu)", aby uniknąć "nieporozumień i błędnych kalkulacji, (lecz) bez wycofywania się ze swoich stanowisk" w sprawach terytorialnych - powiadomiła w oświadczeniu filipińska Rada Bezpieczeństwa Narodowego.
Sekretarz stanu USA Antony Blinken, który obecnie przebywa w Laosie na szczycie Stowarzyszenia Narodów Azji Południowo-Wschodniej (ASEAN), oznajmił, że jest zadowolony z faktu, że misja przebiegła bez przeszkód.
Władze w Manili i Pekinie ogłosiły w ubiegłym tygodniu "tymczasowe porozumienie" w sprawie misji zaopatrzeniowych filipińskiej armii dla garnizonu stacjonującego na okręcie wojennym, uziemionym na Drugiej Ławicy Thomasa. Jednak krótko po przyjęciu umowy doszło do kolejnych spięć, ponieważ chińskie MSZ zasugerowało, że wymaga od strony filipińskiej "wcześniejszego powiadamiania" Chin i kontroli ładunków przez chińskie służby. Manila odpowiedziała, że nie jest to zgodne z ustaleniami przyjętymi we współpracy z Pekinem.
Służby filipińskie regularnie wysyłają transporty dla żołnierzy, które są następnie blokowane przez chińskie jednostki. W ocenie władz w Manili Chińczyczy wykazują się w tym przypadku złą wolą. Pekin utrzymuje, że ma prawo do takich działań, ponieważ oprócz żywności na ławicę transportowane są materiały budowlane.
Filipiny celowo unieruchomiły w 1999 roku na mieliźnie były amerykański okręt BRP Sierra Madre, próbując uznać jego pokład za swoje terytorium. Od tego czasu utrzymują tam niewielką rotacyjną obecność wojsk. Prowadzi to do sporów z Chinami, których straż przybrzeżna stacjonuje na tym obszarze.
Ławica znajduje się na akwenie zwanym przez Manilę Morzem Zachodniofilipińskim, w wyłącznej strefie ekonomicznej Filipin o długości 200 mil morskich i w odległości 1300 km od Chin kontynentalnych.
Obie strony od miesięcy przerzucają się oskarżeniami o niebezpieczne manewry i kolizje oraz użycie armatek wodnych czy kierowanie w swoją stronę luf karabinów.
Według Manili, podczas ostatniej, najbardziej brutalnej konfrontacji, do której doszło 17 czerwca, filipiński marynarz stracił palec. Chińska straż przybrzeżna "z dużą prędkością staranowała" wówczas filipińską jednostkę, próbując zablokować misję zaopatrzeniową. Następnie załoga z ChRL, uzbrojona w noże, kije i siekierę, miała wtargnąć na pokład filipińskiej łodzi.
W 2016 roku Stały Trybunał Arbitrażowy w Hadze odrzucił roszczenia terytorialne Chin wobec tego regionu, przyznając rację w sporze Filipinom. Rząd w Pekinie, który zgłasza historyczne pretensje do niemal całego obszaru Morza Południowochińskiego, nie uznaje jednak tego orzeczenia.
Krzysztof Pawliszak (PAP)
