Jeżeli jesteś inwestorem indywidualnym, to zapewne lubisz brać sprawy w swoje ręce. Już samo podjęcie decyzji o tym, że chce się lokować nadwyżki w przeróżnego rodzaju aktywa o tym świadczy. Mało kto z tej – bądź co bądź - specyficznej grupy, chce polegać na tym, co może zaoferować Państwo Polskie, w tym np. Zakład Ubezpieczeń Społecznych. W tym artykule pochylę się nad opcjami, zaoferowanymi nam przez rządzących, nad którymi możemy mieć naprawdę dużą kontrolę.
Czym są konta IKE oraz IKZE?
IKE to Indywidualne Konto Emerytalne, natomiast IKZE to Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego. Same w sobie nie są produktem inwestycyjnym, instrumentem finansowym czy np. robodoradcą. To specyficzny rodzaj kont, na których możemy dokonywać zakupów różnego rodzaju instrumentów finansowych. Paleta jest naprawdę szeroka. IKE oraz IKZE mogą być prowadzone w ramach rachunku inwestycyjnego w domu maklerskim, polisy na życie z UFK (ubezpieczeniowy fundusz kapitałowy), dobrowolnego funduszu emerytalnego, funduszu inwestycyjnego w TFI, inwestycji w obligacje Skarbu Państwa (opcja dostępna wyłącznie w ramach konta IKE) albo rachunku oszczędnościowego w banku. Wybór jest na tyle szeroki, że w zasadzie jesteśmy w stanie tymi produktami dostosować się do akceptowanego przez nas ryzyka. Skąd zatem dopisek „emerytalny” w nazwie tych kont? Bo tak naprawdę z korzyści, które przyniosą można w pełni skorzystać po ukończeniu 60 lat dla IKE (chyba, że uzyskasz uprawnienia emerytalne wcześniej i ukończysz 55 lat), a dla IKZE ta granica wynosi 65 lat. W zasadzie bez względu na to, ile masz lat, zarówno konto IKE oraz IKZE (z wyłączeniem jednej sytuacji opisanej poniżej) po prostu Ci się opłaca.
Konto IKE - benefity oraz limity
W przypadku Indywidualnego Konta Emerytalnego (IKE) atut jest jeden, ale za to niezwykle istotny. W szczególności, gdy weźmiemy pod uwagę procent składany. Unikniesz płacenia podatku Belki, jeżeli ze swoją inwestycją wytrwasz co najmniej do 60. roku życia, a oprócz tego dokonasz wpłat w co najmniej pięciu różnych latach kalendarzowych. To naprawdę sporo. Możesz teraz dojść do wniosku: „wyśmienicie, mam odłożone np. 100 tysięcy złotych i przelewam wszystko na IKE”. Niestety, nie będzie to możliwe. Konto IKE oraz IKZE zdecydowanie bardziej skoncentrowane są na regularnych działaniach niż na dużych jednorazowych wpłatach. Ustawodawca ustalił roczne limity wpłat zarówno dla konta IKE oraz IKZE. Nie możemy ich przekroczyć. Na 2022 rok limit dla konta IKE wynosi 17 766 zł, a dla konta IKZE to 7 106,40 zł (dla przedsiębiorców 10 659,60 zł). W przypadku IKZE limit wpłat wynosi 1,8-krotność przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia miesięcznego w gospodarce narodowej na dany rok, natomiast dla IKE jest to 1,2- krotności przeciętnego prognozowanego wynagrodzenia brutto. Co roku limity te są zmieniane, zgodnie z tym, jak zmieniają się prognozowane wynagrodzenia brutto. Np. w 2021 roku limit ten dla konta IKE wynosił 15 777 zł. Jeżeli chodzi o wpłaty na rachunek, to nie muszą być one jednorazowe, możesz wpłacać środki miesięcznie, kwartalnie, półrocznie. Wszystko zależy od Ciebie, byleby te transakcje zostały dokonane w danym roku kalendarzowym. Dlaczego? Bo niewykorzystane limity nie przechodzą na kolejne lata.
Jakie korzyści niesie ze sobą inwestowanie w IKZE?
Tutaj sam „system benefitów” jest nieco bardziej skomplikowany. Po pierwsze, tak jak w przypadku IKE, tak i tutaj możemy uzyskać zwolnienie z podatku Belki, ale pod dwoma warunkami. Po pierwsze, wypłata z rachunku może nastąpić po 65. roku życia, a po drugie, musimy dokonać wpłat w co najmniej pięciu różnych latach (podobnie jak w IKE). Jest jeden warunek, w którym wypłata z konta IKZE może nastąpić wcześniej bez utraty wspomnianych bonusów, tj. śmierć posiadacza rachunku - środki otrzyma wówczas osoba uposażona. Załóżmy jednak, że nie jest to z naszej perspektywy tak niezwykle istotny czynnik, no chyba, że lokujemy tam kapitał nie tyle z myślą o sobie, co też o kolejnych pokoleniach. Drugim benefitem, który odczujemy już zdecydowanie bardziej i praktycznie od razu jest obniżenie dochodu do opodatkowania. Co to oznacza? Od dochodu do opodatkowania będziemy mogli odliczyć pełną wartość wpłaconej na IKZE kwoty. Jeżeli wpłacisz w 2022 roku maksymalny limit, czyli 7 106,40 PLN, to o tyle zmniejszy się Twój dochód do opodatkowania. Jeżeli jesteś w I progu podatkowym, to zaoszczędzisz 1208 PLN, jeżeli natomiast wpadasz w drugi próg podatkowy, to Twoje oszczędności wyniosą 2274 PLN! Nieco inaczej wygląda to w przypadku, gdy rozliczasz się jako osoba samozatrudniona (limit wpłat jest wyższy). Zaoszczędzisz maksymalnie 1812 złotych przy I progu podatkowym (17%) lub 3411 złotych (stawka 32%). W przypadku rozliczania na podstawie stawki liniowej (19%), można obniżyć podatek maksymalnie o 2025 PLN za 2022 rok. W skrócie, benefity są znaczące i pokazują, że warto robić coś regularnie, ale też z głową. Bo w przypadku, gdy będziemy musieli wypłacić nasze środki wcześniej, może okazać się, że stracimy więcej, niż udało nam się zaoszczędzić. Tak prezentują się oszczędności, ale też trzeba pamiętać o tym, że wypłata po 65. roku życia jest mimo wszystko opodatkowana w sposób zryczałtowany według stawki 10%. Tego nie przeskoczymy, i to bez względu na to czy zarobiliśmy, czy nie.
Kiedy IKZE może być problematyczne?
W przypadku gdy zdecydujemy się na wcześniejszą wypłatę środków z konta IKE, sprawa jest jasna - zapłacimy podatek Belki. Gdy natomiast to samo chcemy zrobić z kontem IKZE, może się okazać, że łącznie nie tyle zostaniemy pozbawieni bonusów, co generalnie stracimy na tym, że wpłacaliśmy środki na IKZE. Oczywiście będziemy musieli zapłacić podatek Belki, ale wypłacone środku z IKZE powiększą nam podatek dochodowy za dany rok kalendarzowy. Jeżeli np. wpłacając środki rozliczałeś się w I progu podatkowym, to zyskałeś 17% niższy podatek, ale w roku wypłaty może okazać się, że wpadłeś w II próg podatkowy i rozliczasz się już według stawki 32%. W takim przypadku efekt rocznych odliczeń zostanie zjedzony z nawiązką. Ten jeden skrajny przypadek pokazuje, że do samego procesu zarządzania kontami IKZE oraz IKE powinniśmy podejść odpowiedzialnie. Co to właściwie znaczy? Musisz oszczędzać tyle, ile rzeczywiście jesteś w stanie odkładać. Często na początku budowania portfela popadamy w skrajności i np. na siłę chcemy dobić do maksymalnych limitów, nawet jeżeli nasz budżet nie do końca na to pozwala. Są też specyficzne przypadki, w których nie do końca opłaca się założenie konta IKZE:
- płacisz podatek wg niskich stawek ryczałtu,
- prowadzisz stratną działalność,
- nie masz dochodów do opodatkowania, od których mógłbyś odliczyć wpłatę na IKZE.
W tych przypadkach oczywiście zaoszczędziłbyś na podatku Belki (o ile osiągnąłbyś zysk ze swojej inwestycji), ale przy wypłacie zapłacisz 10% podatek zryczałtowany od całej kwoty.
Gdzie założyć konto IKE, a gdzie IKZE?
Wybór miejsca, w którym chcemy prowadzić nasze konto IKE i/lub IKZE zależy od naszych preferencji inwestycyjnych. Jeżeli lubimy podejmować decyzję odnośnie wyboru konkretnych instrumentów/spółek samodzielnie, to powinniśmy naszą uwagę skierować na ofertę omawianych kont w domach maklerskich. Poza tym, ta opcja jest praktycznie najtańszą z możliwych, bo w przypadku np. inwestowania za pomocą funduszy dochodzą takie koszty, jak chociażby coroczna opłata za zarządzanie.
Jeżeli szukamy najszerszej palety instrumentów, w tym dostępu do zagranicznych ETF-ów i zależy nam na relatywnie niskich kosztach, to na tle konkurencji najlepiej prezentuje się oferta domu maklerskiego BOŚ. Trzeba wziąć też pod uwagę, że transakcje dokonywane na instrumentach wycenianych w walucie obcej podlegają przewalutowaniu. Jeżeli mamy zamiar inwestować wyłącznie w akcje, ETF-y i obligacje notowane w Polsce, to najbardziej korzystnym wyborem pod względem kosztów będzie oferta domu maklerskiego BPS.
Co dalej?
Jeżeli ten artykuł przekonał Cię do lokowania swoich oszczędności na kontach IKE i IKZE, to zapraszam Cię do subskrybowania naszego kanału na YT gdzie rozpoczęliśmy nową serię nagrań, pokazujących proces budowania portfela IKE/ IKZE (link do kanału https://www.youtube.com/fxmag). Pamiętaj o tym, żeby rozsądnie dokonać wyboru odpowiedniego konta IKE oraz IKZE, ponieważ przeniesienie swojej inwestycji do innej instytucji wiąże się najczęściej z dodatkowymi opłatami i jest czasochłonne.
Udanych inwestycji!
Źródła:
https://www.analizy.pl/kalkulator-ikze
https://www.analizy.pl/raporty/28909/najlepsze-ike-2021
https://www.czerwona-skarbonka.pl/ranking-ike-najlepsze-konta-emerytalne/
https://www.najlepszekonto.pl/ike-ikze-limity-wplat#ike-limit-2022
https://www.nntfi.pl/finanse-po-godzinach/nowe-limity-ike-ikze-2022
https://www.analizy.pl/raporty/28909/najlepsze-ike-2021
https://marciniwuc.com/ike-czy-ikze-co-sie-bardziej-oplaca-kalkulator-kompletny-przewodnik/
https://www.youtube.com/watch?v=_6HOpEc6afw&ab_channel=FXMAG
https://www.najlepszekonto.pl/rachunki-maklerskie-ike-ikze-przeglad-oferty-rynkowej
https://www.youtube.com/watch?v=vdwGgu1eOEA&ab_channel=FXMAG
https://www.czerwona-skarbonka.pl/ranking-ike-najlepsze-konta-emerytalne/
