Najnowsze pomysły rządu dotyczące wsparcia kredytobiorców oraz egzekwowanie wyższego oprocentowania depozytów od banków są lekko mówiąc dość kontrowersyjne. Według rządowych propozycji, każdy kredytobiorca hipoteczny (osoba fizyczna) będzie mógł skorzystać z tzw. wakacji kredytowych w tym i przyszłym roku. Oznacza to odroczenie płatności do 8 rat kapitałowoodsetkowych na koniec okresu spłaty (po 4 raty w każdym roku). Kredytobiorcy nie będą musieli ponosić w związku z tym żadnych dodatkowych kosztów. W praktyce oznacza to, że osoby te otrzymają nawet kilkadziesiąt tysięcy złotych nieoprocentowanych środków do wykorzystania na dowolny cel. W tym wszystkim nieważne jest czy kredytobiorcę faktycznie stać czy nie na kontynuację spłaty kredytu przy obecnym poziomie stóp procentowych.
Co można zrobić z takimi środkami?
Wydaje się, że mogą one zostać przeznaczone na nadpłatę kredytu (części kapitałowej). W takim przypadku kredytobiorca otrzyma stopę zwrotu równą efektywnemu oprocentowaniu posiadanego kredytu hipotecznego. Nawet jeśli z jakichś powodów potencjalne nadpłaty najpierw byłyby spożytkowane na spłacanie zaległych rat (raczej mało prawdopodobne), zaoszczędzone środki można na przykład wpłacić na lokatę lub kupić obligacje skarbowe. Przypominam, że koszt pozyskania tychże środków jest (według obecnych propozycji rządu) zerowy. W teorii kredytobiorcy powinni więc skorzystać z takiej możliwości. Tym samym wydaje się, iż propozycja rządu jest nieroztropna i niepotrzebnie generuje dodatkowe koszty dla sektora bankowego, które najpewniej ostatecznie poniosą klienci.
Niemniej kontrowersji budzi egzekwowanie wyższego oprocentowanie depozytów ze strony banków
W obecnym reżimie polityki pieniężnej, banki operują w dużej nadpłynności, co naturalnie zmniejsza popyt na dodatkowe środki. Ponadto, wzrost sumy depozytów oznacza także wzrost kwoty wynikające z tytułu podatku bankowego. Banki to instytucje nastawione na zysk, tak jak każde przedsiębiorstwo, stąd naturalne jest dążenie do jego maksymalizacji. Nakazanie bankom płacenia wyższego oprocentowania na depozytach nie różni się niczym od zmuszenia przedsiębiorstwa niefinansowego do nabycia dóbr potrzebnych do produkcji po wyższej niż rynkowa cenie. Efektem takiego działania w obydwu przypadkach będzie presja na marże, która to presja w różnej formie zostanie najpewniej w dużym stopniu przeniesiona na klienta końcowego.
W tym wszystkich pochwalić trzeba jednak ruch nacelowany na uatrakcyjnienie oprocentowania obligacji detalicznych
To właśnie takie decyzje w naturalny sposób będą zachęcać banki do podniesienia atrakcyjności lokat. W tym wypadku mówimy jednak o naturalnym mechanizmie rynkowym (konkurencja), a nie o próbie ingerencji rządowej. Decyzja ta, w zależności od finalnych warunków nowych serii obligacji detalicznych, może przyczynić się do zwiększenia popytu i tym samym ściągnięcia pieniądza z rynku. Mniejsza ilość pieniądza w gospodarce, to czynnik oddziałujący w kierunku niższej inflacji.
Arkadiusz Balcerowski, CFA Analityk Noble Funds TFI
