W czerwcu 2023 roku szkody w infrastrukturze Ukrainy spowodowane inwazją Rosji osiągnęły wartość 150,5 mld USD. Finanse Ukrainy trzymają się tylko dzięki pomocy zza granicy. Rolnictwo jest w coraz gorszym stanie.
- 150 mld USD – tyle w czerwcu wynosiły szkody wyrządzone Ukrainie przez Rosję.
- Finanse publiczne Ukrainy są stabilne, ale tylko dzięki pomocy z zewnątrz.
- Ukraińskie rolnictwo - po zniszczeniu tamy w Kachowce i nieprzyjaznych posunięciach Rosjan w zakresie umów transportowych – jest w coraz gorszym stanie.
Stan finansów publicznych Ukrainy pozostaje stabilny, ale tylko dzięki pomocy od USA czy UE, a tymczasem potrzeby budżetowe nadal rosną ze względu na wojnę – piszą naukowcy z KSE Institute, czyli think tanku działającego przy kijowskiej wyższej szkole ekonomicznej.
1/7 The KSE Institute has prepared the second issue of the Ukrainian Recovery Digest for July 2023, dedicated to the analysis of the economic situation, war damage, and the reconstruction of Ukraine. The digest is divided into 5 sections. pic.twitter.com/RitDDG5MH4
— Kyiv School of Economics (@kse_ua) August 14, 2023
Finanse publiczne uzależnione od zagranicy
Najpierw naukowcy z KSE Institute zerknęli na finanse publiczne. Nie ma tragedii, ale tylko dzięki pomocy z zewnątrz. „Stabilność ukraińskiego systemu budżetowego nadal zależy od wsparcia międzynarodowych partnerów” – podkreślają naukowcy.
W I połowie 2023 r. deficyt budżetu państwa wyniósł 14,6 mld USD, mniej niż prognozowane -25,5 mld USD, głównie dzięki przyciągnięciu 7,2 mld USD dotacji (30% dochodów funduszu ogólnego) ze Stanów Zjednoczonych, co pomogło zwiększyć przychody do 23,8 mld USD.
Dochody z akcyzy przekroczyły planowany cel o 21,5% (osiągając 1,37 mld USD), głównie z powodu wzrostu oficjalnej produkcji wyrobów tytoniowych. Co ważne, wpływy z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT) wyniosły 1,86 mld USD (+20%), ujawniając adaptację przedsiębiorstw do nowych wojennych warunków.
Największe wydatki budżetowe przypadły na Ministerstwo Obrony (46% łącznych wydatków z funduszu ogólnego, czyli 17,34 mld USD). Główne obszary finansowania w sektorze obronnym to zapewnienie działalności Sił Zbrojnych Ukrainy (12,52 mld USD, w tym 10,5 mld USD na wynagrodzenia) oraz program modernizacji, naprawy i zakupu sprzętu wojskowego (4,62 mld USD).
Zobacz także: O ile spadnie rata kredytu, jeśli RPP obniży stopy procentowe w Polsce? Zobacz wyliczenia!
Ukraina – źródła finansowania budżetu
Źródło: KSE Institute
Ukraina – źródła pomocy zagranicznej
Źródło: KSE Institute
„Ogólnie rzecz biorąc, sytuacja w systemie finansów publicznych Ukrainy pozostaje stabilna, a system zarządzania budżetem jest odporny nawet w obliczu wojny na pełną skalę. Rządowi udaje się osiągnąć cele w zakresie dochodów podatkowych nawet w ekstremalnych warunkach dla biznesu. Jednocześnie potrzeby budżetowe nadal rosną ze względu na potrzeby wojskowe i społeczne. Dlatego też kluczowe znaczenie dla rządu ma utrzymanie aktywnej współpracy z partnerami międzynarodowymi i unikanie łamania zobowiązań” – podsumowują naukowcy z KSE Institute.
Zobacz również: Czy szef Fed Jerome Powell wstrząśnie rynkiem? To wydarzenie może namieszać – jak giełda w USA zachowuje się po Jackson Hole?
Rolnictwo: sytuacja pogarsza się
Jeśli chodzi o sektor rolny, to eksport jego produktów w czerwcu i lipcu spowolnił. W połowie lipca Rosja wystąpiła z porozumienia z Ukrainą w sprawie transportu ziaren, co poskutkowało ograniczeniem przepustowości kanałów transportu oraz wzrostem kosztów transportu. Ukraiński rząd rozważa uruchomienie transportu na dużą skalę przez wody terytorialne Rumunii oraz Bułgarii, ale te szlaki i tak będą zagrożone atakiem rosyjskich sił wojskowych.
Zniszczenie tamy na Dnieprze w miejscowości Nowa Kachowka poskutkowało zniszczeniem około 10 tys. hektarów farm i pól uprawnych. Uszkodzone zostały systemy irygacyjne dla około 584 tys. ha. To generalnie nie są dobre informacje dla sektora rolnego, a więc i dla wielu spółek ukraińskich notowanych na GPW.
Ukraiński eksport produktów rolnych (mln ton) w podziale na środki transportu
Źródło: KSE Institute
Szkody na 150 mld USD
Oczywiście, ukraińska infrastruktura wciąż jest niszczona. W czerwcu 2023 r., czyli w 16. miesiącu wojny na pełną skalę, udokumentowane bezpośrednie szkody w infrastrukturze spowodowane inwazją Rosji osiągnęły wartość 150,5 mld USD (według kosztów odtworzenia). Miesięczny wzrost wyniósł 2,8 mld USD, przez wspomniane już zniszczenie elektrowni wodnej Kachowka w czerwcu 2023 r.
Budynki mieszkalne stanowią największą część szkód, wynoszącą 37,1% lub 55,9 mld USD. Szkody na aktywach typowo biznesowych wynoszą obecnie co najmniej 11,4 mld USD i wciąż rosną. Sektor energetyczny poniósł bezpośrednie szkody w wysokości 8,8 mld USD, a sektor rolniczy w wysokości 8,7 mld USD.
Wartość szkód w infrastrukturze Ukrainy z powodu wojny
Źródło: KSE Institute
Struktura zniszczeń (rodzaj infrastruktury)
Źródło: KSE Institute
Najnowsze szacunki przeprowadzone przez Bank Światowy we współpracy z ukraińskim rządem ujawniają, że ogólne potrzeby Ukrainy w zakresie odbudowy w latach 2023-2027 wynoszą 152 mld USD, a prognoza na kolejną dekadę sięga 411 mld USD. W grę wchodzi odbudowa i naprawa infrastruktury energetycznej i innej infrastruktury krytycznej, projekty mieszkaniowe, humanitarne rozminowywanie i wsparcie dla sektora prywatnego.
Aby wesprzeć Ukrainę, UE zaproponowała Instrument Finansowy dla Ukrainy o łącznej wartości 50 mld EUR, pokrywający około 45% tzw luki finansowej. Instrument wspiera krótkoterminowe potrzeby państwa i odbudowy, a także średnioterminową odbudowę i modernizację, intensyfikując również proces integracji Ukrainy z UE i gospodarką światową.
