Indeks obligacji TBSP

Na warszawskiej giełdzie w połowie stycznia zadebiutował pierwszy w historii fundusz notowany na giełdzie, dający ekspozycję na polskie obligacje skarbowe. Jak działa Beta ETF TBSP, w co dokładnie inwestuje i kto powinien się nim zainteresować? Zapraszam do lektury szczegółowej analizy najnowszego, jedenastego funduszu notowanego na GPW.

 

Indeks obligacji TBSP - jak działa i co tak naprawdę pokazuje?

Jak wiadomo, fundusz notowany na giełdzie ma za zadanie odzwierciedlać (mówiąc bardziej technicznie: replikować) zmienność notowań swojego benchmarku, którym najczęściej jest konkretny indeks giełdowy. Nie wystarczy zatem stwierdzenie, że najnowszy Beta ETF inwestuje w polskie obligacje skarbowe, trzeba bowiem wiedzieć co tak naprawdę „siedzi w środku” jego benchmarku, czyli indeksu, który ma replikować. Tym indeksem jest TBSP, czyli Treasury BondSpot Poland Index, notowany od 29 grudnia 2006 r. (z wartością bazową 1000 pkt.). Portfel indeksu składa się z piętnastu serii obligacji skarbowych, notowanych na rynku hurtowym BondSpot. Warto w tym miejscu dodać, że Treasury BondSpot jest rynkiem, do którego nie mają dostępu inwestorzy indywidualni - są na nim notowane bony i obligacje skarbowe, których minimalna jednostka obrotu wynosi 5 000 000 PLN. Obecnie na Treasury BondSpot działa 24 inwestorów instytucjonalnych, głównie z sektora bankowego (krajowego i zagranicznego).

 

URL Artykułu

 

Portfel indeksu TBSP składa się z obligacji skarbowych zerokuponowych oraz tych ze stałym oprocentowaniem (stałokuponowych). Ich okres zapadalności waha się od trzech lat (w przypadku obligacji OK, czyli zerokuponowych) do trzydziestu (obligacje WS). Oprócz tego w skład indeksu wchodzą obligacje skarbowe PS (pięcioletnie o stałym oprocentowaniu) oraz obligacje DS (dziesięcioletnie, również stałokuponowe).

Największy udział w portfelu indeksowym TBSP mają bezapelacyjnie obligacje dziesięcioletnie (łącznie prawie 48%), w tym wygasające w lipcu 2026 r. (DS0726, stały kupon 2,50% w skali roku), październiku 2029 r. (DS1029, stały kupon 2,75%) oraz te z datą wykupu w lipcu 2025 r. (DS0725, stały kupon 2,25%). Trzy powyższe serie odpowiadają obecnie za niemal 30% wagi portfela indeksowego TBSP. Oprócz tego w indeksie znajduje się pięć serii obligacji pięcioletnich oraz trzy serie papierów trzydziestoletnich, a także jedna seria trzyletnich obligacji zerokuponowych, wygasających w kwietniu 2023 r. (OK0423). Średnie oprocentowanie obligacji skarbowych wchodzących w skład indeksu TBSP to 2,51%, choć oczywiście największą wagę mają papiery z kuponem od 2,25% do 2,75%.

Zmiany składu portfela TBSP są przeprowadzane przez GPW Benchmark pod koniec każdego miesiąca.

 

Skład indeksu TBSP na dzień 20.01.2022, źródło: GPW Benchmark. Legenda: OS - obligacje zero kuponowe, DS - obligacje dziesięcioletnie, PS - obligacje pięcioletnie, WS - obligacje trzydziestoletnie, termin zapadalności: pierwsze dwie cyfry oznaczają miesiąc, a dwie kolejne rok (np. 0122 oznacza styczeń 2022 r.)

 

 

Jak radzi sobie obligacyjny indeks TBSP?

Skoro wiemy już „co jest w środku” indeksu obligacyjnego, który jest benchmarkiem dla Beta ETF TBSP, to nadszedł czas na przybliżenie tego w jaki sposób kalkulowane są jego wartości i prześledzenie tego jak radził sobie w przeszłości. Notowania indeksu TBSP są kalkulowane na podstawie kursów rynkowych obligacji skarbowych wchodzących w jego skład, oczywiście w proporcjach opisanych powyżej. Notowania obligacji na BondSpot są wyznaczane na zasadzie dwóch fixingów na sesji (nie ma notowań ciągłych, jak np. w przypadku akcji na GPW). Oprócz tego, istotnym jest że indeks TBSP ma charakter dochodowy, czyli jego notowania uwzględniają również wartości wypłacanych kuponów obligacji.

W swojej dotychczasowej historii (licząc pełnymi latami kalendarzowymi) indeks TBSP zanotował ujemną stopę zwrotu wyłącznie raz - w zeszłym roku. Strata indeksu w 2021 r. jest wyjątkowo dotkliwa, wynosi bowiem niecałe 9,5%, co może wydawać się bardzo dużym obsunięciem jak na indeks papierów dłużnych o relatywnie niskiej zmienności i niewielkim ryzyku inwestycyjnym. Zeszłoroczne spadki są oczywiście spowodowane rozpoczęciem przez NBP cyklu podwyżek stóp procentowych, które wpływają na spadki notowań obligacji skarbowych, przy jednoczesnym wzroście ich rentowności. Warto zauważyć, że indeks TBSP zaczął spadać znacznie wcześniej niż RPP zdecydowała się na podniesienie stóp procentowych z rekordowo niskiego poziomu, bo już w lutym zeszłego roku, kiedy indeks obligacji osiągnął historyczne szczyty na poziomie przekraczającym 2040 pkt. Znacznie wyprzedzające decyzję RPP spadki indeksu TBSP były spowodowane rosnącą presją inflacyjną i coraz większymi oczekiwaniami rynkowymi w kwestii rozpoczęcia normalizacji polityki pieniężnej przez NBP. Aktualnie (20 stycznia 2022) indeks jest notowany na poziomie przekraczającym 1840 pkt.

W ujęciu historycznym TBSP był skutecznym narzędziem w walce z inflacją - jak dotąd jedynie w 2007 r. i we wspomnianym 2021 r. stopa zwrotu TBSP była niższa niż średnioroczną inflacja CPI wg GUS.

 

  ✕

 

Obligacyjny ETF na GPW - ile to kosztuje i co warto wiedzieć?

Beta ETF TBSP jest funduszem o dominującej replikacji fizycznej - jego portfel w co najmniej 75% będzie składał się z obligacji skarbowych, wchodzących w skład benchmarku (indeksu TBSP). Oprócz tego będzie on akumulował przychody z kuponów obligacji, reinwestując w komponenty indeksu, zamiast wypłacać je posiadaczom certyfikatów inwestycyjnych. Jest to rozwiązanie cechujące się większą efektywnością podatkową (od wypłacanych odsetek potrącany byłby podatek Belki).

Pierwszy obligacyjny fundusz notowany na warszawskiej giełdzie jest zauważalnie tańszy od swoich akcyjnych odpowiedników z grupy Beta ETF, przynajmniej na pierwszy rzut oka. Opłata za zarządzanie Beta ETF TBSP wynosi bowiem 0,10% rocznie, w pierwszym roku notowań, natomiast wskaźnik kosztów całkowitych (ang. TER - Total Expense Ratio) ma nie przekroczyć pół procenta każdego roku (0,50%). Jeśli chodzi o prowizje transakcyjne za zakup certyfikatów funduszu, to ich wysokość będzie ustalana indywidualnie przez konkretne domy maklerskie. Fundusz debiutował z wyceną certyfikatów na poziomie 192 PLN za sztukę. Można więc powiedzieć, że jest on pod tym względem przystępny dla inwestorów indywidualnych, również tych dysponujących niewielkim kapitałem.

URL Artykułu

 

Konkurencja dla Beta ETF TBSP

Nowy ETF od Beta Securities i Agio Funds jest pierwszym funduszem notowanym na warszawskiej giełdzie, który pozwala uzyskać ekspozycję na polskie obligacje skarbowe. Trudno więc szukać dla niego rozsądnej i zbliżonej pod względem profilu ryzyka inwestycyjnego alternatywy na GPW. Nie znaczy to jednak, że na rynku nie ma produktów pozwalających zainwestować w papiery dłużne emitowane przez Skarb Państwa. Od kwietnia 2018 r. notowany jest subfundusz otwarty inPZU Obligacje Polskie, którego benchmarkiem jest ten sam indeks piętnastu obligacji skarbowych - TBSP. Nie ma więc sensu porównywać hipotetycznych stóp zwrotu Beta ETF TBSP i historycznych inPZU ze względu na to, że oba powinny przynieść zbliżone wyniki.

Warto jednak zwrócić uwagę na poziom błędu replikacji (czyli tego, jak mocno wyniki funduszu odbiegają od stóp zwrotu indeksu) w przypadku obligacyjnego funduszu indeksowego inPZU: na przestrzeni 2021 r. indeks TBSP stracił 9,7%, podczas gdy wartość jednostki funduszu spadła o 10,3% (różnica 0,6 pkt. proc. na niekorzyść funduszu). Wydaje się niewiele, jednak licząc od początku notowań inPZU (16 kwietnia 2018 r.) do końca 2021 r., fundusz przyniósł stopę zwrotu w wysokości zaledwie 0,3%, podczas gdy jego benchmark (indeks TBSP) w tym samym czasie wzrósł o 2,4% (aż 2,1 pkt. proc. na niekorzyść obligacyjnego inPZU). To już dość istotny błąd replikacji, szczególnie dla funduszu odwzorowującego rynek o relatywnie niskiej zmienności. Oczywiście, obecnie nie jesteśmy w stanie stwierdzić czy Beta ETF TBSP będzie cechował się niższym błędem replikacji od swojego konkurenta z oferty TFI PZU, na to bowiem potrzeba czasu.

W przypadku funduszu inPZU Obligacje Polskie opłata za zarządzanie wynosi 0,50% rocznie (czyli jest identyczna jak maksymalne koszty ETF-u na indeks TBSP), jednak za zakup jednostek bezpośrednio przez TFI PZU nie jest pobierana opłata manipulacyjna. W przypadku zakupu certyfikatów ETF-u konieczne jest uwzględnienie kosztów prowizji maklerskich za zakup i sprzedaż (obecnie jedynie Dom Maklerski XTB nie pobiera prowizji od transakcji z akcyjnych i ETF do 100 tys. EUR miesięcznego obrotu na rachunku, jednak na moment publikacji artykułu ETF na TBSP nie znajdował się na liście dostępnych instrumentów).

W ofercie pozagiełdowych funduszy otwartych na indeks TBSP znajdziemy jeszcze Allianz Polskich Obligacji Skarbowych, który również ma w pełni replikować zmienność indeksu obligacji BondSpot. Jest on jednak bardzo mało konkurencyjny ze względu na niezwykle wysokie opłaty - rzeczywista stała opłata za zarządzanie wynosi bowiem 1,10% rocznie (maksymalnie 2,00%)

Poza inPZU Obligacje Polskie oraz Allianz Polskich Obligacji Skarbowych, ETF na indeks obligacji BondSpot nie ma bezpośrednich konkurentów. Wśród funduszy otwartych częściowo replikujących indeks TBSP warto wymienić jeszcze SFIO Ipopema Emerytura Plus, którego zadaniem jest odwzorowanie w 65% indeksu obligacji i w 35% szerokiego indeksu giełdowego WIG. Jest to jednak propozycja dla osób o zupełnie innym profilu ryzyka (4/7 w skali SRRI), z minimalną pierwszą wpłatą w wysokości 20 000 PLN i bardzo wysoką opłatą za zarządzanie (2% rocznie + koszty manipulacyjne), która znacząco zmniejsza jego konkurencyjność.

Z subfunduszy o niższym profilu ryzyka warto wymienić BNP Paribas Obligacji, który w 80% replikuje indeks TBSP, a w 20% stawkę WIBID Overnight. Jego największym problemem, podobnie jak w przypadku poprzedników, jest bardzo wysoka opłata za zarządzanie, która wynosi 1,50% w skali roku. Trudno więc uznać go za produkt godny polecenia.