Na koniec czwartego kwartału 2021 r. w Polsce odnotowano 137,4 tys. wolnych miejsc pracy i było to więcej o 62,8% niż w analogicznym okresie 2020 r. W ciągu czwartego kwartału wystąpił także w skali roku wzrost (po ponad 20%) liczby nowo utworzonych miejsc pracy oraz zlikwidowanych miejsc pracy. W czwartym kwartale 2021 r. na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadło 1,7 nowo utworzonych miejsc.
Badanie popytu na pracę realizowane jest metodą reprezentacyjną z częstotliwością kwartalną na formularzu Z–05. Obejmuje ono podmioty gospodarki narodowej zatrudniające przynajmniej jedną osobę. W czwartym kwartale 2021 r. podmioty z sektora prywatnego stanowiły 91,0%. Pod względem wielkości wyrażonej liczbą osób pracujących najwięcej było podmiotów, w których pracowało do 9 osób (68,6% ogółu), ale w tych podmiotach pracujących było niespełna ⅕ogółu zagospodarowanych miejsc pracy. Większość pracujących – 59,6% – związana była z podmiotami skupiającymi 50 i więcej pracujących. Podobnie jak we wcześniejszych kwartałach, w czwartym kwartale 2021 r., około ¾ pracujących wykonywało pracę w podmiatach należących do sektora prywatnego.
W końcu czwartego kwartału 2021 r. wolnymi miejscami pracy dysponowało 5,8% spośród 626,0 tys. podmiotów gospodarczych (więcej o 1,6 p. proc. niż w analogicznym okresie 2020 r.). Wśród podmiotów dysponujących wolnymi miejscami pracy 85,1% stanowiły podmioty należące do sektora prywatnego, a 53,0% ogółu tych podmiotów – to jednostki najmniejsze (do 9 osób pracujących).
W Polsce w czwartym kwartale 2021 r. wskaźnik wolnych miejsc pracy wyniósł 1,12% – był wyższy niż przed rokiem, ale niższy niż w poprzednim kwartale 2021 r.
W porównaniu z analogicznym okresem 2020 r. miał miejsce wzrost liczby wolnych miejsc pracy, nowo utworzonych miejsc pracy, ale także wzrost liczby zlikwidowanych miejsc pracy. Należy jednak podkreślić, że w czwartym kwartale 2021 r. liczba nowo utworzonych miejsc pracy nadal przewyższała liczbę zlikwidowanych miejsc pracy.
Nieco inaczej kształtowały się prezentowane w niniejszym opracowaniu statystyki popytu na pracę względem trzeciego kwartału 2021 r.: zmniejszyła się liczba wolnych miejsc pracy oraz liczba miejsc pracy nowoutworzonych, ale wzrosła liczba miejsc zlikwidowanych.
Wolne miejsca pracy na koniec czwartego kwartału 2021 r.
Badanie popytu na pracę umożliwia anlizę danych dotyczących wolnych miejsc pracy, czyli miejsc powstałych w wyniku ruchu zatrudnionych bądź nowo utworzonych, w stosunku do których spełnione zostały jednocześnie trzy warunki:
- miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nieobsadzone,
- pracodawca czynił starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy,
- w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do natychmiastowego przyjęcia tych osób.
W końcu czwartego kwartału 2021 r. odnotowano znaczny wzrost liczby wolnych nowo utworzonych miejsc pracy w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku
Na koniec czwartego kwartału 2021 r. wolnych miejsc pracy było 137,4 tys. Liczba ta w stosunku do analogicznego kwartału 2020 r. zwiększyła się o 62,8%. Niemal ¼ tych miejsc stanowiły nowo utworzone miejsca pracy. W tym czasie jeszcze bardziej, bo o 84,1%, wzrosła również liczba wolnych nowo utworzonych miejsc pracy. Podmioty gospodarcze poszukiwały pracowników m.in. za pośrednictwem urzędów pracy, do których w czwartym kwartale 2021 r. zgłoszono 16,8 tys. wolnych miejsc pracy (12,2% ogółu wolnych miejsc pracy).
Jedną z miar oceny sytuacji na rynku pracy jest wskaźnik wolnych miejsc pracy określający udział wolnych miejsc pracy w sumie zagospodarowanych i niezagospodarowanych miejsc pracy w danym okresie. W końcu czwartego kwartału 2021 r. wskaźnik ten wyniósł 1,12%. Był on wyższy o 0,43 p. proc. niż w analogicznym okresie 2020 r., ale niższy o 0,13 p. proc. niż w trzecim kwartale 2021 r.
Uwzględniając rodzaj prowadzonej działalności zauważono, że w końcu czwartego kwartału 2021 r. najwięcej, bo 23,7% wolnych miejsc pracy, było w podmiotach prowadzących działalność w zakresie Przetwórstwa przemysłowego (32,6 tys.). W sekcji tej wolnych nowo utworzonych miejsc pracy było 8,4 tys. (25,9% ogółu wolnych miejsc pracy). W stosunku do analogicznego kwartału 2020 r. w tej sekcji liczba wolnych miejsc pracy ogółem, jak i wolnych nowo utworzonych, wzrosła o przeszło połowę.
Znaczną część ogółu wolnych miejsc pracy w końcu czwartego kwartału 2021 r. odnotowano również w sekcji Budownictwo (21,9 tys. miejsc, w tym 17,7% to miejsca nowo utworzone). W sekcji tej wystąpił drugi najwyższy wskaźnik wolnych miejsc pracy (2,76%). Dużą liczbą wolnych miejsc pracy odnotowano także w sekcjach: Handel; naprawa pojazdów samochodowych∆ (15,2 tys.), Transport i gospodarka magazynowa (12,9 tys.) i Informacja i komunikacja (12,8 tys. wolnych miejsc pracy). W ostatniej z wymienionych sekcji wystąpił najwyższy spośród wszystkich sekcji PKD wskaźnik wolnych miejsc pracy (3,65%).
W czwartym kwartale 2021 r. największy w skali roku wzrost liczby wolnych miejsc pracy wystąpił w sekcji Zakwaterowanie i gastronomia∆ (2,6-krotny wzrost, w tym liczba nowo utworzonych miejsc pracy zwiększyła się niemal siedmiokrotnie). Do sekcji o znacznym wzroście liczby miejsc w tym czasie należały również sekcje: Budownictwo oraz Informacja i komunikacja (wzrost niemal po 150%).
Analiza wyników badania popytu na pracę za czwarty kwartał 2021 r. pod kątem wielkich grup zawodów[1] pozwala stwierdzić, iż w skali roku zwiększyła się liczba wolnych miejsc pracy we wszystkich grupach zawodów. W podmiotach dysponujących wolnymi miejscami pracy najczęściej poszukiwano Specjalistów (33,8 tys. wolnych miejsc pracy, w tym 32,2% były to nowo utworzone miejsca pracy). Liczba wolnych miejsc pracy w tej grupie zawodów zwiększyła się w skali roku o 58,9% (w tym miejsc nowo utworzonych przeszło dwa razy więcej.).
W czwartym kwartale 2021 r. wolne miejsca pracy oferowane były przede wszystkim w zawodach należących do grup zawodów Specjaliści oraz Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy
Kolejną wielką grupą zawodów, w której w analizowanym kwartale odnotowano znaczną liczbę wolnych miejsc pracy (31,8 tys. miejsc) to Robotnicy przemysłowi i rzemieślnicy (23,1% ogółu wolnych miejsc pracy, wzrost w skali roku o 87,8%). W grupie tej wolne nowo utworzone miejsca pracy stanowiły 18,1% ogólnej ich liczby.
Najwyższy wskaźnik wolnych miejsc pracy w końcu czwartego kwartału 2021 r. odnotowano w regionie opolskim
Rozpatrując wskaźnik wolnych miejsc pracy w czwartym kwartale 2021 r. w układzie regionalnym można zauważyć, że najwyższa jego wartość wystąpiła w regionie opolskim (2,02%). Wskaźnik ten był ponad czterokrotnie wyższy niż w regionie podkarpackim (0,48%). W regionie opolskim liczba wolnych miejsc pracy w porównaniu z czwartym kwartałem 2020 r. zwiększyła się ponad 3,5-krotnie. Wysokie wskaźniki wystąpiły również w regionach: małopolskim (1,60%), dolnośląskim (1,36%), zachodniopomorskim (1,35%) i warszawskim stołecznym (1,34%).
Nowo utworzone i zlikwidowane miejsca pracy w ciągu czwartego kwartału 2021 r.
Badanie popytu na pracę daje również możliwość przeanalizowania sytuacji na rynku pracy pod kątem nowo utworzonych miejsc pracy (powstałych w wyniku zmian organizacyjnych, rozszerzenia lub zmiany profilu działalności oraz wszystkie miejsca pracy w jednostkach nowo powstałych) oraz zlikwidowanych miejsc pracy (utraconych w wyniku zmian organizacyjnych, ograniczenia lub zmiany profilu działalności). W ciągu czwartego kwartału 2021 r. w Polsce utworzono 112,5 tys. nowych miejsc pracy, a zlikwidowano 64,9 tys. miejsc pracy. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nastąpił wzrost liczby nowo utworzonych miejsc pracy o 23,1% oraz wzrost liczby miejsc zlikwidowanych o 20,3%.
Odnosząc wyniki bieżącego badania do wyników za trzeci kwartał 2021 r. zauważalny jest spadek liczby miejsc pracy nowo utworzonych (o 15,2%), przy wzroście liczby zlikwidowanych miejsc pracy (o 12,2%).
W ciągu czwartego kwartału 2021 r. wzrosła w skali roku liczba nowo utworzonych miejsc pracy oraz zlikwidowanych miejsc pracy
Jedną z miar oceny dostosowywania się rynku pracy do zgłaszanego popytu na pracę jest relacja liczby nowo utworzonych miejsc pracy do liczby miejsc zlikwidowanych w danym okresie. W czwartym kwartale 2021 r., podobnie jak w analogicznym okresie 2020 r., na jedno miejsce pracy zlikwidowane przypadało 1,7 nowo utworzonych miejsc pracy i było to tyle samo co przed rokiem. W trzecim kwartale 2021 r. wskaźnik ten był wyższy i wyniósł 2,3.
W układzie sekcji PKD w czwartym kwartale 2021 r. najwięcej nowych miejsc pracy powstało w podmiotach prowadzących działalność w Przetwórstwie przemysłowym (21,6 tys. miejsc, tj. więcej o 73,6% w porównaniu z czwartym kwartałem 2020 r). W tym samym okresie zlikwidowano 10,6 tys. miejsc pracy (spadek w skali roku o 16,3%). Na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadły 2,0 nowo utworzone miejsca.
W analizowanym kwartale 2021 r. najwięcej miejsc pracy utworzono w sekcji Przetwórstwo przemysłowe, natomiast najwięcej miejsc zlikwidowano w sekcji Handel; naprawa pojazdów samochodowych∆
W czwartym kwartale 2021 r. najwięcej miejsc pracy zlikwidowano w sekcji Handel; naprawa pojazdów samochodowych∆ (13,9 tys. miejsc), w której to sekcji w tym samym okresie utworzono 19,3 tys. nowych miejsc pracy. W efekcie tych ruchów na jedno miejsce pracy zlikwidowane w analizowanym kwartale powstały 1,4 nowe miejsca pracy.
Do sekcji o znacznej skali likwidacji miejsc pracy w czwartym kwartale 2021 r. należało także Budownictwo (16,4% zlikwidowanych miejsc). W tej sekcji na jedno miejsce zlikwidowane przypadło 1,1 nowych miejsc pracy (zlikwidowano 10,9 tys. miejsc pracy a utworzono 12,1 tys. miejsc). Wskaźnik ten przyjął jeszcze wysokie wartości w sekcjach Edukacja oraz Działalność profesjonalna, naukowa i techniczna, w których na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadało po ponad po 3,5 miejsc pracy nowo utworzonych.
W czwartym kwartale 2021 r. najwięcej nowych utworzonych miejsc pracy na jedno zlikwidowane miejsce było w regionie lubelskim
Rozkład miejsc pracy w czwartym kwartale 2021 r. w przekroju terytorialnym wskazuje, że najwięcej nowych miejsc pracy przypadających na jedno zlikwidowane miejsce pracy utworzono w regionie lubelskim (2,9 nowo utworzonych miejsc pracy). Ponadto, powyżej 2 miejsc pracy nowo utworzonych przypadających na jedno zlikwidowane miejsce odnotowano w regionach: warszawskim stołecznym, wielkopolskim i śląskim. Najniższa relacja natomiast – 0,9 nowych miejsc pracy na jedno miejsce zlikwidowane – wystąpiła w regionie mazowieckim regionalnym.
W opracowaniu zastosowano skrócone nazwy sekcji PKD, oznaczając skróty znakiem „∆”. Pełne nazwy dostępne są na stronie GUS pod adresem: http://stat.gov.pl/Klasyfikacje/
Liczby względne (wskaźniki, odsetki) obliczono na podstawie danych bezwzględnych wyrażonych z większą dokładnością niż podano w opracowaniu.
-
Klasyfikacja zawodów i specjalności (KZiS) – wprowadzona została rozporządzeniem Ministra Pracy i Polityki Społecznej z dnia 7 sierpnia 2014 r. w sprawie klasyfikacji zawodów i specjalności na potrzeby rynku pracy oraz zakresu jej stosowania (Dz. U. 2018, poz. 227). ↑
