Debiuty spółek giełdowych to bardzo ważne wydarzenia, które niejako kształtują rynek kapitałowy. Pojawianie się nowych spółek w obrocie giełdowym daje inwestorom kolejne możliwości lokowania kapitału, buduje markę krajowego parkietu oraz przyciąga dodatkowy kapitał. IPO mogą korzystnie wpływać na wizerunek giełdy oraz zachęcać nowe osoby do inwestowania swoich oszczędności. Choć w ostatnich latach liczba debiutów zmniejsza się rok do roku, to zainteresowanie akcjami emitentów jest rekordowo wysokie. Możliwość zarobku skłania coraz to więcej osób do zapisywania się na akcje debiutujących spółek, a poziomy redukcji regularnie osiągają bardzo wysokie wartości. Czy w takiej sytuacji zawsze warto inwestować w IPO? Jakie spółki charakteryzują się najlepszymi stopami zwrotu?
Poddając analizie wszystkie debiuty giełdowe na Giełdzie Papierów Wartościowych od 2011 roku, można podjąć próbę stworzenia profilu spółki idealnej. Mowa o przesłankach, które mogą wskazać, czym w przeszłości charakteryzowały się spółki, które osiągały wysokie stopy zwrotu. Należy jednak pamiętać, że nie powinno się opierać decyzji inwestycyjnych wyłącznie na takich zestawieniach. W związku z tym, że rynek kapitałowy dynamicznie się rozwija, a zainteresowanie zyskują nowe branże, to sytuacja staje się trudniejsza do oceny. Banki charakteryzują się inną strukturą aktywów i pasywów niż spółki fotowoltaiczne, w związku z czym wskaźniki oparte o zysk, wartość księgową czy kapitalizację różnią się znacząco w przypadku różnych sektorów.
Od 2011 roku na Giełdzie Papierów Wartościowych przeprowadzono 196 pierwszych ofert publicznych (IPO). 63 oferty dotyczyły spółek notowanych wcześniej na rynku NewConnect. Jest to dość naturalna ścieżka dla spółek z NC, gdzie przejście na główny parkiet umożliwia dotarcie do szerszego grona inwestorów oraz pozyskanie dodatkowego finansowania. Szczególnie popularne jest to w przypadku spółek z sektorów kapitałochłonnych, których np. prace w obszarach B+R (badawczo-rozwojowych) wymagają wysokich i regularnych nakładów finansowych.
Jak można zauważyć na drugim wykresie, liczba IPO na Giełdzie Papierów Wartościowych osiągnęła najwyższą wartość w 2011 roku. Miało wtedy miejsce 38 debiutów na głównym parkiecie. W 2012 liczba pierwszych ofert publicznych skurczyła się o 50 proc. i przez kolejne 3 lata utrzymywała się w trendzie wzrostowym, a skumulowany roczny wskaźnik wzrostu (CAGR) wyniósł w tym okresie 16,45 proc. Następnie w 2016, liczba debiutów spadła ponownie do poziomu 19 i nie zdołała odbić. W latach 2018 – 2020, corocznie przeprowadzano wyłącznie 7 IPO.
Wysoka liczba debiutów niekoniecznie musi stanowić pozytywne zjawisko. Analizując stopy zwrotu od debiutu do połowy lutego 2021, można dojść do wniosku, że istnieje szansa na uzyskanie wyższego zysku w przypadku inwestycji w spółki, debiutujące w uboższych latach, pod kątem liczby pierwszych ofert publicznych. Taki wniosek potwierdza również mediana dla stóp zwrotów. Oczywiście takie porównanie można uznać za niesprawiedliwe, ze względu na różne horyzonty czasowe poszczególnych notowań.
Trzeci wykres przedstawia proces kształtowania się średniej (niebieski) i mediany (żółty) stopy zwrotu dla spółek, debiutujących w konkretnych latach do 20 lutego bieżącego roku.
Bardzo wysoka średnia w 2018 roku to efekt fantastycznych wyników dwóch spółek, które zadebiutowały wtedy na giełdzie - Ten Square Games i ML System. Osiągnęły one odpowiednio 1041 i 359 proc. wzrosty ceny akcji. Rok 2019 zawdzięcza wysoką średnią przede wszystkim Datawalk (ponad 837 proc.) oraz Selvita/Ryvu Therapeutics (niecałe 230 proc.).
Fatalny rok 2017 można wyjaśnić debiutami spółek, takich jak Getback, Setanta, Unimot czy Maxcom. Wszystkie te podmioty zanotowały bardzo słabe wyniki w ciągu pierwszego roku, czego szczególnym przykładem był przypadek Getback. Ze spółek debiutujących na GPW w 2017, ponadprzeciętną stopą zwrotu, osiągniętą w 365 dni, może pochwalić się Dino Polska. Co więcej, jest to spółka, która regularnie zwiększa swoją kapitalizację oraz poprawia wyniki finansowe. Od debiutu do połowy lutego 2021, Dino Polska zyskało około 619 proc.
Najciekawszymi danymi, z punktu widzenia inwestowania w IPO, mogą się okazać stopy zwrotów w dniu debiutu. Wyniki przedstawiono na wykresie 5.
Niebieskie kolumny ponownie reprezentują średnią, a żółta linia - medianę. Bardzo wysoka średnia i mediana stopy zwrotu w dzień debiutu w 2020 idą w parze z dynamicznym wzrostem zainteresowania IPO na polskiej giełdzie. W ubiegłym roku poziomy redukcji osiągały regularnie wartość powyżej 90 proc. Popularność inwestowania w debiuty spółek towarzyszyła wzrostowi zainteresowania rynkiem kapitałowym ze strony inwestorów indywidualnych. Ze względu na niskie stopy procentowe, coraz więcej osób zaczęło lokować swoje środki na giełdzie, a debiuty rozpoznawalnych marek jak Allegro czy też przedstawicieli będącego w trendzie wzrostowym gamingu, dodatkowo zachęcały do zapisów na IPO.
Znając powyższe wartości i stopy zwrotów poszczególnych spółek, można zastanowić się nad stworzeniem profilu spółki idealnej, która według statystyk powinna zagwarantować przyzwoitą stopę zwrotu w przypadku zainwestowania w IPO. Do stworzenia analizy oraz wniosków przedstawionych w dalszej części tekstu, wykorzystano dane ze sprawozdań finansowych spółek z roku obrotowego, poprzedzającego rok debiutu na Giełdzie Papierów Wartościowych. Przy określaniu wskaźników zależnych od ceny, przyjęto cenę emisyjną akcji.
W przypadku przeciętnych wartości wskaźników C/Z i C/WK dla spółek, które w dniu debiutu (wykresy 6 i 7) oraz w ciągu pierwszego roku notowań (wykresy 8 i 9) osiągnęły stopę zwrotu na poziomie co najmniej 10 proc., wynik w roku 2019 zaburza Pharmena. Specyficzna struktura bilansu, strata netto i ujemna wartość wskaźnika C/Z mogą zostać usprawiedliwione specyfiką branży farmaceutycznej. Charakteryzuje się ona wysokimi nakładami na prace badawczo-rozwojowe, natomiast pozytywne ukończenie projektu badawczego może przynieść ogromne korzyści majątkowe. Wycena oraz skuteczne inwestowanie w spółki farmaceutyczne czy też biotechnologiczne wiąże się ze specjalistyczną wiedzą oraz odmiennym podejściem. W 2020 roku, średnia C/Z osiągnęła stosunkowo wysoką wartość względem lat poprzednich, co obrazuje, że inwestorzy coraz rzadziej sugerują się tym wskaźnikiem i liczą na trendy, ponieważ, pomimo wysokich wskaźników, zainteresowanie akcjami było rekordowe. W 2020 debiuty zdominowane zostały przez spółki e-commerce oraz gamingowe, w przypadku których wyceny i inne tego typu wskaźniki osiągają wysokie wartości. Podobną sytuację można również zaobserwować na rynkach zagranicznych.
Wskaźnik rentowności kapitału własnego wydaje się przedstawiać sytuację najlepiej. Na wykresie 12 przedstawiono medianę ROE, spółek debiutujących w konkretnych latach.
W ostatnich dwóch latach odnotowano ogromny spadek wartości mediany wskaźnika rentowności kapitału własnego debiutujących spółek. Sytuacja wygląda podobnie w przypadku średniej, która w 2019 osiąga nawet wartość ujemną. Natomiast średnia przeważnie nie obrazuje procesu we właściwy sposób, co w efekcie może prowadzić do błędnych konkluzji. Bazując zatem na medianie oraz wcześniej omówionych wykresach, można dojść do wniosku, że wskaźniki, takie jak C/Z, C/WK oraz ROE spółek debiutujących, osiągają od pewnego czasu coraz gorsze wartości w związku z rosnącą popularnością sektorów kapitałochłonnych. To właśnie w tym czasie na giełdzie debiutowało wiele spółek technologicznych, farmaceutycznych, fotowoltaicznych oraz e-commerce. Co ciekawe, właśnie te podmioty cechują się aktualnie wysokim zainteresowaniem inwestorów.
Tabela nr 2 prezentuje 10 IPO, które przyniosły najwyższą stopę zwrotu w dzień debiutu. Aż trzy z nich miały miejsce w ubiegłym roku. Zauważalna jest duża rozbieżność pomiędzy wartościami C/Z, C/WK czy ROE. Średnia C/Z wyniosła 41,98, średnia C/WK 8,94, a średnia ROE uplasowała się na poziomie 23,86 proc.
W trzeciej tabeli przedstawiono 10 spółek, które w ciągu 12 miesięcy od debiutu zanotowały najwyższe wzrosty. Średnie wartości wskaźników C/Z, C/WK i ROE wynoszą odpowiednio: 16,88 ; 5,40 i 33,53 proc.
Można wnioskować, że wysokie ROE powinno być sygnałem, iż dana spółka ma wyższy potencjał na osiągnięcie korzystnej stopy zwrotu podczas debiutu oraz w dłuższym terminie.
Ostatni debiut na Giełdzie Papierów Wartościowych odbył się 19 lutego 2021. IPO Huuuge Games cieszyło się ogromnym zainteresowaniem, a poziom redukcji osiągnął 97 proc. Cena emisyjna została ustalona na 50 zł, a notowania po pierwszym dniu zamknęły się na poziomie 49,50 zł. W odróżnieniu od debiutu PCF, które pozwoliło pierwszego dnia zarobić prawie 50 proc., Huuuge Games straciło na wartości, a spadki były kontynuowane. W chwili obecnej (1.03.2021) kurs akcji wynosi jedyne 41,50 zł. Takie wyniki przekładają się na 1 proc. spadek w dzień debiutu oraz 17 proc. spadek do początku marca. Wskaźniki dla spółki kształtują się na poziomie standardowym dla branży gamingowej. C/Z i C/WK wynoszą odpowiednio 31,30 i 101,70.
Bardzo trudno określić profil idealnej spółki na podstawie przeszłych debiutów, ponieważ rynek kapitałowy dynamicznie się rozwija i zmienia. Najlepszym podejściem jest samodzielne i staranne sprawdzenie fundamentów spółki oraz decyzja zgodna z realizowaną strategią inwestycyjną. W zależności od sektora, w którym działalność prowadzi debiutująca spółka, wskaźniki mogą osiągać różne wartości i zawsze mogą być różnie interpretowane. Dlatego tak istotnym aspektem jest zrozumienie działalności firmy, charakterystyki branży, w której spółka działa, poznanie jakie są jej mocne strony, zagrożenia oraz szanse na odniesienie sukcesu.
