*Wyniki BAEL odnoszą się do ludności przebywającej lub zamierzającej przebywać na terenie kraju co najmniej 12 miesięcy, zamieszkałej w prywatnych gospodarstwach domowych. Podstawowe informacje nt. populacji objętej badaniem oraz zastosowanych definicji, dostępne są w kwartalnej publikacji Aktywność ekonomiczna ludności Polski
Aktywność ekonomiczna ludności w wieku 15–89 lat według BAEL
W 1 kwartale 2022 r. liczba osób aktywnych zawodowo w wieku 15–89 lat wyniosła 17250 tys., z tego: 16714 tys. stanowili pracujący, natomiast 536 tys. – bezrobotni. Populacja biernych zawodowo w tej grupie wieku liczyła 12511 tys.
Współczynnik aktywności zawodowej dla osób w wieku 15–89 lat zarówno wśród mężczyzn, jak i kobiet pozostał na tym samym poziomie w porównaniu z poprzednim kwartałem, natomiast zwiększył się w stosunku do 1 kwartału 2021 roku
W porównaniu z 4 kwartałem 2021 r. liczba osób aktywnych zawodowo zmniejszyła się o 28 tys., tj. o 0,2% (na co wpływ miały także zmiany sezonowe na rynku pracy), zaś w porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku populacja aktywnych zawodowo wzrosła (o 130 tys., tj. o 0,8%).
Udział aktywnych zawodowo w ogólnej liczbie osób w wieku 15–89 lat w 1 kwartale 2022 r. był wyższy wśród mężczyzn i wynosił 66,1%, natomiast w populacji kobiet odsetek ten kształtował się na poziomie 50,5% (odpowiednie wartości dla osób w wieku produkcyjnym to 83,5% oraz 76,0%). Analogiczne wskaźniki dla mieszkańców miast oraz mieszkańców wsi wynosiły odpowiednio: 58,0% i 57,8% (w wieku produkcyjnym: 82,2% i 76,9%).
Wskaźnik opisujący relację liczby osób niepracujących (bezrobotnych w wieku 15-74 lata i biernych zawodowo w wieku 15–89 lat) do liczby osób pracujących (w wieku 15-89 lat) zwiększył się w stosunku do poprzedniego kwartału, natomiast zmniejszył się w porównaniu z analogicznym okresem 2021 r. W 1 kwartale 2022 r. na 1000 osób pracujących przypadało 781 osób bez pracy w wieku 15-89 lat (w 4 kwartale 2021 r. i w 1 kwartale 2021 r. odpowiednio: 776 i 819 osób).
Wskaźnik opisujący relację liczby osób niepracujących do liczby osób pracujących zwiększył się w porównaniu z poprzednim kwartałem, natomiast zmniejszył się w skali roku
Pracujący w wieku 15–89 lat według BAEL
W 1 kwartale 2022 r. populacja pracujących w wieku 15–89 lat liczyła 16714 tys. osób i zmniejszyła się względem poprzedniego kwartału (o 66 tys., tj. o 0,4%), natomiast wzrosła w porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. (o 281 tys., tj. 1,7%). Uwzględniając podział według płci, liczba pracujących zmniejszyła się w skali kwartału zarówno wśród mężczyzn (spadek o 45 tys., tj. o 0,5%), jak i kobiet (spadek o 21 tys., tj. o 0,3%). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania spadek liczby pracujących wystąpił wśród mieszkańców miast – o 0,7% (o 75 tys. osób), natomiast na wsi liczebność pracujących utrzymała się na podobnym poziomie. W porównaniu z analogicznym okresem poprzedniego roku wzrost liczby pracujących wystąpił niezależnie od płci, jak i miejsca zamieszkania.
Populacja pracujących zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim kwartałem, natomiast wzrosła w porównaniu z analogicznym okresem 2021 roku
Nadal wśród pracujących przeważali mężczyźni, którzy stanowili 54,6% (tj. 9127 tys.) tej zbiorowości. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania odsetek pracujących mieszkańców miast wyniósł 59,7% (tj. 9980 tys. osób).
W ujęciu kwartalnym odnotowano spadek wskaźnika zatrudnienia we wszystkich analizowanych grupach z wyjątkiem mieszkańców wsi, gdzie wskaźnik utrzymał się na takim samym poziomie (spadek: wśród mężczyzn o 0,2 p.proc., w populacji kobiet o 0,1 p.proc., w miastach o 0,3 p.proc.). W skali roku natomiast odnotowano wzrost wskaźnika zatrudnienia niezależnie od płci i miejsca zamieszkania (największy wzrost – o 1,4 p.proc. wystąpił wśród kobiet, a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania – wśród osób zamieszkujących obszary miejskie – o 1,3 p.proc.).
W 1 kwartale 2022 r. 15641 tys. osób wykonywało pracę w pełnym wymiarze czasu, natomiast 1073 tys. pracowało w niepełnym wymiarze. W porównaniu z 4 kwartałem 2021 r. liczba pracujących na pełen etat zmniejszyła się o 154 tys., tj. o 1,0%, zaś zwiększyła się liczba pracujących w niepełnym wymiarze o 88 tys., tj. o 8,9%. W ujęciu rocznym odnotowano wzrost liczby osób pracujących na pełen etat o 293 tys., tj. o 1,9%, natomiast liczba pracujących w niepełnym wymiarze utrzymała się na zbliżonym poziomie.
Liczba pracujących w pełnym wymiarze czasu zmniejszyła się w porównaniu z poprzednim kwartałem, natomiast zwiększyła się w stosunku do analogicznego okresu poprzedniego roku
Średnia liczba godzin przepracowanych w badanym tygodniu w głównym miejscu pracy wynosiła 39,6 godziny i była nieznacznie wyższa od notowanej w 4 kwartale 2021 r., jak i w porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. (odpowiednio: o 0,7 godziny i 0,3 godziny).
Udział pracowników zatrudnionych w firmach/instytucjach publicznych lub u prywatnego pracodawcy w ogólnej liczbie pracujących wynosił 80,2% (13409 tys. osób) i zmniejszył się w skali kwartału o 0,2 p.proc., natomiast w porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. zwiększył się – o 0,2 p.proc. Wzrósł natomiast w ujęciu kwartalnym oraz rocznym udział pracujących na własny rachunek odpowiednio: o 0,2 p.proc. i 0,3 p.proc. i wynosił 18,7% (3125 tys. osób). Udział pomagających członków rodzin pozostał na tym samym poziomie co w zeszłym kwartale, zaś zmniejszył się (o 0,4 p.proc.) w porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. i wyniósł 1,1% wszystkich pracujących.
Zdecydowana większość pracowników zatrudnionych w firmach/instytucjach publicznych lub u prywatnego pracodawcy wykonywała swoją pracę w oparciu o umowę na czas nieokreślony (85,0%, tj. 11395 tys.). Udział ten w skali kwartału zmniejszył się o 0,4 p.proc., natomiast w ujęciu rocznym wzrósł o 1,2 p.proc.
Biorąc pod uwagę rodzaj działalności głównego miejsca pracy, w 1 kwartale 2022 r. największy wzrost liczby pracujących w porównaniu z poprzednim kwartałem odnotowano w przetwórstwie przemysłowym (o 85 tys.), opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (o 55 tys.) oraz w działalności finansowej i ubezpieczeniowej (o 24 tys.). Największy spadek dotyczył natomiast administracji publicznej i obrony narodowej (o 72 tys.), edukacji (o 53 tys.) oraz handlu hurtowego i detalicznego, naprawy pojazdów samochodowych włączając motocykle (o 36 tys.).
W porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. największy wzrost liczby pracujących wystąpił w przetwórstwie przemysłowym (o 95 tys.), w działalności związanej z zakwaterowaniem i usługami gastronomicznymi (o 50 tys.) oraz w opiece zdrowotnej i pomocy społecznej (o 40 tys.), zaś największy spadek w rolnictwie, leśnictwie, łowiectwie i rybactwie (o 58 tys.), górnictwie i wydobywaniu (o 41 tys.) oraz edukacji (o 32 tys.).
W 1 kwartale 2022 r., 822 tys. osób posiadało pracę, ale jej nie wykonywało w badanym tygodniu, co stanowiło 4,9% ogółu pracujących (analogiczna zbiorowość w poprzednim kwartale liczyła 872 tys., tj. 5,2%, a rok wcześniej wyniosła 994 tys., tj. 6,0%). Wśród tych osób 67 tys. (tj. 8,2%) wskazało, że miało to bezpośredni związek z pandemią COVID-19 (w poprzednim kwartale było to 77 tys. osób, co stanowiło 8,8%, a w 1 kwartale 2021 r. 235 tys., tj. 23,6%).
Pandemia COVID-19 w podobnym stopniu jak w poprzednim kwartale wpłynęła na miejsce wykonywania pracy. W 1 kwartale 2022 r. liczba osób wykonujących swoją pracę w domu, zwykle lub czasami, wyniosła 2450 tys., co stanowiło 14,7% wszystkich pracujących (w 4 kwartale 2021 r. wynosiła 2206 tys., tj. 13,1%, zaś w 1 kwartale 2021 r. 3224 tys., tj. 19,6%). Wśród tej zbiorowości 975 tys. osób (tj. 39,8%) pracowało w domu z powodu sytuacji związanej z pandemią COVID-19 (w 4 kwartale 2021 było to 755 tys., tj. 34,2%, natomiast w 1 kwartale 2021 r. 2003 tys., tj. 62,1%). W 1 kwartale 2022 r. w formie pracy zdalnej (nie jest tu uwzględniane miejsce wykonywania pracy) swoje obowiązki zawodowe wykonywało zwykle lub czasami 1564 tys. osób (co stanowiło 9,4% wszystkich pracujących), spośród których 70,6% pracowało w tej formie z powodu pandemii COVID-19 (w 4 kw. 2021 r. pracę zdalną wykonywało 1139 tys., tj. 6,8% wszystkich pracujących, z czego 69,2% z powodu pandemii, natomiast w 1 kwartale 2021 r. było to 2422 tys., tj. 14,7% wszystkich pracujących, z czego 89,7% z powodu pandemii).
W formie pracy zdalnej pracowało 9,4% pracujących – dla ponad 2/3 miało to bezpośredni związek z pandemią
Bezrobotni według BAEL
W 1 kwartale 2022 r. populacja osób bezrobotnych w wieku 15–74 lata liczyła 536 tys. i zwiększyła się w porównaniu z 4 kwartałem 2021 r. (o 39 tys., tj. o 7,8%), natomiast zmniejszyła się w stosunku do analogicznego okresu 2021 r. (o 151 tys., tj. o 22,0%). Wzrost liczby osób bezrobotnych w porównaniu z poprzednim kwartałem wystąpił niezależnie od płci, przy czym był większy wśród mężczyzn (o 32 tys., tj. o 12,1%), niż wśród kobiet (o 6 tys., tj. o 2,6%). Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, większy wzrost wystąpił wśród mieszkańców miast (o 31 tys., tj. o 11,2%), niż wśród mieszkańców wsi (o 6 tys., tj. o 2,7%). Ograniczenie bezrobocia w okresie roku odnotowano we wszystkich analizowanych subpopulacjach, przy czym uwzględniając podział według płci w większym stopniu wystąpiło wśród mężczyzn (spadek o 86 tys., tj. o 22,5%), a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania – wśród mieszkańców miast (spadek o 102 tys., tj. o 24,8%).
Stopa bezrobocia według BAEL w populacji kobiet była niższa niż w populacji mężczyzn
Większość zbiorowości bezrobotnych to mężczyźni – 55,4%, tj. 297 tys. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast stanowili 57,6% tej grupy, tj. 309 tys.
Stopa bezrobocia zwiększyła się w skali kwartału w większości analizowanych grup wieku, jedynie wśród osób w wieku 25-34 lata nastąpił minimalny spadek. W porównaniu z 1 kwartałem 2021 r. stopa bezrobocia natomiast zmniejszyła się we wszystkich grupach wieku. Nadal największe bezrobocie obserwowano wśród osób najmłodszych (w wieku 15–24 lata), dla których stopa bezrobocia wyniosła 10,2%. Wśród osób w wieku 25–34 lata natężenie bezrobocia kształtowało się na poziomie 3,6%, 35–44 lata – 2,6%, 45–89 lat – 2,2 %. Wśród osób w wieku produkcyjnym (18–59/64 lata) stopa bezrobocia wyniosła 3,2%.
Najwyższe natężenie bezrobocia nadal obserwuje się wśród osób w wieku 15–24 lata
W porównaniu z 4 kwartałem 2021 r. wzrost stopy bezrobocia obserwowano w większości grup wyodrębnionych ze względu na poziom wykształcenia: wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (o 2,4 p.proc. do 9,3%), policealnym i średnim zawodowym (o 0,3 p.proc. do 3,1%), zasadniczym zawodowym/branżowym (o 0,2 p.proc. do 3,9%), wyższym (o 0,1 p.proc. do 1,5%). Jedynie wśród osób posiadających wykształcenie średnie ogólnokształcące stopa bezrobocia pozostała bez zmian i wyniosła 4,4%. W ujęciu rocznym natomiast odnotowano spadek we wszystkich grupach wyodrębnionych ze względu na poziom wykształcenia. Największy spadek odnotowano wśród osób posiadających wykształcenie średnie ogólnokształcące oraz wśród osób z wykształceniem gimnazjalnym, podstawowym, niepełnym podstawowym i bez wykształcenia szkolnego (odpowiednio: o 1,8 p.proc. i 1,2 p.proc.)
Największą populację bezrobotnych stanowiły osoby, które straciły pracę (45,3%, tj. 243 tys.). Udział osób powracających do pracy po przerwie wynosił 27,4% (147 tys.), podejmujących pracę po raz pierwszy 14,2% (76 tys.), natomiast najmniej było osób, które zrezygnowały z pracy –13,1% (70 tys.).
W 1 kwartale 2022 r. z 402 tys. osób bezrobotnych poprzednio pracujących, 20 tys. osób (5,0%) jako przyczynę zaprzestania ostatnio wykonywanej pracy podało sytuację spowodowaną pandemią COVID-19 (w poprzednim kwartale były to 68 tys., tj. 18,1%, a rok wcześniej 142 tys., tj. 27,3%). Z tej grupy 15 tys. osób (tj. 75,0%) jako bezpośredni powód zakończenia pracy wskazało likwidację zakładu lub stanowiska pracy.
W analizowanym okresie przeciętny czas poszukiwania pracy wynosił 8,2 miesiąca (w poprzednim kwartale było to 8,3 miesiąca, a rok wcześniej 7,4 miesiąca). Najdłużej pracy poszukiwały osoby w wieku 55–74 lata (10,0 miesięcy), 35-44 lata i 45-54 lata (po 8,7 miesiąca), najkrócej natomiast osoby najmłodsze, w grupie wieku 15–19 lat (5,0 miesięcy).
Co dwudziesta osoba uprzednio pracująca wskazała, że utraciła lub zaprzestała pracy w związku z pandemią
Osoby bierne zawodowo w wieku 15–89 lat według BAEL
W 1 kwartale 2022 r. populacja osób biernych zawodowo w wieku 15-89 lat liczyła 12511 tys. Ukształtowała się na nieco niższym poziomie względem 4 kwartału 2021 r. (o 18 tys., tj. o 0,1%), natomiast w odniesieniu do 1 kwartału 2021 r. odnotowano znacznie większy spadek liczebności tej grupy (o 267 tys., tj. 2,1%).
Odnotowane w skali roku istotne zmniejszenie się populacji, było niezależnie od płci, jak i miejsca zamieszkania (największy spadek – o 2,5 p.proc. odnotowano wśród kobiet, a biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania – wśród osób zamieszkujących obszary miejskie – o 2,3 p.proc.).
Ponad połowę wśród osób biernych zawodowo stanowiły kobiety – 61,4%, tj. 7683 tys. Biorąc pod uwagę miejsce zamieszkania, mieszkańcy miast stanowili 59,4% tej zbiorowości (tj. 7436 tys.).
Kobiety nadal stanowią większość populacji biernych zawodowo
Populacja biernych zawodowo jest specyficzną, jeżeli chodzi o zasoby dla rynku pracy. W ramach tej zbiorowości znajdują się bowiem zarówno osoby, które jeszcze nie weszły na rynek pracy (w tym większość uczącej się młodzieży), osoby, które już definitywnie z rynku pracy odeszły albo nigdy na rynek pracy nie trafią (część emerytów, rencistów, osoby utrzymujące się z innych źródeł niż praca), ale też osoby, które weszły na rynek pracy, potem częściowo się zdezaktywizowały i po przerwie na ten rynek pracy zechcą powrócić.
W 1 kwartale 2022 r. w zbiorowości osób biernych zawodowo w wieku 15-74 lata, liczącej 10331 tys. (dla tej grupy wieku ustalana była przyczyna bierności) ponad połowę stanowili emeryci (51,5%), a drugą w kolejności grupą byli uczniowie i studenci (21,6%). Natomiast w przypadku osób biernych zawodowo w wieku produkcyjnym (4132 tys.) najczęstszymi przyczynami bierności były: nauka i podnoszenie kwalifikacji (29,8%), choroba, niepełnosprawność (24,3%), obowiązki rodzinne (19,2%), zniechęcenie bezskutecznością poszukiwań pracy (1,4%) oraz emerytura (9,9%).
