- Polska wymieniana jest w jednym rzędzie z Koreą Południową
- Nasz kraj uniknął poważnego zagrożenia, które napotkało wiele rozwijających się państw
- Nasz kraj skutecznie dokonał transferu technologii w nietypowy sposób
- Jesteśmy w gronie liderów w wielu kategoriach, oceniają ekonomiści
- Jaki jest sekret “zwycięskiej” strategii Polski?
Zwycięska strategia w gospodarce Polski
Gospodarczy rozwój Polski jest wzorem dla innych państw, wynika z ostatniego raportu Banku Światowego. Globalna instytucja wymieniła nasz kraj, oprócz Korei Południowej czy Chile, jako przykłady niezwykle udanych transformacji.
“Przypadek Polski jest szczególny zarówno ze względu na jej socjalistyczną przeszłość, jak i członkostwo w Unii Europejskiej” - zauważyli eksperci Banku Światowego w raporcie “The Middle-Income Trap”.
Transformacja Polski w latach 90. była trudnym czasem, co zapewne pamięta znaczna część naszych czytelników. Wygląda na to, że trud się opłacił i teraz cieszymy się tętniącą życiem gospodarką.
“Na początku lat 90. Polska przeszła transformację z gospodarki planowej do gospodarki rynkowej. Od tego czasu dochód na mieszkańca wzrósł z 20% średniej dla Unii Europejskiej do 50%”
Wykres: PKB per capita dla Polski (w USD z 2023 roku)
Źródło: Trading Economics
Eksperci World Bank określili strategię przyjętą przez Polskę jako zwycięską.
“Rozpoczęła się ona od dyscyplinowania dużych przedsiębiorstw państwowych. Zaostrzono ich ograniczenia budżetowe poprzez cięcie dotacji, zacieśnienie kredytów bankowych i liberalizację konkurencji importowej” - podkreślili eksperci Banku Światowego.
“Ta dyscyplina utorowała drogę do kompleksowej reformy. W polskich przedsiębiorstwach państwowych menedżerowie przenieśli swoją uwagę z celów produkcyjnych na rentowność i udział w rynku, a także unowocześnili możliwości firm, aby przygotować się do prywatyzacji” - dodali. - “Polska następnie wykorzystała ten fundament, aby przyciągnąć inwestycje, by następnie skupić się na infuzji, a na końcu zwróciła się ku innowacjom”
“W dużej mierze kontynuowała tę sekwencję, zwiększając produktywność dzięki technologiom przeniesionym z Europy Zachodniej. Proces ten przyspieszył w latach 2000. wraz z wejściem do wspólnego rynku UE, co pobudziło zagraniczne inwestycje bezpośrednie” - czytamy dalej w analizie The World Bank.
Kluczowa była również rola edukacji, a zwłaszcza szkół wyższych. Dzięki temu, że szkolnictwo wyższe jest w naszym kraju ogólnodostępne i darmowe, cała rzesza ludzi zdecydowała się na kontynuowanie kształcenia po zakończenie szkoły średniej.
“Polska zwiększyła wskaźniki wykształcenia wyższego z 15% w 2000 roku do 42% w 2012 roku. Wykształceni Polacy wykorzystują swoje umiejętności w całej Unii Europejskiej, otwierając kolejny kanał do przenoszenia globalnej wiedzy do polskiej gospodarki” - czytamy w raporcie Banku Światowego.
“Przechodząc od planowania centralnego, Polska osiągnęła 75% poziomu dochodu Europy Zachodniej do 2021 roku. Polska sprywatyzowała wiele swoich przedsiębiorstw państwowych i stworzyła możliwości do ich konkurencji” - czytamy dalej.
Zobacz również: To państwo zarobiło dla każdego obywatela 96 tys. PLN w pół roku
Polska gospodarka pokonała poważne niebezpieczeństwo
Bank Światowy wieści również, że Polska pokonała już “pułapkę średniego dochodu” i jest już krajem o “wysokim dochodzie”. To poważne zagrożenie było w ciągu ostatnich kilkunastu lat wielokrotnie podnoszone w przypadku oceny gospodarki naszego kraju.
Pułapka średniego dochodu to sytuacja, w której kraj osiąga pewien poziom rozwoju i “średniego dochodu”. Nie jest jednak w stanie stać się już bogatszym, niż jest. W efekcie utknął na średnim poziomie, bo brakuje mu innowacji i zaawansowanych technologii, aby konkurować z najbogatszymi krajami. Całe szczęście, to niebezpieczne zjawisko jest już za nami, przynajmniej w ocenie Banku Światowego.
Nasza strategia na uratowanie się przed “pułapką średniego dochodu” polegała na systematycznym podejściu, ocenili ekonomiści The World Bank. Chodzi o kompleksowe reformy, które odblokowały produktywność.
“Reformy strukturalne, w szczególności prywatyzacja i liberalizacja rynku, odegrały kluczową rolę w przyspieszeniu konwergencji gospodarek Europy Środkowo-Wschodniej. Tempo zwiększyło się dzięki udoskonaleniu instytucji, wolności gospodarczej i jakości zarządzania” - stwierdzili eksperci Banku Światowego.
“Przyspieszony wzrost gospodarczy (w Polsce) jest skutkiem wyższych stóp inwestycji, wykwalifikowanej siły roboczej, niskich deficytów budżetowych i niższych obciążeń podatkowych” - dodali.
Wzrost produktywności sekretem polskiej gospodarki
Zwrócono również uwagę na “atomowe” reformy, które początkowo wstrząsnęły gospodarką, ale potem przyniosły dobre rezultaty.
“Wczesne reformy „big bang”, konkurencja handlowa i twarde ograniczenia budżetowe dla przedsiębiorstw państwowych systematycznie uruchamiały cykl kreatywnej destrukcji, zmniejszając lukę w stosunku do krajów rozwiniętych, o czym świadczy wzrost wydatków na badania i rozwój do 1,3% PKB w 2021 roku” - czytamy.
“Zachęty dla obecnych podmiotów do napędzania innowacji są kluczowe. W latach 1996-2021 Polska wykazała solidny roczny wzrost produktywności na poziomie 2,6% rocznie” - dodano.
“Obniżenie barier wejścia na rynek i usprawnienie regulacji, wzmocnione przez przystąpienie do Unii Europejskiej, zapoczątkowały spiralę, która podtrzymała wzrost produktywności. W tym cyklu konkurencja pobudza innowacje, które następnie napędzają dalszą konkurencję, ostatecznie podnosząc dobrobyt społeczny”
Prywatyzacja w Polsce była udana
W naszym kraju wielokrotnie podnosi się temat burzliwej prywatyzacji lat 90. XX wieku. Wielu polityków mówi o wyprzedaniu narodowego majątku, ale Bank Światowy uważa, że ten proces był korzystny dla naszego kraju w długim terminie.
“Masowy program prywatyzacji w Polsce jest przekonującym przykładem tego, jak napędzać spiralę konkurencji i innowacji, pomimo pewnych wyzwań. Poprzez redystrybucję kapitału z ponad 500 przedsiębiorstw państwowych, które stanowiły do 5% bogactwa kraju, Polska stworzyła zachęty zarówno dla nowych, jak i istniejących firm, aby wspierały konkurencję”
“Na wczesnym etapie transformacji w Polsce wdrożenie twardych ograniczeń budżetowych, ustanowionych tak, aby przedsiębiorstwa państwowe unikały polegania na nieograniczonym wsparciu rządowym, doprowadziło do monumentalnej zmiany w podejściu do konkurencji rynkowej”
Czytaj również: Ukryty kryzys migracyjny. Rekordowa migracja sięga 18% populacji w 2 lata
Nowa polska szkoła zarządzania
Bank Światowy zwrócił uwagę również na to, jak szybko, korzystnie i diametralnie zmieniły się zasady kierownictwa w dużych polskich spółkach.
“Wyrównanie zasad menedżerskich, zarówno jawnych, jak i ukrytych, napędzało twórczą destrukcję. Menedżerowie w polskich przedsiębiorstwach państwowych przenieśli swoją uwagę z celów produkcyjnych na rentowność i udział w rynku. Ci menedżerowie stali się głównymi czynnikami restrukturyzacji i innowacji, stawiając czoła zarówno ograniczeniom finansowym, jak i konkurencji” - zauważyli ekonomiści Banku Światowego.
“Historie sukcesu Polski ilustruje strategiczne sposoby na zamknięcie luki technologicznej. Początkowo poprzez przyjęcie istniejącej technologii, a następnie poprzez rozwijanie zdolności innowacyjnych. Polska zmniejszyła lukę produktywności przede wszystkim poprzez przyjęcie starszych technologii z bardziej zaawansowanych gospodarek, a nie poprzez transfer nowych, najnowocześniejszych technologii” - dodano.
“Krajowe inwestycje w innowacje jeszcze bardziej przyspieszyły przesuwanie się Polski w kierunku granicy technologicznej, zwiększając zdolność firm do wnoszenia wkładu w globalny postęp technologiczny” - podsumowali eksperci The World bank.
