Przed Szwajcarami ważne wydarzenie o charakterze polityczno-gospodarczym. Już 10 czerwca obywatele jednego z najbogatszych i najbardziej neutralnych państw, podejdą do urn w referendum dotyczącym bankowości w kraju. Referendum podjęte z inicjatywy grupy Vollgeld dotyczyć będzie radykalnej reformy banków, która jeśli wejdzie w życie, to całkowicie odbierze im możliwość kreowania dodatkowego pieniądza. Zdania w tej sprawie są podzielone, eksperci ostrzegają przed poważnymi konsekwencjami, Szwajcarski Narodowy Bank mówi o niebezpiecznym eksperymencie, a inicjatorzy uważają się za wybawicieli systemu finansowego. Czy europejska bankowość znajdzie się w niebezpieczeństwie?
Inicjatywa Vollgeld
Działacze Inicjatywy są zwolennikami wyłączności banku centralnego na kreowanie zarówno pieniądza gotówkowego i bezgotówkowego. Zbyt duży udział instytucji prywatnych tj. banków komercyjnych, według nich zmniejszył rolę i tradycję funkcjonowania Szwajcarskiego Narodowego Banku. Przyczyny doszukują się w rozwoju płatności elektronicznych i utrzymywaniu niskich rezerw bankowych. Vollgeld chcą aby to SNB w pełni kontrolował podaż pieniądza. Banki komercyjne zostałyby pozbawione możliwości udzielania kredytów w kwocie większej niż kwota zdeponowana. Grupa Vollgeld optuje za koncepcją suwerennego pieniądza. W myśl idei, banki komercyjne nie mogłyby tworzyć dodatkowego kapitału.
Inicjatywa Vollgeld sięga już 2011 roku, kiedy to grupa zbierała pierwsze podpisy do inicjatywy obywatelskiej. Zgodnie z wymogiem minimalnej ilości 100 tys. podpisów, grupie udało się zdobyć ich ponad 110 tys.
Co proponują Vollgeld?
Tak jak wspominałam, ich przesłaniem jest koncepcja suwerennego pieniądza, a więc tego, który wpuszczany jest do obrotu przez bank centralny, w tym przypadku SNB. Inicjatorzy uważają, że suwerenny pieniądz stanowi jedynie 10% na szwajcarskim rynku. Gdzie jest zatem reszta pieniędzy? Według nich pozostałe 90% to pieniądz bezgotówkowy wykreowany przez banki komercyjne.
Vollgeld proponują więc ograniczenie, ba całkowity zakaz kreowania dodatkowego pieniądza przez zwykłe, prywatne instytucje bankowe. Plan pieniądza suwerennego ograniczyłby możliwość kreowania dodatkowego pieniądza wyłącznie dla banku centralnego. Vollgeld twierdzą, że świadomość obywateli o odpowiedzialności za kreowanie pieniądza w kraju jest niska. Ograniczenie roli banków komercyjnych w tej sferze, według zwolenników koncepcji, zmniejszyłoby systemowe ryzyko finansowe. Dodatkowym argumentem popleczników Vollgeld, jest nadzorowanie kredytowania gospodarki, wyłącznie przez instytucję państwową, nie zaś maksymalizujące zyski banki komercyjne, które działają na własną korzyść. Vollgeld nie waha się także użyć argumentu mówiącego o tym, że rządy państw już nigdy nie będą zmuszone do ratowania z tarapatów banków komercyjnych.
Kto jest przeciw?
Szwajcarski Bank Narodowy nie jest przychylny Inicjatywie Vollgeld. Z prostej przyczyny. Według Thomasa Jordana z SNB, taka reforma to skok w nieznane. Nikt jeszcze nie podjął ryzyka wprowadzenia tak radykalnych zmian w systemie bankowym. SNB nie chce być upolitycznionym organem, jest propagatorem niezależnej bankowości centralnej. Posiada niepolityczne narzędzia do kontrolowania gospodarki. SNB nie widzi potrzeby daleko idących i ryzykowanych zmian. Stąd też, referendum bankowe, nie jest popierane przez władze SNB.
Vollgeld nie są postrzegani jako nowocześni reformatorzy. Międzynarodowi komentatorzy obawiają się, że takie posunięcie byłoby cofnięciem się w czasie. Takie zmiany mogłyby też zachęcić inne państwa, czy też grupy, do radykalnych zmian, które mogłyby na dobre zachwiać międzynarodowym systemem finansowym. Pozytywny dla Vollgeld wynik referendum (choć mało prawdopodobny) zmieniłby też niektóre zapisy konstytucyjne, np. definicję pieniądza. Większość instytucji szwajcarskich jest przeciwnych reformie i samemu referendum.
Czytaj także: U progu rewolucji - pierwsze wybory na blockchain w USA za nami
