Niemal dokładnie rok temu Najwyższa Izba Kontroli ujawniła, że Orlen uniemożliwił urzędnikom przeprowadzenie kontroli wydatków spółki na działalność sponsoringową oraz zasad przyznawania darowizn. Dlaczego spółka zarządzana przez Daniela Obajtka nie chciała pokazać na co wydaje pieniądze, mimo że nie miała prawa odmówić kontrolerom NIK? Dowiemy się za jakiś czas, bo NIK właśnie złożył zawiadomienie do prokuratury w tej sprawie. Dotyczy ono również innych spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, w tym także notowanych na GPW.
Na skróty:
- NIK złożyła zawiadomienia do prokuratury w sprawie popełnienia przestępstwa przez 6 spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa
- Chodzi o uniemożliwienie kontroli wydatków na sponsoring i zasad przyznawania darowizn
- Spore problemy może mieć również KGHM, w którym kontrola wykazała przekazanie darowizn o charakterze korupcyjnym
- Więcej ważnych informacji znajdziesz na stronie głównej FXMAG
NIK zawiadamia prokuraturę
Najwyższa Izba Kontroli we wtorek złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie popełnienia przestępstwa przez 6 spółek kontrolowanych przez Skarb Państwa, w tym również notowanych na warszawskiej giełdzie. NIK złożył zawiadomienia w sprawie popełnienia przestępstw przez Orlen oraz należących do jego grupy kapitałowej PGNiG i spółki Sigma Bis, a także spółek kontrolowanych przez PZU - Towarzystwa Ubezpieczeń Link4 oraz notowanego na GPW Alior Banku.
Oprócz tego Urząd złożył zawiadomienia w sprawie czterech fundacji kontrolowanych przez podmioty Skarbu Państwa - na liście znalazły się Fundacja Orlen, Fundacja Energa, Fundacja Banku Gospodarstwa Krajowego oraz Fundacja PGNiG im. I. Łukasiewicza.
Czytaj również: Ani grosza do budżetu! Gigantyczna strata NBP oficjalnie potwierdzona
W komunikacie NIK możemy przeczytać, że "chodzi o udaremnienie przeprowadzenia kontroli dotyczącej zasad przekazywania darowizn, a także wydatków na sponsoring, zakup usług medialnych, prawnych i doradczych. Było to działanie bezprawne – niezgodne z konstytucją i ustawą o NIK, która gwarantuje Izbie możliwość kontrolowania wszystkich firm, instytucji czy organizacji, które wykorzystują środki i majątek państwa”.
Jak wynika z raportu NIK, dziewięć skontrolowanych spółek z udziałem Skarbu Państwa w latach 2017-21 przeznaczało znaczne środki publiczne na darowizny - łącznie była to kwota 841 mln złotych, z czego ponad 80% to środki przekazane swoim własnym fundacjom. W tym samym czasie na sponsoring spółki przeznaczyły ok. 795 mln PLN, przy czym wydatki na ten cel wzrosły w 2021 r. ponad dwukrotnie w porównaniu z 2017 r., choć nie było to uzasadnione poprawą ich wyników ekonomicznych.
NIK zwraca jednak uwagę, że wydatki na darowizny - w przeciwieństwie do nakładów na sponsoring - były wyjęte spoza jakiegokolwiek nadzoru. Co to znaczy? Przede wszystkim to, że spółki w żaden sposób nie kontrolowały w jaki sposób utworzone z ich inicjatywy fundacje wydawały środki otrzymane w ramach darowizn.
Jak czytamy w raporcie NIK: „Prowadziło to do kuriozalnych sytuacji – firmy przekazywały kolejne darowizny, choć wcześniejsze niemal w całości leżały na kontach bankowych fundacji. Z kolei one same tak szeroko określały swoją działalność statutową, że mogły przekazywać otrzymane darowizny niemal na dowolny cel.”
Przykładem jest tu m.in. darowizna przekazana przez KGHM Polska Miedź w wysokości 131 mln PLN pięciu gminom. Darowizna była efektem porozumień w związku ze zmianami w dokumentach planistycznych na terenie gmin. Zdaniem NIK darowizna z tego tytułu ma charakter korupcyjny.
Urząd poinformował Centralne Biuro Antykorupcyjne o swoich ustaleniach dotyczących darowizn przekazanych pięciu gminom przez KGHM Polska Miedź.
♦️NIK: Ponad 680 mln zł poza kontrolą w fundacjach spółek Skarbu Państwa.
— Patryk Michalski (@patrykmichalski) January 16, 2024
NIK złożyła 10 zawiadomień do prokuratury w sprawie uzasadnionego podejrzenia popełnienia przestępstwa przez sześć spółek z udziałem Skarbu Państwa i cztery fundacje. pic.twitter.com/TrJjnnOPUq
Zawiadomienie do prokuratury dotyczy wspomnianych wcześniej spółek i fundacji, które uniemożliwiły NIK przeprowadzenie kontroli darowizn, wydatków na sponsoring zakup usług medialnych, prawnych i doradczych.
Oprócz tego NIK zaapelował do premiera o wprowadzenie kontroli na zasadach nadzoru właścicielskiego nad spółkami Skarbu Państwa dotyczącej działalności fundacji stworzonych przez te spółki.
