Prostota IKE w zakresie braku rozliczeń podatkowych jest wielkim atutem, tymczasem konto IKZE w ostatnim czasie dla części osób pracujących straciło na atrakcyjności poprzez obniżenie poziomu podatku PIT do 12% - wskazuje w rozmowie z FXMAG Mateusz Mucha, investment Advisor w Beta Securities Poland oraz ETF manager w AgioFunds TFI.s
Mimo że indywidualne konto emerytalne (IKE) jako narzędzie III filaru służące oszczędzaniu na emeryturę istnieje już od 2004 roku, a indywidualne konto zabezpieczenia emerytalnego (IKZE) od 2012 roku, to wciąż wielu Polaków nie zna tych rozwiązań, a duża część z nich po prostu nie korzysta.
Postanowiliśmy porozmawiać z ekspertem z rynku finansowego, który doskonale zna narzędzia IKE i IKZE. W dodatku, nie pracuje w domu maklerskim, tylko dla firmy tworzącej fundusze ETF oraz dla TFI. To z pewnością daje inne, świeże spojrzenie na kwestię oszczędzania na emeryturę poprzez inwestowanie na rachunkach IKE i IKZE.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Piotr Rosik (z-ca redaktora naczelnego FXMAG.pl): Proszę wyjaśnić w kilku zdaniach czym są IKE i IKZE i dlaczego inwestorzy powinni się zainteresować tymi narzędziami?
Mateusz Mucha (Investment Advisor w Beta Securities Poland / ETF Manager w AgioFunds TFI): IKE oraz IKZE to elementy tzw. III filaru systemu emerytalnego w Polsce. Przypomnę, że system ten zasadniczo składa się z trzech filarów: I filar jest to ZUS, II filar stanowią razem subkonto w ZUS oraz rachunek OFE, III filar to właśnie IKE, IKZE, PPE oraz PPK.
Inwestorzy powinni zainteresować się tymi narzędziami przede wszystkim z dwóch powodów. IKE i IKZE są pewnego rodzaju parasolem podatkowym. W przypadku IKE dają możliwość uniknięcia zapłaty 19% podatku od zysków kapitałowych, pod warunkiem, że zgromadzone środki wypłacimy dopiero po ukończeniu 60 lat, lub 55 lat po uzyskaniu uprawnień emerytalnych. Natomiast, w przypadku IKZE wpłacone pieniądze można odjąć w rocznym zeznaniu podatkowym od dochodu i tym samym zmniejszyć podatek. Całość zgromadzonych środków po 65 roku życia można wypłacić, płacąc zryczałtowany 10% podatek.
Należy pamiętać o rocznym limicie wpłat, który dla IKE wynosi 3-krotność prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia - w 2023 roku to 20 805 zł - natomiast dla IKZE 1,2 krotność z niektórymi wyjątkami podnoszącymi limit do 1,8 krotności - w 2023 roku to 8 322 i 12 483 zł - oraz o tym, że można mieć tylko jedno takie konto, którego nie można współdzielić np. z małżonkiem. Przystąpienie do tego typu programów jest oczywiście dobrowolne.
Podatkowe oszczędności o ile w przypadku jednorocznej inwestycji mogą się wydawać skromne o tyle wzięte do potęgi kilkudziesięciu lat oraz corocznego wykorzystywania limitów mogą wygenerować bardzo duże dodatkowe zabezpieczenie emerytalne. Warto zainteresować się tematem zabezpieczenia emerytalnego już teraz. Beztroska nie jest sposobem na emeryturę, obecna sytuacja demograficzna kraju jest nieubłagalna i jednoznacznie oznacza bardzo niskie świadczenia wypłacane przez państwo w przyszłości. Kto nie zabezpieczy siebie zawczasu, ten będzie miał bardzo poważny problem i to jest właśnie drugi powód, aby korzystać z tych narzędzi.
Zobacz również: Najważniejsze fakty o IKE/IKZE. O tym musisz pamiętać
IKE i IKZE można uruchamiać pod różnymi postaciami. Którą Pan poleca i dlaczego?
IKE i IKZE może być prowadzone przez towarzystwa funduszy inwestycyjnych, zakłady ubezpieczeń, banki, powszechne towarzystwa emerytalne oraz podmioty prowadzące działalność maklerską, czyli domy i biura maklerskie. 4 pierwsze miejsca można określić jako prowadzone przez pośredników, którzy oferują katalog gotowych rozwiązań, np.: mix funduszy inwestycyjnych w TFI, które inwestor może wybrać. Ostatnia forma, czyli rachunek maklerski, daje nam niewątpliwie największą elastyczność, gdyż to my indywidualnie jesteśmy w stanie wybrać sobie z katalogu instrumentów dostępnych na polskich i zagranicznych giełdach interesujące nas instrumenty, czyli akcje, obligacje, ETF.
Osobiście właśnie jestem zwolennikiem formy IKE i IKZE jako rachunku maklerskiego, gdyż uważam że samodzielnie inwestor jest w stanie zmaksymalizować swoją stopę zwrotu. Oczywiście wymaga to wiedzy oraz umiejętności, ale również dzięki ETF-om ta opcja stała się atrakcyjna dla osób, które nie mają czasu bądź umiejętności na analizę pojedynczych akcji bądź obligacji.
Pamiętajmy jednakże, że istnieje istotna grupa osób, która absolutnie nie toleruje ryzyka utraty kapitału. W takim wypadku takim osobom polecałbym prowadzenie IKE w postaci rachunku obligacji skarbowych, który jest dostępny w Biurze Maklerskim PKO Banku Polskiego. Inwestycja w obligacje skarbowe jest zwolniona z ryzyka nominalnej utraty kapitału. Oczywiście, potencjał stóp zwrotu jest niższy, niż z rynku akcji, ale ważne, aby prowadzić inwestycje w zgodzie ze swoim poczuciem ryzyka i zdolnością do jego ponoszenia.
Zobacz również: Jak inwestorzy mogą skorzystać z ChatGPT, jakie zagrożenia wiążą się z używaniem tego narzędzia
Wspomniał Pan ETF. Jest Pan przedstawicielem firmy tworzącej i oferującej fundusze indeksowe i ETF. To rozwiązanie jest dostępne dla posiadaczy kont IKE / IKZE, ale czy z jakichś względów może być szczególnie atrakcyjne dla oszczędzających na emeryturę na IKE / IKZE?
Fundusze ETF są atrakcyjnym i efektywnym narzędziem dla osób zabezpieczających swoją emeryturę, gdyż bardzo dobrze korespondują z trzema filarami, na jakich oparte powinno być inwestowanie emerytalne tj.: dywersyfikacja, procent składany oraz płynność. Za pomocą jednej transakcji w ETF możemy mieć zdywersyfikowaną ekspozycję na ponad kilkaset akcji.
Dodatkowo, ETF charakteryzują się niskimi opłatami za zarządzanie oraz atrakcyjnymi wynikami inwestycyjnymi w grupie porównawczej. Zatem wszelkie oszczędności na kosztach oraz wypracowane wyniki wzięte do potęgi horyzontu emerytalnego mogą mieć ogromny wpływ na końcowy wynik inwestycji.
Ważnym atutem ETF jest niewątpliwie płynność, która w przypadku nagłych sytuacji może być dla inwestora bardzo ważna, aby efektywnie kosztowo zamknąć inwestycję.
Pragnę podkreślić, że hasło ETF oczywiście zawiera szereg różnych rozwiązań, od tych świetnie nadających się do emerytalnego inwestowania, po te z horyzontem spekulacyjnym. Oczywiście, konta IKE i IKZE pomimo długoterminowego horyzontu można też prowadzić w sposób bardzo aktywny.
Zachęcam do analizy dokumentacji wytypowanych ETF oraz konsultacji ze swoim brokerem. Fundusze BETA ETF są dostępne na rachunkach IKE i IKZE w podmiotach prowadzących działalność maklerską. My jako zespół BETA ETF również zawsze bardzo chętnie odpowiemy na wszelkie wątpliwości inwestorów w zakresie działania funduszy ETF.
Zobacz również: Definicja, działanie, limity wpłat na Indywidualne Konto Zabezpieczenia Emerytalnego
Czy da się stwierdzić, że któreś z kont jest lepsze? A może nie mają takie porównania sensu i warto inwestować zarówno poprzez IKE, jak i IKZE?
Niewątpliwie konto IKZE w ostatnim czasie dla części osób pracujących straciło na atrakcyjności poprzez obniżenie poziomu podatku PIT do 12%, a więc potencjalny zwrot z urzędu skarbowego uległ zmniejszeniu.
Osobiście uważam, że warto zarówno inwestować przez IKE, jak i IKZE. Dopiero w momencie, w którym łączny limit wpłaty rocznej jest poza naszym zasięgiem, pokusiłbym się o analizowanie, które konto zasilać najpierw. Tu, oprócz kalkulacji, należy uwzględnić czynniki behawioralne i w moim przypadku prostota IKE w zakresie braku rozliczeń podatkowych, wygrała i jest to mój priorytetowy rachunek. Jednakże wiem, że są osoby, dla których aspekt zapłaty niższego podatku jest bardzo ważnym, a nawet kluczowym elementem.
Zobacz również: 3 najpopularniejsze sposoby na zabezpieczenie Twojej przyszłości [IKE, IKZE, PPK]
W jakim tempie przybywa kont IKE / IKZE, ile jest na nich środków? Jak Pan ocenia skalę popularności tych kont i w jaki sposób można ją zwiększyć?
Warto przeanalizować dane, które przygotowałem na podstawie opracowań statystycznych publikowanych przez KNF. W ciągu 4,5 lat liczba rachunków IKE spadła z 951 tys. do 797 tys. jednakże spadki te były spowodowane porządkami prowadzonymi w zakładach ubezpieczeń. Największym przyrostem liczby IKE cechowały się TFI (+140 tys.) oraz podmioty prowadzące rachunki maklerskie (+59 tys.).
Pomimo spadku liczby rachunków IKE, wzrosła wartość aktywów zebranych na tych kontach z 7,96 mld zł do 12,93 mld. Warto zwrócić uwagę, że aktywa zebrane na rachunkach maklerskich są drugą największą kategorią. Z poziomem 3,62 mld zł ustępują tylko aktywom zebranym w TFI, które wynoszą 3,90 mld zł. Jednakże liczba IKE w TFI jest ponad 4,5 krotnie wyższa od liczby IKE w podmiotach prowadzących działalność maklerską. Oznacza to, że „maklerscy” inwestorzy IKE średnio zgromadzili więcej środków, niż inwestorzy IKE w TFI.
Liczba IKE
Aktywa IKE
W ciągu 4,5 lat liczba rachunków IKZE spadła z 689 tys. do 463 tys., jednakże spadki te spowodowane były porządkami prowadzonymi w zakładach ubezpieczeń. Największym przyrostem liczby IKE cechowały się TFI (+85 tys.) oraz podmioty prowadzące rachunki maklerskie (+48 tys.). Pomimo spadku liczby rachunków IKZE wzrosła wartość aktywów zebranych na tych kontach z 1,71 mld zł do 5,62 mld.
Najwięcej aktywów, tj. 2,6 mld zł, ulokowano w IKE oferowane przez TFI. Podobne wartości w przedziale 0,8-1,0 mld zł ulokowano w zakładach ubezpieczeń, PTE oraz podmiotach prowadzących rachunki maklerskie.
Liczba IKZE
Aktywa IKZE
Podsumowując, jeżeli pominiemy aspekty porządkowania rachunków emerytalnych w zakładach ubezpieczeń, to mamy dodatnie tempo przyrostu rachunków IKE oraz IKZE, zwłaszcza w TFI oraz podmiotach prowadzących działalność maklerską. Mnie osobiście cieszy ta ostatnia grupa, która samodzielnie bierze sprawy w swoje ręce i podejmuje ryzyko indywidualnego zabezpieczenia emerytalnego na rachunkach maklerskich. Warto jednakże pamiętać, że o ile dynamika przyrostu jest dodatnia, to wciąż wiele przed nami do zrobienia w tym zakresie. Zgodnie ze statystykami, ponad 21,4 mln Polaków jest uprawnione do prowadzenia IKE bądź IKZE.
Zobacz również: Jest sposób, by przywrócić blask kont emerytalnych
Czy według Pana istnieje realne niebezpieczeństwo, że konta te kiedyś zostaną znacjonalizowane, tak jak niegdyś OFE?
To częste i bardzo zasadne pytanie, pojawiające się wśród inwestorów, z którymi rozmawiam o IKE i IKZE. Osobiście uważam, że ryzyko znacjonalizowania środków IKE i IKZE jest niskie. Jednakże o ile prawdopodobieństwo oceniam na niskie, o tyle istotność i skala rażenia materializacji takiego ryzyka byłaby ogromna.
Zwracam uwagę również, że nie musi dojść do swoistej nacjonalizacji, ale już dodatkowe daniny i opłaty mogłyby zostać wprowadzone. Zachęcam - i osobiście też będę to robił - do monitorowania wszelkich pomysłów i zmian ustawodawstwa w zakresie IKE i IKZE. O ile czas wprowadzania w Polsce nowych przepisów prawa bardzo się skrócił, o tyle jestem spokojny, że przed negatywnymi przepisami zdołałbym uciec na obecnie obowiązujących warunkach, które dziś dają sensowność tych parasoli podatkowych nawet przy nie osiągnięciu wymaganego wieku.
Zobacz również: Limity wpłat na IKZE i IKE w 2023 roku
Czy Pan osobiście ma IKE i IKZE, jeśli tak to w którym wariancie?
Tak, w wariancie rachunku maklerskiego. Wśród najbliższej rodziny również obecne są rachunki maklerskie, ale też IKE na obligacje skarbowe.
Dziękuję za rozmowę.
