dlaczego środki z KPO dla Polski są wciąż zablokowane

Na początku tygodnia w mediach pojawiły się doniesienia, jakoby Komisja Europejska planowała zablokować wypłatę środków w ramach Polityki Spójności na lata 2021-2027 o łącznej wartości ok. 75 mld EUR. Doniesienia te nie zostały jednak potwierdzone przez oficjalnych przedstawicieli KE, jak i stronę rządową. Informacje nie wpłynęły dotychczas istotnie na wyceny krajowych aktywów. Scenariusz braku wypłaty wspomnianych środków oceniamy jako mało prawdopodobny. Niemniej podobne spekulacje nie pozostają wsparciem dla nastrojów wśród krajowych jak i zagranicznych inwestorów i tym samym pozostają kolejnym czynnikiem ryzyka ciążącym krajowym aktywom. Tym samym podtrzymujemy nasze dotychczasowe, umiarkowanie negatywne, nastawienie względem krajowych akcji oraz względem polskiej waluty (możliwy wzrost kursu EUR/PLN i USD/PLN w kierunku 5,0 do końca roku).

W poniedziałek w dzienniku Rzeczpospolita pojawił się artykuł, w którym autorzy sugerowali, że Polska może nie otrzymać środków zarówno w ramach Krajowego Programu Odbudowy (ok. 36 mld EUR wraz z dotacjami) jak i środków z programów regionalnych w ramach Polityki Spójności na lata 2021-2027 (ok. 75 mld EUR do wydatkowania przez samorządy). Autorzy powoływali się na wypowiedz jednego z urzędników KE. Zgodnie z artykułem, argumentem dla Komisji Europejskiej nadal pozostaje zagrożenie braku praworządności w kwestii krajowego sądownictwa – Polska nadal nie wypełniła wyroku TSUE dotyczącego reformy sądownictwa. Poczyniono w tej kwestii postęp likwidując Izbę Dyscyplinarną, ale pozostałe warunki nie zostały spełnione.

Sprawdź także: Perspektywy (2022/2023) mało optymistyczne

Z kolei w przypadku środków z programów regionalnych potencjalnym punktem spornym jest brak przedstawienia przez Polskę zasad monitorowania Karty Praw Podstawowych, co jest obecnie wymogiem wypłaty z funduszy spójności (wcześniej nie był to jasno sprecyzowany warunek). Konkretnie chodzi o art. 47, który przewiduje prawo do skutecznego środka prawnego i dostępu do bezstronnego sądu. Zatem w przypadku obu programów finansowych punktem zapalnym pozostaje reforma sądownictwa, której poczynienie rozwiązałoby spór na linii Bruksela-Warszawa i odblokowało środki na krajowej inwestycje.

Sprawdź także: Dlaczego Polska może stracić część pieniędzy z perspektywy finansowej 2021-2027?

W odpowiedzi na powyższe doniesienia przedstawiciele rządu zaprzeczyli przedstawionym informacjom. Powołali się również na niedawną wypowiedź unijnego komisarza Johannesa Hahna, wg którego „w przypadku Polski nie dostrzeżono wystarczająco bezpośredniego związku między problemami sądownictwa a zagrożeniami dla funduszy UE” (poza KPO, który jest odrębnym programem w ramach wsparcia unijnych gospodarek po pandemii Covid-19).

W naszej opinii szanse na przedstawiony scenariusz są bardzo niskie i przyjmujemy je obecnie wyłącznie za spekulacje medialne. Trudno zakładać, że w otoczeniu spowolnienia gospodarczego rząd mógłby dopuścić do nieotrzymania ponad 350 mld PLN ze środków UE na inwestycje regionalne i krajowe. Wydaje się, że podobnie zakłada rynek, gdyż poniedziałkowe doniesienia nie przełożyły się istotnie na wyceny krajowych aktywów. Niemniej podobne spekulacje nie pozostają wsparciem dla nastrojów wśród krajowych jak i zagranicznych inwestorów i tym samym pozostają kolejnym czynnikiem ryzyka ciążącym krajowym aktywom.

Sprawdź także: Wstrzymane fundusze UE dla Polski! Złoty traci na wartości - główne waluty drożeją