Sprawozdania finansowe spółek akcyjnych podlegają obowiązkowemu badaniu przez biegłego rewidenta. Dlaczego w ogóle bada się sprawozdania finansowe spółek? Odpowiedzmy sobie na to pytania, aby zrozumieć jaką rolę pełni badanie sprawozdań finansowych z perspektywy inwestora giełdowego.
Po co badać sprawozdania finansowe?
W poprzednich artykułach z cyklu „Sprawozdania finansowe dla inwestorów” omówiliśmy czym są sprawozdania finansowe, a następnie omówiliśmy wszystkie elementy sprawozdania finansowego (dowiedz się więcej o rachunku zysków i strat oraz cash flow). Skoro mamy omówione poszczególne elementy sprawozdania, możemy opowiedzieć sobie o ich badaniu.
Mogłoby się wydawać, że sprawozdania finansowe bada się w celu wykrycia błędów, które umożliwią ukaranie danej jednostki. Nic bardziej mylnego. Celem badania sprawozdania finansowego jest wyrażenie przez biegłego rewidenta pisemnej opinii o tym, czy sprawozdanie finansowe rzetelnie i jasno przedstawia sytuację majątkową i finansową oraz wynik finansowy badanej jednostki zgodnie z przepisami i przyjętymi przez jednostkę zasadami rachunkowości. Do opinii tej biegły rewident dołącza również raport z badania.
Biegły rewident ocenia czy sprawozdanie finansowe zostało sporządzone na podstawie prawidłowo prowadzonych ksiąg rachunkowych, a także czy jest ono zgodne z obowiązującymi jednostkę przepisami prawa, statutem lub umową.
Zadaniem biegłego nie jest więc wyszukiwanie błędów, lecz stwierdzenie czy sprawozdanie zostało przyjęte zgodnie z obowiązującymi jednostkę przepisami oraz zasadami rachunkowości, które jednostka przyjęła. Oczywiście w trakcie badania biegły rewident może wykryć pewne nieprawidłowości. Jeżeli je wykryje, informuje o nich badaną jednostkę, która powinna te błędy skorygować. Jeżeli tego nie zrobi, biegły rewident może nie wydać opinii bez zastrzeżeń.
W swojej opinii i raporcie, biegły rewident zobowiązany jest zamieścić także szereg innych informacji. Najważniejszą z nich jest moim zdaniem ocena, co do zagrożenia kontynuacji działalności jednostki. Jeżeli jednostka jest zagrożona upadłością, to przyjęte przez nią przy sporządzaniu sprawozdania finansowego założenia, mogą być błędne. W takiej sytuacji obraz jednostki mógłby zostać istotnie zniekształcony.
Kto wydaje opinię o sprawozdaniu finansowym?
Opinię o sprawozdaniu finansowym wydaje bezstronny i niezależny biegły rewident. Biegły rewident, jest osobą, która po zdaniu państwowych egzaminów i odbyciu aplikacji, wykonuje czynności rewizji finansowej. Czynności te polegają na badaniu i przeglądach sprawozdań finansowych lub inne usługi poświadczające.
Zachowanie bezstronności i niezależności biegłego rewidenta jest kluczowym warunkiem dla wydania rzetelnej opinii o sprawozdaniu finansowym. Opinia nie może być wydana przez kogoś, kto np. jest akcjonariuszem danej spółki, pracował w niej pół roku wcześniej lub jest krewnym prezesa, lub członka rady nadzorczej. Wynagrodzenie biegłego nie może być uzależnione od wydanej opinii. Niedopuszczalne jest również przyjmowanie „prezentów”, np. w postaci drogiego zegarka.
Kto podlega obowiązkowemu badaniu sprawozdań finansowych?
Badanie rocznych sprawozdań finansowych jest obowiązkowe dla wielu jednostek. Dla potrzeb tego artykułu warto zwrócić uwagę przede wszystkim na fakt, że obowiązkowym badaniom podlegają wszystkie spółki akcyjne (a więc m.in. spółki notowane na giełdzie, wszystkie banki, SKOKi oraz wszystkie zakłady ubezpieczeń i reasekuracji. Wyjątkiem w przypadku spółek akcyjnych są spółki akcyjne w organizacji. Badane mogą być również inne jednostki, w zależności od wielkości zatrudnienia i przychodów, a także wysokości sumy bilansowej.
Badania sporządza się także w przypadku połączeń spółek oraz w przypadku skonsolidowanych sprawozdań finansowych (sprawozdań grup kapitałowych).
Jednostki podlegające obowiązkowi badania przez biegłego, muszą sporządzać rachunek przepływów pieniężnych oraz zestawienie zmian w kapitale własnym. W przypadku innych jednostek obowiązkowe są tylko bilans, rachunek zysków i strat oraz informacja dodatkowa do sprawozdania finansowego.
Badanie sprawozdań finansowych jest obowiązkowe przede wszystkim dla tych jednostek, co do których potwierdzenie prawidłowości danych w sprawozdaniu finansowym ma szczególne znaczenie. Tak właśnie jest w przypadku spółek akcyjnych, a w szczególności spółek notowanych na giełdzie.
W kolejnym artykule opiszę jaki może być wynik badania oraz jakie znaczenie dla inwestora ma ten wynik.
(źródło grafiki głównej: pixabay.com)
