Crowdfunding udziałowy przeżywa w Polsce dynamiczny rozwój, a zbliżające się wprowadzenie nowych regulacji prawnych umożliwi kolejny skok jakościowy. Jak analizować spółki w crowdfundingu, aby skorzystać na tym trendzie?
W 2020 roku odnotowano w Polsce rekordową liczbę ofert publicznych uruchomionych przy udziale platform crowdfundingowych. „W ramach 50 nowych ofert publicznych zebrano 76,8 mln PLN, co stanowi 125-procentowy wzrost w stosunku do 2019 roku” – czytamy w raporcie Urzędu Komisji Nadzoru Finansowego pt. „Rynek ofert publicznych akcji w Polsce w 2020 r.”
Kolejnym bodźcem do rozwoju rynku będzie wejście w życie ustawy o finansowaniu społecznościowym dla przedsięwzięć gospodarczych, która ma przede wszystkim dostosować polskie przepisy do unijnego rozporządzenia 2020/1503, które w całej UE ustanawia jednakowe zasady prowadzenia działalności w zakresie crowdfundingu inwestycyjnego. Zgodnie z planem nowe przepisy mają zacząć obowiązywać od 10 listopada br.
W myśl nowych przepisów operatorzy platform crowdfundingowych będą musieli występować do KNF o zezwolenie na prowadzenie takiej działalności. Proponowane zmiany m.in. pozwolą na zwiększenie limitu kampanii crowdfundingowych z 1 do 5 mln euro. Polska ustawy wprowadzajaca przepisy europejskie zakłada dwuletni okres dojścia do tego maksymalnego progu, w trakcie którego maksymalny próg będzie wynosił 2,5 mln euro.
Nadchodzi także możliwość wprowadzenia tablicy ogłoszeń na platformach crowdfundingowych, gdzie obrót akcjami będzie mógł się odbywać jeszcze przed tym, gdy spółka trafi na giełdę. W Navigator Crowd prace nad tym rozwiązaniem już trwają, tak aby tablica ofert została udostępniona inwestorom już w 2022 roku.
Crowdfunding udziałowy bardzo dynamicznie się rozwija, a spółek pozyskujących finansowanie w ten sposób jest z roku na rok coraz więcej. W związku z tym jak oceniać spółki przed inwestycją i na co w szczególności zwracać uwagę?
Analiza parametrów emisji
Pierwszym krokiem w analizie emitenta powinno być dokładne zapoznanie się ze stroną emisji. To w tym miejscu można dowiedzieć się podstawowych rzeczy o spółce. Chcąc dowiedzieć się jeszcze więcej na temat warunków emisji, kluczowa jest także lektura dokumentu ofertowego, który bardzo szczegółowo opisuje działalność spółki oraz parametry emisji.
Jednymi z najważniejszych elementów, na które trzeba zwrócić uwagę są wycena spółki i cena akcji, kwota jaką spółka planuje pozyskać i na co ta kwota ma być przeznaczona. Niekiedy poszczególne emisje mogą posiadać również dodatkowe warunki, takie jak minimalna i maksymalna kwota inwestycji, dlatego istotnym przy analizie projektu punktem może okazać się również analiza harmonogramu emisji. Wszystko to dokładnie opisuje dokument ofertowy.
Ocena potencjału spółki
Znając podstawowe warunki emisji, kolejnym krokiem jest zapoznanie się z samą spółką i ocena jej potencjału. Szczególnie w przypadku inwestycji w podmioty na stosunkowo wczesnym etapie rozwoju, podstawowym kryterium powinna być ocena zespołu, który za danym projektem stoi. Jakie jest doświadczenie kluczowych osób w spółce, co do tej pory udało się im dokonać, a także jaką posiadają reputację? Istotne są również tak zwane lock-upy dla najważniejszych członków zespołu, które uniemożliwiają im sprzedaż akcji przez określony czas, co w znacznej mierze zabezpiecza inwestorów przed ich nagłym odejściem i porzuceniem projektu.
Kolejnym krokiem jest analiza rynku, na jakim działa spółka. Jakie długoterminowe perspektywy ma dana branża? Do jakiej grupy docelowej mają trafiać produkty spółki? Jakie są konkurencyjne podmioty? Jak wyglądają regulacje prawne w danej branży i czy w najbliższym czasie mogą tu nastąpić jakieś istotne zmiany? M.in. te pytania warto zadać, zanim przejdzie się do analizy finansowej spółki.
Ocena pod kątem finansowym wiele mówi o tym, na jakim etapie rozwoju znajduje się dana spółka. Ważne tu jest spojrzenie na bilans, ile wynoszą kapitały własne, czy firma ma jakieś zobowiązania (i względem kogo), a także jaki majątek posiada. Następnym krokiem jest spojrzenie na dotychczas osiągane wyniki finansowe. Czy spółka osiąga już zyski? Jak wyniki zmieniały się na przestrzeni ostatnich kwartałów/lat? Oraz czy (mocno księgowy) wynik finansowy netto znajduje swoje pokrycie także w rachunku przepływów pieniężnych, który pokazuje realne wpływy gotówki do spółki.
Kiedy mamy do czynienia ze spółką przed okresem przychodowym, kluczowe jest ocenienie jak długo będą trwały prace nad danym prototypem, czy rozwiązaniem i jak duży kapitał będzie potrzebny aby je dokończyć.
Podstawy wyceny
Znając już odpowiednio spółkę musimy stwierdzić, czy zaproponowana cena akcji jest korzystna. Każde przedsiębiorstwo ma bowiem określoną wartość i nawet, gdy osiąga znakomite wyniki, to nie daje inwestorowi gwarancji, że na niej zarobi. Chcąc osiągnąć zyski z inwestycji powinno się w związku z tym przeprowadzić własne szacunki wyceny spółki.
Rodzaj wyceny zależy od tego, na jakim etapie rozwoju jest spółka, w jakiej branży działa, czy też jakie dane na jej temat posiadamy. Narzędzia wyceny są różne i każde z nich ma swoje zalety i wady, dlatego w miarę możliwości najlepiej oceniać wartość spółki pod różnym kątem.
Jedną z najpopularniejszych metod wyceny na rynkach finansowych jest tak zwany DCF, który oblicza wartość przyszłych przepływów pieniężnych. Opiera się on jednak na wielu subiektywnych założeniach, a także jest nieco skomplikowany dla początkujących inwestorów.
Znacznie łatwiej zastosować np. wycenę porównawczą, gdzie wycenę spółki odnosimy do aktualnych wycen giełdowych spółek z podobnej branży.
Jeśli dostępne są takie dane, to wycenę spółki można także odnieść do transakcji na rynku pozagiełdowym wśród podobnych przedsiębiorstw. Nierzadko stosowane są również pewne standardy rynkowe, a przybliżona wartość spółki określana jest wtedy jako pewna wielokrotność takich danych jako EBITDA, przychody (dla każdej branży mnożnik jest nieco inny).
Możliwości wyjścia z inwestycji
Planując kupno jakichkolwiek akcji, od razu powinno się przemyśleć, jak i kiedy będzie można wyjść z tej inwestycji i zrealizować potencjalne zyski.
Akcje nabywane poprzez crowdfunding nie różnią się niczym od pozostałych. Dlatego zgodnie z prawem, każdy posiadacz akcji spółki może je sprzedawać dowolnej innej osobie, po ustalonej z kupującym cenie. Obecnie jednak nie istnieje zorganizowany system obrotu takimi akcjami spółki. Wymagane jest zatem samodzielne znalezienie inwestora i zawarcie odpowiedniej umowy sprzedaży, co jest nieco kłopotliwe.
W przypadku crowdfundingu standardowym momentem, gdy można sprzedać akcje jest debiut giełdowy danej spółki. Należy zatem dokładnie przeanalizować, czy spółka w ogóle planuje wejść na giełdę, a następnie kiedy debiut jest planowany i jak racjonalne wydają się te założenia. W Navigator Crowd zawsze dbamy aby droga od kampanii crowdfundingowej do debiutu była jak najkrótsza, dlatego nie przeprowadzamy kampanii dla spółek które planują debiut w okresie dłuższym niż 2-3 lata.
