- Zagraniczni inwestorzy posiadają coraz mniej polskich obligacji.
- Jeszcze 9 lat temu w ich posiadaniu było prawie 40% wszystkich papierów.
- Dlaczego inwestorzy stracili zainteresowanie?
Zadłużenie Polski rośnie
Na podstawie najnowszych dostępnych danych Ministerstwa Finansów na koniec maja 2024 roku dług polskiego rządu związany ze skarbowymi papierami wartościowymi (SPW) osiągnął poziom 1.449.227,6 mln zł. Oznacza to wzrost o 3.680,1 mln zł (+0,3%) w maju 2024 r. oraz o 103.026,8 mln zł (+7,7%) w porównaniu z końcem 2023 r. Taki dramatyczny wzrost nie miał miejsca w Polsce nawet podczas pandemii w 2020 roku, choć wówczas dług w relacji do PKB rósł szybciej.
Wykres. Zadłużenie SP wg kryterium emisji (dane w mld PLN).
Źródło: Gov.pl
Zobacz: Szukasz tanich rynków? Oto giełdy z najtańszymi akcjami
Kto kupuje obligacje Polski?
Ogromna ilość nowych obligacji jest niemal w całości absorbowana przez rodzime banki. Obecnie posiadają one skarbowe papiery wartościowe o łącznej wartości prawie 533 miliardów złotych, co stanowi wzrost o 91,8 miliarda złotych w porównaniu z rokiem ubiegłym. Warto podkreślić, że skarbowe papiery wartościowe (SPW) dzielą się na bony skarbowe (papiery krótkoterminowe) oraz obligacje skarbowe (papiery długoterminowe).
Źródło: Gov.pl.
W maju 2024 r. skarbowe papiery wartościowe były w posiadaniu inwestorów z 66 krajów. Struktura geograficzna tych inwestorów była zróżnicowana, z dominującym udziałem inwestorów z Azji, którzy kontrolowali 42% zadłużenia, co odpowiadało 34,2 mld zł. Najwięcej inwestycji pochodziło z Japonii (14,4 mld zł). Następni byli inwestorzy z krajów strefy euro, z udziałem 35%, co przekładało się na 28,5 mld zł. W tej grupie najwięcej lokat pochodziło z Luksemburga (9,8 mld zł), Holandii (8,8 mld zł), Niemiec (4,4 mld zł) i Irlandii (3,1 mld zł).
Wykres. Zadłużenie w krajowych SPW wobec inwestorów zagranicznych wg regionów.
Źródło: Gov.pl.
Inwestorzy z krajów spoza UE w Europie mieli 6,9% udziału, co odpowiadało 5,6 mld zł, z czego 3,2 mld zł należało do inwestorów z Wielkiej Brytanii. Z kolei inwestorzy z Ameryki Północnej posiadali 7,8% zadłużenia, co stanowiło 6,3 mld zł, z czego 5,7 mld zł znajdowało się w rękach inwestorów ze Stanów Zjednoczonych. Pozostali inwestorzy z innych regionów posiadali 8,3% zadłużenia.
Zadłużenie w krajowych SPW wobec inwestorów zagranicznych w maju 2024 r. wg krajów.
Źródło: Gov.pl.
Zobacz: Realna inflacja w Polsce: zboża najtańsze od czterech lat, chleb droższy o ponad 2 złote
Dlaczego zagraniczni inwestorzy stracili zainteresowanie polskimi obligacjami?
Dane wyraźnie pokazują, że zagraniczni inwestorzy coraz mniej interesują się polskim rynkiem obligacji. Według Oxford Economics obecnie tylko 12,7% polskich obligacji denominowanych w złotych (obejmujących obligacje detaliczne i giełdowe) znajduje się w rękach zagranicznych inwestorów. Dla porównania, w 2015 roku było to prawie 40%. Od tamtego czasu ich udział systematycznie spada, zbliżając się do poziomu, w którym polskie gospodarstwa domowe będą posiadać więcej obligacji niż wszyscy zagraniczni inwestorzy razem wzięci. Warto zauważyć, że w 2015 roku gospodarstwa domowe miały jedynie 1,8% wszystkich obligacji.
Wykres. Udział poszczególnych inwestorów w polskich złotowych obligacjach.
Skąd ta niechęć? Portal money.pl zwraca uwagę, że trend ten rozpoczął się po wyborach parlamentarnych jesienią 2015 roku, kiedy PiS przejął władzę. Wkrótce potem, w styczniu 2016 roku, agencja ratingowa S&P obniżyła ocenę wiarygodności kredytowej Polski, wskazując na ryzyko osłabienia praworządności przez rząd, co mogłoby zniechęcić inwestorów. Szczególne obawy budziły planowane zmiany w sądownictwie oraz zagrożenie dla niezależności banku centralnego. Jednak zmiana władzy w Polsce, odblokowanie unijnych funduszy ani oczekiwania na obniżkę stóp procentowych w strefie euro nie zdołały przełamać niechęci do polskiego długu...
Inwestorzy zwracają uwagę na ryzyko. Istotne jest to, że obecnie istnieją rynki, które oferują porównywalne zyski, ale z bardziej korzystnym profilem ryzyka.- Rentowności amerykańskich obligacji skarbowych nie odbiegają znacząco od tych w Polsce. W rezultacie, inwestorzy mogą obecnie znaleźć rynki oferujące podobne zyski, ale z lepszym profilem ryzyka i większym potencjałem wzrostu waluty - komentował Piotr Kalisz, główny ekonomista Citi Handlowy.
Rafał Benecki, główny ekonomista ING BSK, zwrócił uwagę, że obecny spadek zainteresowania polskimi obligacjami ze strony zagranicznych inwestorów jest prawdopodobnie bardziej związany z globalnymi wydarzeniami niż z sytuacją w Polsce. - Podaż obligacji skarbowych jest obecnie duża, ale wiarygodność rządu jest dobrze oceniana. Świadczy o tym fakt, że na polskie obligacje w walutach obcych jest duży popyt. Sam złoty też przyciąga inwestorów, ale z pominięciem obligacji - mówił.
Zobacz: Biznesy upadają na potęgę. Bankructw najwięcej od 13 lat
