Po trzech latach przerwy wracamy z naszą serią cotygodniowych transmisji live, poświęconych rynkowi kryptowalut i wirtualnym aktywom. Krypto Stream pomoże Ci odnaleźć się w gąszczu informacji i medialnym szumie, jakie przez siedem dni w tygodniu towarzyszą obserwatorom i uczestnikom rynku kryptowalut. Program na naszym kanale YouTube jak zawsze prowadzi Darek Dziduch. Nie masz czasu na udział w transmisji i oglądanie video? Rzuć okiem na skrót tematów poruszonych podczas live’a:
The Merge Ethereum odbyło się bez większych komplikacji
- najważniejsze wydarzenie na rynku kryptowalut w tym roku już za nami
- The Merge w sieci Ethereum odbył się w zeszły czwartek o 8:43 polskiego czasu, czyli kilka godzin później niż zakładała większość prognoz jeszcze na początku zeszłego tygodnia
- sam proces połączenia głównej sieci Ethereum z Beacon Chain, czyli rzeczywistego przejścia z algorytmu konsensusu Proof of Work na Proof of Stake, przeszedł bez większych komplikacji
- nie było też okresowego wstrzymania produkcji bloków transakcyjnych w sieci Ethereum, co mogłoby doprowadzić do paniki i spadków notowań ETH, a to było jednym z głównych zagrożeń związanych z tak szeroką aktualizacją całego protokołu
- co tak naprawdę zmienia się w Ethereum po The Merge?
- mimo, że to był krok milowy dla Ethereum, w dodatku z pięcioletnim opóźnieniem, to tak w praktyce dla przeciętnego użytkownika i posiadacza ETH niewiele się zmieniło, tylko dlatego, że teraz Ethereum działa na Proof of Stake
- ceny Gasu i tym samym koszty transakcyjne nie spadły, podobnie jak szybkość zatwierdzania transakcji, a skalowalność sieci nie wzrosła
- no to po co w takim razie ten Merge? Przejście na Proof of Stake dopiero otwiera drogę do tego, co będzie prawdziwą rewolucją
- w bliżej nieokreślonym terminie w 2023 roku ma pojawić się sharding, o którym słychać już dobre kilka lat
- sharding pozwala na wielokrotne dzielenie bloków transakcyjnych na mniejsze “odłamki”, co sprawi, że w tej samej ilości bajtów będzie można zaksięgować na blockchainie nawet do stu razy więcej danych i to już znacząco zwiększy skalowalność i ma obniżyć ceny gasu
- z perspektywy kosztów transakcyjnych ważny będzie też hard-fork o nazwie Shanghai, który jest planowany na pierwszy kwartał 2023 roku
- Wprowadzi istotne usprawnienia smart kontraktów, które powinny zauważalnie obniżyć koszty transakcyjne
- Sam Shanghai jest też jednak pewnym zagrożeniem dla ETH, bo po tym hard forku Validatorzy w sieci będą mogli wycofać swoje środki ze stakowania (w tej chwili decydując się na staking co najmniej 32 ETH na swoim węźle nie możesz w żaden sposób wycofać tych środków)
- umożliwienie odmrożenia stakowanych ETH może doprowadzić do mocnego impulsu podażowego i to nawet mimo tego, że wypłaty mają być kolejkowane, żeby do tego nie dopuścić
- z takich rzeczy, które zmieniły się od razu wraz z wprowadzeniem Proof of Stake, trzeba wymienić przede wszystkim to, że nie ma już górników, a zamiast nich są wspomniane węzły zatwierdzające, dzięki czemu pobór energii sieci Ethereum spadł o jakieś 99,5%
- w tej chwili w sieci działa ponad 430 tys. Validatorów, stakujących łącznie ponad 13,5 mln ETH (mniej niż przed The Merge)
- czas bloku w sieci ETH jest teraz stały i wynosi 12 sekund, czyli dokładnie tyle, co pojedynczy slot
- w takim slocie może, ale nie musi znaleźć się blok transakcyjny
- w czasie trwania każdego z dwunastosekundowych slotów losowo wybrany Validator może zaproponować blok transakcyjny, który zostanie potem zatwierdzony albo odrzucony przez tzw. komitet Validatorów, który musi się składać z co najmniej 128 węzłów
- co 32 sloty, czyli trochę ponad 6 minut, nastaje tzw. kolejna “epoka”
- podczas każdej takiej nowej epoki validatorzy są losowo wybierani do nowych komitetów, które będą zatwierdzać zaproponowane bloki transakcyjne w kolejnych slotach
Ethereum 2.0 jak na razie ma mniej wspólnego z decentralizacją niż przed The Merge
- jedną z największych kontrowersji wokół przejścia Ethereum na Proof of Stake były zarzuty o to, że sieć będzie bardziej scentralizowana i łatwiej ją będzie kontrolować, mając dużo ETH w portfelu
- zwolennicy Ethereum 2.0 mówili natomiast, że to bzdury i dzięki rezygnacji z kopania tak naprawdę każdy, kto ma co najmniej 32 ETH albo nawet mniej (korzystając z zewnętrznych serwisów) będzie mógł stakować i zabezpieczać sieć, bez konieczności posiadania drogiego sprzętu i wydawania sporych pieniędzy na samo zasilenie koparek, więc tym samym ryzyko centralizacji się zmniejszy
- jak na razie jednak to scenariusz tych, którzy ostrzegali przed centralizacją stakowania się sprawdza
- z pierwszego tysiąca bloków po The Merge aż 420 zostało dodanych przez węzły Coinbase i Lido, a oprócz tego 7 adresów kontrolowało ponad dwie trzecie wszystkich stakowanych ETH
- ale żeby nie było zbyt kolorowo, to można analogicznie przytoczyć przykład BTC, w którym na ostatnie 1000 bloków (licząc od zeszłego czwartku) aż 430 zostało wykopanych przez dwa poole miningowe (Foundry i AntPool)
- oprócz tego pojawiły się obawy o potencjalne cenzurowanie transakcji w Ethereum
- jeśli tak duży odsetek stakowanych ETH znajduje się w rękach kilku podmiotów i to w dodatku takich jak Coinbase czy Lido, to mogą one np. blacklistować określone adresy portfeli i nie przepuszczać transakcji, które zostaną z nich wykonane (np. z powodu sankcji nałożonych przez USA albo blokady prokuratorskiej, zupełnie jak na koncie bankowym)
- a to w praktyce zupełne zaprzeczenie idei zdecentralizowanej sieci
- jakby tego było mało, już w sierpniu alarmowano, że ponad połowa validatorów na Beacon Chain (jeszcze przed The Merge) korzystało z Amazon Web Services
- to oznacza, że w przypadku awarii serwerów AWS sieć Ethereum mogłaby stracić większość validatorów
- wydaje się jednak, że niedługo kolejne serwisy udostępnią staking ETH i liquid staking (czyli z wykorzystaniem tokenów w sieci Ethereum), a także większa część posiadaczy ETH zdecyduje się na uruchomienie własnego węzła, co może doprowadzić do zmniejszenia centralizacji sieci
Kopania GPU przestało się opłacać, ani nawet zwracać…
- po tym jak Ethereum, czyli dotychczas największa sieć Proof of Work, pozbyła się górników, musieli się oni gdzieś podziać, czyli przepiąć swoje koparki do innych sieci
- bomba trudności w Ethereum wygoniła górników do innych sieci, które zazwyczaj miały wielokrotnie niższy hashrate (moc obliczeniową)
- tak nagły wzrost mocy obliczeniowej w mniejszych sieciach Proof of Work (dla przykładu: hashrate w Ethereum Classic wzrósł o prawie 300%) doprowadził też do nagłego skoku trudności, który spokojnie można nazwać eksplozją
- co za tym idzie, od kilku dni na wszystkich kryptowalutach, które można kopać wartość dziennego urobku, po odliczeniu kosztów prądu daje… ujemną stopę zwrotu
- i to przy założeniu naprawdę niskiej ceny prądu na poziomie 10 centów za 1 kilowatogodzinę, czyli ok 47 groszy
- dla przykładu w Polsce średnia cena 1 KWh w tym roku to jakieś 65 groszy
- np. kopanie Ethereum Classic przy tym założeniu daje prawie 80 centów straty dziennie, korzystając z 3 kart AMD RX 480
- nawet korzystając z najmocniejszej karty na rynku (GeForce RTX 3090 Ti) nasza stopa zwrotu przy kopaniu ETC wyniesie ok. 50 centów dziennie… na minusie
Ethereum PoW nie radzi sobie zbyt dobrze
- projekt Ethereum Proof of Work (ETHW), który odłączył się od sieci Ethereum przed The Merge, jako wyraz protestu przed zmianą algorytmu konsensusu, napotkał spore problemy już na samym początku swojego istnienia
- dzień po hard forku z sieci Ethereum, ETHW padło ofiarą ataku wykorzystującego dziurę w integracji z Omni Bridge
- chyba jeszcze większym ciosem było jednak to, że Justin Sun z TRON zdecydował się jednak poprzeć projekt EthereumFair, za pomocą swojej giełdy Poloniex
- Tym samym Ethereum PoW został usunięty z giełdy
- Wciąż jednak jest notowany na takich giełdach jak FTX, Gate.io, Bitfinex czy Kraken
- Justinowi Sunowi zależy na tym, by w jak największym stopniu osłabić społeczność Ethereum, między innymi przez podziały, ponieważ jego projekt TRON jest w znacznej mierze kopią samego Ethereum
- przejście sieci Ethereum na Proof of Stake jest więc samo w sobie dużym zagrożeniem dla TRON-a
- Sam ETHW to projekt wspierany głównie przez Chandlera Guo, jednego z największych chińskich minerów ETH
Twórca LUNY ucieka przed aresztowaniem?
- w zeszłą środę południowokoreańskie władze wydały nakaz aresztowania Do Kwona, stojącego na czele projektu Terra oraz pięciu jego bliskich współpracowników
- zarzuty stawiane Kwonowi dotyczą przede wszystkim złamania regulacji rynków finansowych w Korei Południowej
- obecnie zarówno Do Kwon, jak i jego współpracownicy objęci nakazem aresztowania, znajdują się w Singapurze
- nie został on wybrany przypadkiem przez twórcę LUNY - Singapur nie ma umów o ekstradycję z Koreą Południową, dlatego też nie musi się on martwić o to, że będzie poszukiwany na terenie kraju
- w odpowiedzi na obecną sytuację, koreańscy prokuratorzy wystąpili o unieważnienie paszportów poszukiwanych, a także o rozszerzenia nakazu aresztowania przez Interpol, tak aby był on również respektowany w Singapurze
- singapurska policja zapewniła jednak, że będzie współpracować z południowokoreańskim wymiarem sprawiedliwości
- w poniedziałek singapurska policja stwierdziła jednak, że Do Kwon i jego współpracownicy najprawdopodobniej nie znajdują się już w Singapurze
- Do Kwon na swoim Twitterze napisał, że przed nikim się nie ukrywa i że instytucje nadzorcze wiedzą jak się z nim skontaktować
- odmówił też podania swojej lokalizacji i dodał, że będzie bronił swoich praw i “dochodził do prawdy” w wielu jurysdykcjach
- warto dodać, że już pod koniec czerwca południowokoreańscy prokuratorzy zakazali opuszczania kraju pracownikom Terraform Labs, w tym również samemu Do Kwonowi
- wtedy jednak był on już poza granicami kraju, w Singapurze
I am not “on the run” or anything similar - for any government agency that has shown interest to communicate, we are in full cooperation and we don’t have anything to hide
— Do Kwon ???? (@stablekwon) September 17, 2022
