Każdy z nas ma różne marzenia, których spełnienie wymaga znacznych nakładów finansowych. Dla jednych będzie to zakup mieszkania czy budowa domu, dla innych natomiast nowy samochód, egzotyczne wakacje czy też zakup różnych luksusowych dóbr. Nie każdy z nas dysponuje wystarczającą ilością gotówki i tu z pomocą przychodzi nam bank. Nasze marzenia możemy spełnić dzięki kredytowi. Nie zawsze jednak łatwo go otrzymać. Na przeszkodzie może stanąć nasza zbyt niska zdolność kredytowa. Pojęcie to dotyczy nie tylko kredytów hipotecznych, ale także gotówkowych, których potrzebujemy na różne mniejsze wydatki. Na co banki zwracają uwagę, zanim zdecydują się na przyznanie nam upragnionego kredytu? Jak możemy poprawić naszą zdolność kredytową?
Czym jest zdolność kredytowa?
Zanim bank zdecyduje się udzielić kredyt klientowi, najpierw sprawdza jego zdolność kredytową. Zdolność kredytowa to możliwość spłaty zaciągniętego kredytu wraz z odsetkami w terminach określonych w umowie.
Co wpływa na naszą zdolność kredytową?
Ustalając naszą zdolność kredytową, bank bierze pod uwagę różne czynniki. Najprościej rzecz ujmując, bank porównuje nasze miesięczne wpływy i wydatki, aby określić, czy zostają nam nadwyżki, które możemy przeznaczyć na spłatę kredytu. Poszczególne banki mogą różnić się sposobem wyliczania zdolności kredytowej, jednak w każdym przypadku uwzględniane są następujące czynniki:
- wysokość dochodów,
- rodzaj umowy i długość stażu pracy,
- historia kredytowa,
- obecne zobowiązania finansowe,
- wiek kredytobiorcy,
- kwota kredytu i okres spłaty,
- wielkość gospodarstwa domowego i liczba osób na utrzymaniu kredytobiorcy,
- miesięczne koszty utrzymania,
- wkład własny w przypadku kredytu hipotecznego.
Uzyskiwane dochody
Jest to najważniejszy czynnik decydujący o przyznaniu kredytu. Z punktu widzenia banku najlepsza jest umowa o pracę, w szczególności na czas nieokreślony.
Stabilnym źródłem dochodu jest również emerytura. Emeryci są mile widziani przez banki i firmy pożyczkowe, gdyż nie stracą źródła dochodów, tak jak można stracić pracę.
Pod górkę mają osoby pracujące na umowach cywilnoprawnych, takich jak umowa-zlecenie czy umowa o dzieło. W przypadku takich umów jedyna nadzieja może być w ich powtarzalności. Jeśli mamy różnych zleceniodawców, a na nasze konto wpływają kwoty w różnej wysokości i w nieregularnych odstępach czasu, nie wpływa to korzystnie na ocenę naszej zdolności kredytowej. Jeśli jednak takie umowy są dodatkiem do naszego głównego źródła dochodów, niewątpliwie zwiększą naszą zdolność kredytową. Mile widziane przez bank są także wszelkie regularne premie – kwartalne lub roczne oraz 13-stki.
Nie jest też łatwo otrzymać kredyt osobom prowadzącym działalność gospodarczą. W tym przypadku najważniejsze są dochody wykazane w zeznaniu podatkowym. Bank z większym optymizmem potraktuje przedsiębiorców z dłuższym stażem prowadzenia działalności, którzy mogą pochwalić się w miarę stabilnymi dochodami.
Miesięczne koszty utrzymania
Chodzi tutaj przede wszystkim o koszty związane z mieszkaniem, takie jak czynsz, opłaty za media itp. Są to również wszelkie inne koszty stałe, które ponosimy co miesiąc. Gdy staramy się nawet o nieduży kredyt gotówkowy, bank może poprosić nas o dostarczenie różnych rachunków w celu sprawdzenia, czy nasze zobowiązania są płacone w terminie.
Obecne zadłużenie
Nasz domowy budżet zmniejszają inne zobowiązania. Mogą to być kredyty i pożyczki zaciągnięte wcześniej w innych bankach lub firmach pożyczkowych, zadłużenie na kartach kredytowych czy też poręczenia kredytów innym osobom. Obecnie spłacane kredyty i pożyczki ograniczają naszą możliwość spłacania nowego kredytu. Limit na karcie czy w ramach konta, nawet jeśli są rzadko wykorzystywane, również obniżają naszą zdolność kredytową.
Historia kredytowa
Dla banku bardzo ważna jest też nasza historia kredytowa. Aby ją poznać, bank może pobrać raport z Biura Informacji Kredytowej (BIK). W ten sposób może dowiedzieć się, czy mamy jakieś inne zobowiązania kredytowe i jak wcześniej spłacaliśmy nasze kredyty i pożyczki. W BIK znajdują się informacje dotyczące opóźnień w spłatach, które przekraczają 30 dni.
Czas
Dla banku nie jest bez znaczenia, ile mamy lat. Od tego zależy, czy zdążymy spłacić kredyt hipoteczny zaciągnięty na 30 lub 35 lat. Łatwiej jest uzyskać kredyt osobom młodszym, o ile oczywiście mają stabilne dochody. Na im dłuższy okres przyznany jest kredyt, tym niższe są jego raty, co również poprawia naszą zdolność kredytową.
Rodzina
Bank zwraca także uwagę na to, ile osób kredytobiorca ma na utrzymaniu. Jeśli mamy dzieci i niepracującego współmałżonka/ę na utrzymaniu, nasz dochód rozkłada się między większą liczbę osób. Program 500+ przekłada się na poprawę sytuacji rodziny, w związku z czym dzieci nie stanowią już takiego „obciążenia” dla budżetu domowego, jak dawniej. Środki z 500+ mogą nawet poprawić naszą zdolność kredytową, jednak podejście banków do tego świadczenia jest zróżnicowane. Taki dodatkowy dochód jest zazwyczaj mile widziany w przypadku kredytów gotówkowych i pożyczek, jednak w przypadku kredytów hipotecznych świadczenie to zazwyczaj nie jest brane pod uwagę przez banki. Nie bez znaczenia jest jednak fakt, że środki z 500+ można przeznaczyć na dowolne cele, więc mogą one pomóc również w spłacaniu bieżących rat kredytów. Warto podkreślić, że jeśli 500+ stanowi nasz jedyny dochód, to na pewno na jego podstawie nie dostaniemy kredytu lub pożyczki. Jeśli natomiast opieramy się przede wszystkim na innych źródłach dochodu, to wspomniane świadczenie może stanowić dodatkowy element, ułatwiający uzyskanie lub spłatę kredytu.
Jednocześnie wraz z większą liczbą członków rodziny, ulegają zwiększeniu koszty związane z wykorzystaniem mediów, jak prąd czy woda. Nie oznacza to jednak, że najłatwiej jest uzyskać kredyt, jeśli mieszkamy sami. Wręcz przeciwnie, co dwie pensje, to nie jedna i tutaj zarabiający współmałżonek/współmałżonka może okazać się prawdziwym skarbem. Naszą sytuację mogą poprawić też inni członkowie rodziny mieszkający z nami pod jednym dachem, którzy dokładają się do opłat.
Jak sprawdzić swoją zdolność kredytową?
Warto samemu sprawdzić naszą historię kredytową w BIK. To właśnie z BIK korzystają banki, SKOK-i oraz firmy pożyczkowe. Przy okazji możemy dowiedzieć się, czy nie zapomnieliśmy o jakiejś niezamkniętej karcie kredytowej czy niespłaconym zobowiązaniu. Przydatny może być Analizator Kredytowy BIK, który jest dostępny dla wszystkich użytkowników, którzy założyli konto. Aby z niego skorzystać, niezbędne są dane z Raportu BIK. Raport BIK jest płatny. Można go zamówić przy zakładaniu konta lub w późniejszym terminie. Jeśli nie chcemy zakładać konta na portalu BIK ani ponosić żadnych opłat, możemy skorzystać z kalkulatorów kredytowych, dostępnych na różnych stronach internetowych, jak np. TotalMoney czy wiele innych. Możemy też skontaktować się z doradcami kredytowymi, którzy mogą dobrać odpowiadającą nam ofertę spośród wielu banków lub zwrócić się bezpośrednio do banków.
Jak możemy zwiększyć naszą zdolność kredytową?
Dobra historia kredytowa
Ważna jest tutaj nasza historia kredytowa, o którą warto dbać od samego początku i spłacać w terminie wszelkie podjęte zobowiązania. Co ciekawe, lepiej wypadniemy w oczach banku, jeśli mamy już za sobą kilka spłaconych terminowo pożyczek niż jeśli nigdy się nie zadłużaliśmy, a nasza historia kredytowa to czysta karta. W tym drugim przypadku najzwyczajniej w świecie bank nie wie, czego może się po nas spodziewać.
Jednak w najtrudniejszej sytuacji jesteśmy, gdy mamy złą historię kredytową. Nie wszystko jest jednak stracone. W tej sytuacji musimy zacząć od spłaty zaległych długów. Zdolność kredytową buduje się małymi krokami. Jeśli spłacimy zaległe długi i otrzymamy od banku czy firmy pożyczkowej nawet niewielką pożyczkę, jej terminowa spłata poprawi ocenę naszej zdolności kredytowej. Podobnie sytuacja wygląda z kolejnymi kredytami.
Dłuższy okres spłaty
Nasza zdolność kredytowa może ulec zwiększeniu, jeśli wybierzemy kredyt na dłuższy okres czasu. Wprawdzie oznacza on w ostatecznym rozrachunku większe koszty, jednak przekłada się na obniżenie wysokości miesięcznej raty. Kredyt z niższymi ratami jest bardziej przystępny do spłaty. Gdy bank nie chce przyznać nam kredytu na krótszy okres czasu, to jeśli spróbujemy wnioskować o dłuższy, mamy większą szansę go otrzymać. Na myśl o niższych ratach będzie lżej na duchu nie tylko nam, ale i bankowi, który będzie bardziej skłonny uwierzyć, że stać nas np. na 1000 zł miesięcznie niż na 2000 zł. Nie dotyczy to oczywiście sytuacji, kiedy potrzebujemy kredytu na krótki termin i jesteśmy w stanie szybko spłacić takie zobowiązanie.
Razem łatwiej
Dobrym rozwiązaniem są też wspólne kredyty. Kredyt możemy zaciągnąć nie tylko ze współmałżonkiem/współmałżonką lub partnerem/partnerką, chociaż oczywiście są to najczęściej wybierane rozwiązania. Wspólny kredyt możemy wziąć także z rodzicami, co ma niebagatelne znaczenie przy kredycie na pierwsze własne mieszkanie dla młodych osób. Współkredytobiorcami może zostać też rodzeństwo czy przyjaciele. Wspólny kredyt nie musi oznaczać, że nasi współkredytobiorcy zostaną współwłaścicielami naszego mieszkania, mogą oni jedynie wesprzeć naszą zdolność kredytową i podejmować się spłaty rat jedynie w wyjątkowych przypadkach, gdybyśmy sami nie byli w stanie tego zrobić. Oczywiście zazwyczaj wiemy, że będziemy w stanie spłacić kredyt sami, jednak współkredytobiorcy stanowią dodatkowe zabezpieczenie dla banku.
Osoby, które wspólnie biorą kredyt, są zobowiązane solidarnie do jego spłaty. Każdy ze współkredytobiorców odpowiada za całość długu, a nie tylko „swoją część”. Ważne jest ustalenie, kto spłaca raty. Dla banku liczy się tylko, aby były one spłacane terminowo.
Chociaż rozwiązanie to jest najczęstsze w przypadku kredytów hipotecznych, warto mieć na uwadze, że wspólnie można zaciągać także kredyty gotówkowe.
Innym rozwiązaniem jest znalezienie poręczyciela naszego kredytu. Poręczyciel nie otrzyma środków z naszego kredytu, jednak poręcza, że w przypadku niezdolności kredytobiorcy do spłaty, będzie spłacał jego dług. Jest to nieco inne rozwiązanie niż wspólny kredyt. Wspólny kredyt wiąże się z solidarnością w spłacie wszystkich uczestników, natomiast w przypadku poręczenia osoba zaciągająca kredyt zobowiązuje się do spłaty, a konsekwencje prawne jej braku ostatecznie spoczywają na poręczycielu.
Na koniec warto dodać, że w przypadku wspólnych kredytów lub poręczeń, najważniejszym czynnikiem jest zaufanie między wszystkimi „wspólnikami” przedsięwzięcia kredytowego.
Równe raty
W ofercie banków mamy do wyboru kredyty o ratach równych lub malejących. W przypadku tych pierwszych nasza zdolność kredytowa będzie wyższa. W przypadku kredytów o ratach malejących bank bierze pod uwagę początkowe najwyższe raty, co obniża nasze szanse na pozytywną decyzję w sprawie przyznania kredytu.
Wkład własny
Przy kredytach hipotecznych ważna jest wysokość wkładu własnego. Im jest on wyższy, tym niższa będzie wysokość rat kredytowych. Tym samym wyższa też będzie nasza zdolność kredytowa. Dawniej wystarczył wkład własny na poziomie kilku procent, obecnie banki wymagają od 20 do 40%. Zanim zwrócimy się do banku w sprawie kredytu hipotecznego, warto mieć już uzbieraną całkiem sporą kwotę oszczędności.
Porządki w finansach
Aby poprawić zdolność kredytową, warto zrobić porządki w naszych finansach. Powinniśmy zrezygnować z kart kredytowych i kredytu odnawialnego, szczególnie jeśli rzadko z nich korzystamy. Widnieją one bowiem w BIK i bank zakłada, że w każdym momencie możemy z nich skorzystać, co obniża naszą zdolność kredytową.
