Jeżeli jesteśmy zainteresowani wzięciem kredytu lub otworzeniem lokaty, to warto aby nie tylko bazować na wiedzy czerpanej z komercyjnych ofert bankowych, lecz poznać pewne mechanizmy, które w znacznym stopniu determinują wysokość oprocentowania. Chodzi tu przede wszystkim o stopy procentowe, których wysokość ustalana jest przez dane podmioty do tego uprawomocnione w ramach realizowania polityki monetarnej państwa. W przypadku Rzeczypospolitej Polskiej podmiotem odpowiedzialnym jest Rada Polityki Pieniężnej (RPP), funkcjonująca przy banku centralnym – Narodowym Banku Polski (NBP). To właśnie w gronie zasiadających tam ekspertów zapadają decyzje, które mają kluczowe przełożenie nawet dla przeciętnego Kowalskiego, który chciałbym ubiegać się o kredyt.
Są dwie krajowe stopy referencyjne – WIBOR oraz WIBID. Ta pierwsza stopa procentowana to referencyjna wysokość oprocentowania kredytów oraz depozytów na polskim rynku międzybankowym. Banki udzielają sobie wzajemnie pożyczek właśnie po takiej stopie procentowej, jaką aktualnie prezentuje WIBOR. Warto wiedzieć, że stawka ta jest ustalana (proces nazywa się „fixing”) każdego dnia roboczego o godzinie 11:00. Rodzaje WIBOR zależą głównie od kryterium czasowego. Wyróżnić można WIBOR ON (jednodniową stopę proc.), WIBOR 1W (tygodniową), czy też WIBOR 1M (miesięczną). Stopa referencyjna WIBID dotyczy zaś wysokości oprocentowania lokat i również dotyczy rynku międzybankowego. Podkreśla się, że WIBID nie tylko działa na szereg lokat, które proponują polskie banki, ale także cechuje się funkcją wskaźnikową, ponieważ można go traktować jako swego rodzaju punkt odniesienia dla funduszy inwestycyjnych, działających na polskim rynku kapitałowym.
Dla Polaków mieszkających w Wielkiej Brytanii wartą poznania będzie stopa referencyjna LIBOR (czyli London Interbank Offered Rate). Pod względem mechanizmu nie różni się zbyt wiele od polskiej stopy WIBOR – dotyczy również wysokości oprocentowania kredytów i depozytów na rynku międzybankowym, w tym wypadku po prostu brytyjskim. Podobnie jak państwa, tak również Unia Europejska, ze względu na wspólną walutę, posiada własną stopę referencyjną – EURIBOR. Można zauważyć pomiędzy poprzednimi stawkami i EURIBOR różnice. Stopę referencyjną EURIBOR wyznacza się bowiem poprzez średnią arytmetyczną (z odrzuceniem wartości skrajnych) ze wszystkich innych stóp banków centralnych biorących udział w panelu EURIBOR. Są to przede wszystkim stopy procentowe banków centralnych tych państw, które należą do strefy Euro.
