Nie wiesz, w co inwestować pieniądze na rynkach wschodzących Ameryki Południowej? Ten artykuł:
- Pomoże Ci zrozumieć największe problemy gospodarek Brazylii i Argentyny.
- Podpowie Ci, w co inwestować pieniądze na niepewnych rynkach wschodzących Ameryki Południowej.
- Pokaże Ci indeksy typu Exchange Traded Fund (ETF), które dają ekspozycję na rynek, jednocześnie ograniczając ryzyko.
Zgodnie ze stereotypem, mieszkańcy Argentyny i Brazylii powinni być naturalnymi wrogami. Realnie, rywalizacja obu państw zaczyna się i kończy na prowadzonych w kameralnych barach, ciągnących się w nieskończoność debatach na temat wyższości Pele nad Maradoną lub na odwrót. Kiedy nad ranem w Rio kończy się Cachaça i wybrzmiewa końcowy gwizdek, tubylcy podają sobie ręce z turystami z Buenos Aires i wszystko wraca do normy.
Dojście do porozumienia możliwe jest nie tylko na gruncie kulturowym, ale i ekonomicznym. Punktem wspólnym gospodarek brazylijskiej i argentyńskiej jest rażący brak stabilności. W każdym przypadku ma ona jednak zupełnie inne powody. Przyjrzyjmy się im, by sprawdzić, w co inwestować pieniądze na dwóch najważniejszych rynkach wschodzących Ameryki Południowej.
Brazylia — ekonomia w cieniu korupcyjnych skandali
Podczas gdy historia argentyńskiej gospodarki pełna jest niewykorzystanych szans, Brazylia, dziś — dziewiąta największa ekonomia świata, ledwie w 1985 roku wyrwała się ze szponów dyktatury militarnej. Jej przejście z rąk autorytarnych polityków w ręce lewicowej partii pracy, pod wieloma względami miało być korzystne gospodarczo. Z czasem okazało się transferem z deszczu pod rynnę, a dawać o sobie znać zaczął jeden z głównych problemów Brazylii — niestabilna polityka, która przekłada się na niepewną walutę, odstraszającą zagranicznych inwestorów.
Wykres 1. Porównanie PKB na mieszkańca w czterech krajach Ameryki Południowej. Statystycznie, najbogatsi są mieszkańcy Urugwaju, z kwotą około 15.5 tysiąca dolarów amerykańskich rocznie. Następne są Argentyna - 8 442 i Brazylia - 6 797 dolarów.
Źródło: Data.Worldbank.org
Jaskrawym przykładem problemu była korupcyjna afera stulecia, czyli skandal wokół koncernu Petrobras, który poskutkował m.in. Krachem na giełdzie w Sao Paulo i wyparowaniem z niej około 150 miliardów dolarów w ciągu jednego dnia. W ramach tzw. Operacji Lava Jato mającej na celu rozpracowanie afery, zarzuty padły pod adresem ponad 300 parlamentarzystów, oskarżonych o przyjmowanie łapówek w zamian za korzyści majątkowe.
Politycznym idolem Brazylii z przełomu XX i XXI wieku był Lula Da Silva. Były, lewicowy prezydent Kraju Kawy, któremu przypisuje się serię pozytywnych reform ekonomicznych, został skazany na 9.5 roku więzienia za korupcję powiązaną ze skandalem Petrobras. W 2021 roku wyroki skazujące cofnięto.
Fawele z miasta Boga
Kolejnym problem stanowią wyraźne nierówności. Obraz Brazylii jako kraju Trzeciego Świata, w którym spora część społeczeństwa zamieszkuje ciasne fawele, żyjąc na granicy nędzy, nie jest niestety daleki od prawdy. Podobnie jak w przypadku poprzedniej części cyklu o rynkach wschodzących i RPA, tak i tutaj, nierówności znajdują odzwierciedlenie w indeksie Giniego.
Wykres 2. Nierówność społeczna w Brazylii, a tym samym — indeks Giniego, od lat dziewięćdziesiątych znajdują się w trendzie spadkowym. Mimo wszystko to wciąż jedna z najwyższych wartości na świecie.
Bardzo nierównomiernie rozłożone bogactwo w kraju rodzi kolejny problem, czyli skrajnie wysoką przestępczość. Obecnie, Brazylia zagrzewa miejsce w rankingu 10 najbardziej niebezpiecznych państw świata. Spora w tym zasługa przestępczości zorganizowanej i regularnych wojen prowadzonych między rywalizującymi ze sobą kartelami narkotykowymi.
Mroczną ciekawostką i jednocześnie, przykładem tego, do jakich okropieństw może doprowadzić tamtejsza mentalność, jest sprawa Otávio Jordão da Silva — młodego sędziego piłkarskiego w ligach amatorskich. Da Silva, w trakcie meczu z 2013 roku, wdał się w bójkę z jednym piłkarzy i śmiertelnie ugodził go nożem. Kibice, widząc zajście, wtargnęli na murawę i brutalnie zamordowali sędziego, na koniec… nabijając jego głowę na pal umieszczony w centrum boiska.
Gospodarczy archipelag Brazylii
Jakby problemów z korupcją w kręgach politycznych i wysoką przestępczością, było mało, pojawia się kolejny kłopot.
Brazylia cierpi na brak odpowiedniej infrastruktury, która łączyłaby największe centra ekonomiczne, takie jak Sao Paulo czy Rio De Janeiro. Powód jest prosty — miasta oddzielają tereny zalesione, które dodatkowo, są szalenie istotne dla reszty świata (Puszczę Amazońską, ze względu na duży procentowy udział w globalnej produkcji tlenu, nazywa się "Płucami Planety"), przez co państwo, bardziej niż jedną gospodarkę, przypomina archipelag malutkich, autonomicznych ekonomii. Dodatkowy problem stanowią wybrzeża, których charakterystyka w znacznym stopniu utrudnia budowę portów.
Argentyna — najbardziej niestabilna gospodarka świata?
Z Rio, przenieśmy się do Buenos Aires. Ekonomista i laureat nagrody Nobla, Simon Kuznets, mawiał:
"Istnieją cztery typy gospodarek. Rozwinięte, nierozwinięte, Japonia i Argentyna".
Niestabilność gospodarcza ojczyzny Leo Messiego dała się we znaki także i mnie — podczas tworzenia tego tekstu, ze względu na fakt, iż zwyczajnie... nie wiadomo, od czego zacząć.
Wykres rozwoju tego państwa, przypomina historię ceny na rynku kryptowalut. Na przełomie XIX i XX wieku, należało ono do ścisłej czołówki najbogatszych krajów, a przeciętny Argentyńczyk, pod względem zamożności, równał się mieszkańcom Niemiec czy Francji, lekko tylko ustępując Amerykanom. W latach 40. XX wieku Buenos Aires stanowiło niemal kulturalną stolicę globu. Ledwie kilkadziesiąt lat później świat nie mógł zdecydować się, czy jest ono stolicą państwa należącego do pierwszego, czy może już Trzeciego Świata.
Kluczowy okres stanowią tutaj dwie wojny światowe. Po wybuchu każdej z nich Argentyna zachowała neutralność, co niestety nie oznacza, że nie została dotknięta działaniami militarnymi w Europie. W czasie pierwszej wojny wpływ na gospodarczą stagnację państwa miała ciężka sytuacja zagranicznych inwestorów. Po Wielkiej Depresji, która jedynie dolała oliwy do ognia, rząd próbował nawiązać umowy eksportowe, które wyciągną kraj z recesji. Niestety, były one nastawione na doraźne rozwiązanie problemów, za cenę oddania kluczowych sektorów gospodarki w ręce obcego kapitału.
Romans z III Rzeszą i bojkot gospodarczy
Nadszedł rok 1939. Ze względu na tysiące niemieckich imigrantów żyjących w Argentynie, obok neutralności, państwo zachowało też ciepłe stosunki z Niemcami. Gdy wojna dobiegła końca, władzę objął radykał — Juan Peron, dzięki któremu, kraj stał się schronieniem dla zbrodniarzy, takich jak Josef Mengele i Adolf Eichmann. Fakt pomocy Nazistom nie zadziałał najlepiej wizerunkowo i raczej odstraszał świat od inwestycji w argentyńską gospodarkę.
Według jednej z publikacji istotny był jednak trwający od 1942 do 1949 roku, swego rodzaju bojkot ekonomiczny, prowadzony względem Argentyny z inicjatywy Stanów Zjednoczonych. Wysiłki skupiały się na odcięciu kraju od dostaw stali, żelaza czy węgla. Torpedowano nie tylko relacje handlowe z państwami Europy, jak ograniczenie kontaktów z Wielką Brytanią, ale i umowy zawiązywane w Ameryce Południowej. To doprowadziło m.in. Do zakazu eksportu kauczuku z Brazylii czy Boliwii.
Powód? Rząd Argentyny przez całą wojnę nie uginał się pod amerykańską presją, wymagającą od państwa przyłączenia swojej armii do sił alianckich. Politycy złamali się dopiero w marcu 1945 roku, na moment przed kapitulacją Berlina.
Państwo dwóch walut
Przypieczętowanie przyszłego statusu gospodarczego w czasie wojny jest tylko hipotezą części ekonomistów. Tym, czego podważyć się jednak nie da, to jedna z najważniejszych prób zapewnienia Argentynie stabilizacji, która tylko pogłębiła destabilizację, praktycznie pozbawiając kraj własnej waluty.
System z Bretton Woods wprowadził parytet złota, zgodnie z którym każdemu Dolarowi odpowiadała konkretna ilość fizycznego kruszcu
W latach dziewięćdziesiątych Argentyna wprowadziła "parytet Dolara", wiążąc wartość swojego Peso z amerykańską walutą. Kryzys z 2001 roku, w czasie którego ludzie masowo wymieniali Peso na Dolar i ogromne jego ilości w obiegu w końcu doprowadziły kraj do momentu, w którym wszystkie najważniejsze transakcje prowadzi się za pomocą pieniądza z USA. Dotyczy to m.in. Pensji wypłacanych pracownikom w zakładach pracy.
Dzisiaj, Argentyna jest państwem podupadłym gospodarczo i stanowiącym wyjątkowo ryzykowne miejsce do prowadzenia biznesu. Co prawda nie dzieli ona problemów wysokiej przestępczości i skrajnych nierówności społecznych z Brazylią, jednak efekt jest podobny — statystyczny obywatel nie ma pojęcia, czego może spodziewać się jutro. Dodatkowo jej status jako rynku wschodzącego wcale nie jest oczywisty. W 2009 roku MSCI, czyli Morgan Stanley Capital International, zdegradował państwo do poziomu Rynku Granicznego. Argentyńczycy odzyskali pozycję w gronie rynków wschodzących dopiero 10 lat później.
Niestabilne rynki — w co inwestować pieniądze w Brazylii i Argentynie?
Inwestowanie w niestabilne ekonomie Argentyny i Brazylii wiąże się z dodatkowym ryzykiem, które niekiedy rekompensują stosunkowo niskie ceny akcji. By dowiedzieć się, w co inwestować pieniądze na tych rynkach, przyjrzymy się trzem wybranym branżom. Są to:
- Usługi
- Energie odnawialne
- Wydobycie
W co inwestować pieniądze w Ameryce Południowej? Część I: Usługi
Sektor usług ma największy udział w PKB generowanym przez Brazylię i Argentynę. W pierwszym przypadku jest to 76, w drugim, 54.34%.
Itaú Unibanco Holding
Największy bank Ameryki Południowej, działający na terenie Brazylii, Argentyny i Urugwaju, a także w Europie. Spółka często uwzględniana jest w popularnych ETF-ach eksponujących inwestorów na rynek brazylijski.
| Symbol | ITUB4: BVMF |
| Cena | 28.31 BRL |
| Kapitalizacja rynkowa | 269.51 mld BRL |
Wykres 3. Rynek Itau Unibanco znajduje się już po teście linii wsparcia wyznaczonej przez dołki z końca 2018 roku i świeżo po odrzuceniu poziomu oporu z okolic 34 BRL.
W co inwestować pieniądze w Ameryce Południowej? Część II: Odnawialne źródła energii
Brazylia, obok Chin i USA, zajęła w 2020 roku miejsce na podium krajów o największej liczbie instalacji do generowania energii odnawialnej. Kluczowe znaczenie ma tutaj energia wiatrowa. Jeśli chodzi o ilość instalacji fotowoltaicznych, Brazylijczycy zajmują na świecie wciąż satysfakcjonujące, 14 miejsce. Panele słoneczne generują obecnie 1.46% energetycznego zapotrzebowania tego państwa. Dodatkową zaletą Brazylii jest fakt, iż ze względu na rozwinięte rolnictwo, ma ona szansę stać się jednym z największych na świecie producentów etanolu, wykorzystywanego m.in. Przy produkcji biopaliw.
W ostatnich latach popartą działaniami chęć przejścia na zielone energie wyraził także rząd argentyński, dzięki czemu magazyn Forbes wymienił tamten rynek jako potencjalnie interesujący w dłuższej perspektywie.
CPFL Energia S.A
Jedna z trzech największych, prywatnych spółek energetycznych w Brazylii z siedzibą w Sao Paulo.
| Symbol | CPFE3: BVMF |
| Cena | 27.51 BRL |
| Kapitalizacja rynkowa | 31.81 mld BRL |
Zajmuje się produkcją energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych, włączając w to elektrownie wiatrowe, fotowoltaikę, elektrownie wodne oraz biomasę. Zakres jej usług jest jednak dosyć szeroki i obejmuje także produkcję i konserwację sprzętu oraz serwis dla firm energetycznych.
Wykres 4. Na krótkim dystansie, cena CPFL wyznaczyła zakres 20-34 BRL. Ostatni, głębszy dołek przetestował wcześniejszy, ważny balans 12-20 BRL i prawdopodobne, że po jego odrzuceniu, cena szykuje się do dalszych wzrostów.
Pampa Energia
Pampa to założona w 2005 roku, największa niezależna spółka energetyczna w Argentynie. Jej działalność obejmuje rynek ropy naftowej i gazu naturalnego, jak i wdrażanie technologii generowania energii odnawialnej — w tym budowę farm wiatrowych.
| Symbol | PAMP: BCBA |
| Cena | 126 ARS |
| Kapitalizacja rynkowa | 177.52 mld ARS |
Niewątpliwą wadą spółki jest trwająca od początku 2020 roku, bardzo agresywna hossa, nieprzerwana jeszcze ważniejszą korektą. Tym samym, zakup walorów już dziś może być nietrafionym pomysłem.
Wykres 5. Dwa lata stagnacji w zakresie 30-60 ARS zakończyły się gwałtownym wybiciem ceny rozpoczętym w połowie 2020 roku.
W co inwestować pieniądze w Ameryce Południowej? Część III: Wydobycie
Rezerwy gazu ziemnego i ropy naftowej pozwalają Brazylii na samowystarczalność i skierowanie nadwyżek na eksport. W przypadku Argentyny przemysł wydobywczy stanowi około 4% PKB, jednak uważa się go za jeden z najszybciej rozwijających się.
Vale S.A
Założony jeszcze w latach 40. XX wieku, producent żelaza i niklu. Firma, wraz ze spółkami zależnymi, zajmuje się wytwarzaniem i sprzedażą rud żelaza, które później wykorzystywane są w przedsiębiorstwach w Brazylii i na całym świecie.
| Symbol | VALE3: BOVESPA |
| Cena | 77.69 PBR |
| Kapitalizacja rynkowa | 391.38 mld PBR |
Vale S.A posiada także segment zajmujący się wydobyciem węgla.
Wykres 6. Vale znajduje się w prawdopodobnie ostatnich etapach istotnej korekty, po hossie trwającej od okolic marca 2020 roku.
Petroleo Brasileiro — Petrobras
Główny bohater wspominanej w pierwszych akapitach tego materiału, afery korupcyjnej. Petrobras to największy w Brazylii koncern zajmujący się wydobyciem oraz dystrybucją ropy naftowej i gazu ziemnego na rynek światowy.
| Symbol | PETR4: BVMF |
| Cena | 26.90 PBR |
| Kapitalizacja rynkowa | 355.8 mld PBR |
Algorytmy portalu Simplywall.st uważają, że obecnie, cena spółki może znajdować się ok. 11% poniżej wartości godziwej.
Wykres 7. Petrobras właśnie otrząsnął się po wyprzedaży z początku 2020 roku, która pozbawiła spółkę około 1/3 kapitalizacji rynkowej. Obecnie, cena testuje strategiczny obszar oporu.
Nie wiesz, w co inwestować pieniądze, nie narażając się na wysokie ryzyko? Sprawdź Fundusze Exchange Traded Fund (ETF)
Podobnie jak w przypadku rynków afrykańskich, pojedyncze akcje z Ameryki Południowej mogą być, szczególnie dla początkujących, zbyt ryzykowną opcją. Jeśli nie do końca wiesz, w co inwestować, w ramach zamiennika spróbuj inwestycji w fundusze ETF, proponujące mniejszy, ale bardziej stabilny wzrost. W przypadku Brazylii i Argentyny na pierwszy plan wysuwają się:
- iShares MSCI Brazil ETF
- iShares MSCI Brazil Small-Cap ETF
- iShares MSCI Argentina and Global Exposure ETF
Wykres 8. Porównanie historycznych osiągów indeksów z rodziny iShares — MSCI Brazil ETF (kolor zielony), MSCI Brazil Small-Cap (żółty) oraz MSCI Argentina and Global Exposure (niebieski). Czarny, przerywany wykres cenowy to amerykański indeks S&P 500.
Źródło: Koyfin.com
iShares MSCI Brazil ETF
Fundusz dający inwestorom ekspozycję na brazylijskie spółki o od średniej do dużej kapitalizacji rynkowej. ETF prowadzi zdywersyfikowaną strategię, uwzględniającą zarówno firmy z szufladki Value Investing, jak i te z potencjałem do przyszłego wzrostu.
Najważniejsze spółki:
- Vale S.A
- Petrobras
- Itaú Unibanco
iShares MSCI Brazil Small-Cap ETF
Opcja dla osób, które szukają dywersyfikacji, jednak preferują spółki o mniejszej kapitalizacji.
Najważniejsze spółki:
- Embraer S.A.
- Petro Rio S.A.
- Eneva S.A.
iShares MSCI Argentina and Global Exposure ETF
Podobnie jak wyżej - fundusz tworzy mieszany portfel, zawierający różnej wielkości spółki z wysokim potencjałem, jak i te już ustabilizowane finansowo. Tym razem - z rynku Argentyny.
Najważniejsze spółki:
- MercadoLibre Inc.
- Globant S.A.
- Adecoagro S.A.
