Wśród licznych spółek na amerykańskiej giełdzie, uwagę inwestorów często przyciąga Tesla. Ta spółka z branży motoryzacyjnej jest znana z produkcji samochodów elektrycznych. Niewątpliwie spółka jest innowacyjna i dużo się w niej dzieje. Sporo emocji dostarcza również jej szef – ElonMusk swymi zaskakującymi wypowiedziami, pomysłami czy prognozami. Zasłynął on także jako jeden ze współzałożycieli tej spółki, chociaż Tesla już istniała, zanim stał się jej częścią. Jaka jest historia firmy? Czy Tesla to dobra inwestycja?
Początki spółki
Spółka Tesla Motors została założona 1 lipca 2003 r. w San Carlos w Kalifornii przez inżynierów Martina Eberharda i Marca Tarpenninga. Objęli oni w spółce stanowiska CEO i CFO. Inspiracją dla utworzenia firmy było zakończenie przez General Motors programu EV1 i rezygnacja z produkcji samochodów elektrycznych przez tego giganta motoryzacyjnego. Program ten został zakończony w 2002 r., a większość samochodów elektrycznych została poddana kasacji pomimo protestów klientów, którzy przyjęli je z dużym entuzjazmem. Produkcja samochodów elektrycznych nie była jednak opłacalna dla General Motors. Tę właśnie niszę rynkową miała zapełnić Tesla. Założyciele spółki nadali jej tę nazwę od nazwiska Nikoli Tesli – pioniera elektryczności.
ElonMusk wkracza do Tesli
W 2004 r. do tego biznesu dołączył ElonMusk. Można o nim powiedzieć, że przeszedł drogę od gry komputerowej do podboju kosmosu.Urodził się w RPA 28 czerwca 1971 r. Od najmłodszych lat interesował się techniką. W wieku 12 lat stworzył grę Blastar, którą sprzedał za 500 dolarów. Po ukończeniu szkoły średniej wyemigrował do Kanady, a następnie do USA. Tam też ukończył studia, uzyskując tytuł licencjata w dziedzinie ekonomii oraz fizyki. Z dalszych studiów w dziedzinie fizyki zrezygnował na rzecz własnego biznesu. W 1995 r. wspólnie z bratem założył firmę internetową Zip2, korzystając z finansowania inwestorów – aniołów biznesu. W lutym 1999 r. Musk sprzedał swój udział za 22 mln USD. W następnym miesiącu stał się współzałożycielem X.com – firmy świadczącej usługi finansowe i obsługującej płatności za pośrednictwem poczty elektronicznej. Rok później X.com połączyła się z firmą Confinity, która była właścicielem PayPal – znanej usługi transferu pieniędzy. Firma skupiła się na tej usłudze, zmieniając swą nazwę na PayPal w 2001 r. W 2002 r. serwis eBay przejął PayPal za 1,5 mld USD. Przed sprzedażą Musk posiadał 11,7% udziałów PayPala, dzięki czemu zarobił blisko 180 mln USD. W 2002 r. założył firmę SpaceX, która zajmuje się projektowaniem i konstruowaniem rakiet nośnych dla pojazdów kosmicznych. Celem firmy jest obniżenie kosztów lotów w kosmos. ElonMusk otrzymał liczne nagrody za wkład w rozwój przemysłu kosmicznego.
Dalsza historia spółki
ElonMusk pomógł przeprowadzić pierwszą rundę finansowania dla Tesli. Zainwestował w nią także własne środki w wysokości 6,35 mln USD. W tym samym roku został prezesem zarządu.
W 2005 r. Tesla nawiązała współpracę z Lotus Cars – brytyjską spółką zajmującą się produkcją samochodów sportowych i wyścigowych. Lotus dostarczył projekt podwozia i nadwozia dla pierwszego pojazdu Tesli – Roadstera.
W 2006 r. ElonMusk przeprowadził kolejną rundę finansowania, w trakcie której założyciele Google – SergeyBrin i Larry Page zainwestowali w Teslę swe środki.
19 lipca 2006 r. Tesla ujawniła projekt prototypu Roadstera. 6 sierpnia tego samego roku Musk ujawnił swój „sekretny” plan dla spółki: „Budować samochody sportowe. Wykorzystać te pieniądze, aby zbudować samochód w przystępnej cenie. Robiąc powyższe, zapewnić także opcje bezemisyjnego generowania energii elektrycznej.”
W 2007 r. w spółce nastąpiły zmiany personalne. Eberhard zrezygnował ze stanowiska CEO i przeniósł się do zespołu doradczego spółki. Tymczasowym CEO został wczesny inwestor Tesli – Michael Marks, a pod koniec listopada stanowisko to objął Ze’evDrori – przedsiębiorca i kierowca wyścigowy.W styczniu 2008 r. obaj założyciele Tesli - Martin Eberhard i MarcTarpenning odeszli ze spółki.
W marcu 2008 r. została uruchomiona linia produkcyjna pierwszego samochodu Tesli – Roadstera.W październiku tego samego roku ElonMusk objął stanowisko CEO spółki i zwolnił 25% załogi. Listopad nie był łatwym miesiącem dla spółki. Tesla miała tylko 9 mln USD gotówki pod ręką i pojawiło się niebezpieczeństwo, że nie dostarczy Roadsterów klientom, którzy już za nie zapłacili. Warto dodać, że cena takiego samochodu wynosiła 109 tysięcy USD. Spółka postarała się więc o finansowanie od inwestorów w wysokości 40 mln USD, aby uniknąć bankructwa i osiągnąć cele produkcyjne.
W marcu 2009 r. Tesla wprowadziła prototyp Modelu S – luksusowy czterodrzwiowy sedan o mocy 518 KM. Ceny samochodu zaczynały się od 76 000 USD. Mimo sprzedaży drogich samochodów spółka wciąż miała problemy finansowe. W maju firma Daimler AG, znana z produkcji Mercedesa, poratowała Teslę, która znajdowała się w trudnej sytuacji po kryzysie finansowym. Daimler AG nabył 10% udziałów w spółce za 50 mln USD, co stanowiło dla niej spory zastrzyk finansowy.
23 czerwca Tesla otrzymała 465 mln USD pożyczki z amerykańskiego Departamentu Energii. W sierpniu Tesla przeniosła swe siedziby i ośrodek badawczo-rozwojowy do PaloAlto w Kalifornii.
29 czerwca 2010 r. Tesla debiutowała na giełdzie. Była pierwszą spółką z branży motoryzacyjnej, która weszła na giełdę w USA od czasu Ford Motor Company w 1956 r.
30 czerwca Tesla zyskała kolejnego znaczącego udziałowca. Była nim Toyota Motors, która zainwestowała 50 mln USD. Obie spółki postanowiły wspólnie pracować nad samochodami elektrycznymi i częściami.
W październiku Tesla rozpoczęła produkcję Modelu S w zakładzie we Fremont, a w okresie późniejszym dodała także linie Modelu X i Modelu 3.
Model X – crossover SUV został zaprezentowany 9 lutego 2012 r.
22 czerwca 2012 r. Tesla dostarczyła w pełni elektryczne samochody Modelu S do pierwszych klientów. We wrześniu uruchomiła 6 stacji ładowania w Kalifornii, aby właściciele Modelu S mogli bezpłatnie ładować swe samochody.
1 października doszło do pożaru samochodu Tesli po wjechaniu na metalowe odpady na drodze. Szczęśliwie nikt nie ucierpiał, ale był to pierwszy z serii pożarów w samochodach Tesli.
Spółka ma wciąż apetyt na nowe inwestycje i potrzebuje dodatkowych środków. W lutym 2014 r. Tesla sprzedała obligacje o wartości 2 mld USD na finansowanie fabrykiGigafactory1 w Nevadzie. Produkuje ona baterie do samochodów i urządzenia do magazynowania energii słonecznej.
Działalność spółki stawała się coraz bardziej innowacyjna. W październiku tego samego roku ElonMusk przedstawił rozwiązanie jazdy półautonomicznej. Kilka miesięcy później spółka ujawniła swe rozwiązania w zakresie magazynowania energii słonecznej dla gospodarstw domowych i przemysłu. W sierpniu 2015 r. Tesla sprzedała 2,69 mln akcji za 738 mln USD, aby zwiększyć kapitał na dalszy rozwój swych projektów.
We wrześniu Tesla zaczęła dostarczać klientom Model X. Cena luksusowego SUV zaczynała się od 89 000 USD, ale zazwyczaj był on sprzedawany za ponad 100 000 USD ze wszystkimi dodatkami.
W październiku zaczęły wyjeżdżać na drogi samochody z funkcją jazdy półautonomicznej. Pomimo, że ten system jest zwany „autopilotem”, wciąż wymaga trzymania rąk na kierownicy i zachowania czujności na drodze.
31 marca 2016 r. Tesla pokazała Model 3 – samochód dla rynku masowego.
W maju 2016 r. Musk zaskoczył inwestorów, ogłaszając plany, zgodnie z którymi zamierza wyprodukować 500 tysięcy samochodów w 2018 r. Jest to 6 razy więcej niż w 2016 r. Natomiast w 2020 r. byłby to już milion samochodów. W celu realizacji swych zamierzeń Tesla pozyskała 1,46 mld USD ze sprzedaży akcji.
Musk przewidywał też, że w drugiej połowie 2017 r. spółka wyprodukuje 100-200 tysięcy samochodów. Tymczasem okazało się, że w tym czasie była w stanie dostarczyć tylko 55 tysięcy samochodów.
7 maja miał miejsce tragiczny wypadek związany z działaniem systemu wspomagania kierowcy. Zapoczątkował on serię takich wypadków. Skłoniło to spółkę do dalszych prac nad poprawą bezpieczeństwa tego rozwiązania.
W sierpniu Tesla zakupiła SolarCity - spółkęzajmującą się rozwiązaniami z zakresu energii słonecznej za 2,6 mld USD. Spółka ta została założona przez kuzynów Muska, a on sam był prezesem i inwestorem tej firmy.
W listopadzie Tesla przejęła samoańską wyspę Ta’u liczącą około 600 mieszkańców i zaopatrzyła ją w rozwiązania z zakresu energetyki odnawialnej. Tesla nabyła też niemiecką spółkę Grohman Engineering, która specjalizuje się w automatyzacji produkcji.
W marcu 2017 r. Tesla poinformowała, że chiński konglomerat technologiczny Tencent zainwestował 1,8 mld USD w 5% akcji spółki. Natomiast w czerwcu Toyota zrezygnowała ze swego udziału w Tesli.
W lipcu Tesla wygrała przetarg na instalację największej na świecie baterii jonowo-litowej w Australii Południowej. Ten magazyn energii w połączeniu z istniejącą już farmą wiatrową miał na celu zapewnienie większej stabilności dostaw energii odnawialnej dla gospodarstw domowych w tym regionie. Rozwiązanie to udało się zrealizować i spółka zarobiła kilkadziesiąt tysięcy dolarów.
Kolejny rok nie był łatwy dla Tesli. ElonMusk pod koniec lipca 2017 r. informował o ponad pół miliona zamówień na samochody elektryczne, których ceny zaczynały się od 35 000 USD. Przewidywał on, że spółkę czeka „co najmniej 6 miesięcy produkcyjnego piekła”. Spółce było trudno wyrobić się z produkcją. Nie dziwi to tym bardziej, gdyż w styczniu 2018 r. Tesla informowała, że w ciągu trzech miesięcy wyprodukowała 2425 sztuk modelu 3, co rozmijało się z celem spółki, która zamierzała produkować 5000 sztuk tygodniowo.
W lipcu 2018 r. Tesla osiągnęła swe cele produkcyjne i przekroczyła produkcję 5000 sztuk Modelu 3 tygodniowo.
W sierpniu spółka poinformowała o sprzedaży Modelu 3, która przekroczyła 59 tysięcy sztuk w ciągu roku.
Niechlubny tweet Elona Muska
7 sierpnia 2018 r. ElonMusk zamieścił na Twitterze słynny wpis, w którym poinformował, że rozważa wycofanie spółki z giełdy, płacąc 420 USD za akcję i że ma zabezpieczone finansowanie na ten cel. Na tę wiadomość akcje wzrosły o ponad 10% zanim zawieszono notowania. Następnie Musk się z tego wycofał. We wrześniu niechlubnym tweetem zainteresowała się Amerykańska Komisja Papierów Wartościowych i Giełd (SEC), oskarżając Muska o „fałszywe i wprowadzające w błąd” oświadczenie dla inwestorów. ElonMusk zapłacił 20 mln USD grzywny i ustąpił ze stanowiska prezesa Tesli. Sama spółka też zapłaciła grzywnę w wysokości 20 mln USD. Mimo utraty stanowiska prezesa, ElonMusk nadal jednak zachował stanowisko CEO Tesli.
W październiku spółką zainteresował się również Departament Sprawiedliwości, który poprosił o dokumenty, aby sprawdzić, czy spółka nie wprowadziła inwestorów w błąd informacjami o swych możliwościach produkcyjnych.
31 grudnia ulga podatkowa na samochody elektryczne w wysokości 7500 USD uległa obniżeniu o połowę, a w 2020 r. ma zostać całkowicie zniesiona. Wygasanie ulgi spowodowało wzrost cen samochodów dla klientów. W reakcji Tesla postanowiła obniżyć cenę Modelu 3, Modelu S i Modelu X o 2000 USD.
Na początku stycznia 2019 r. poinformowano o planowanym obniżeniu zatrudnienia o 7%.
W lutym SEC po raz kolejny zainteresowała się Muskiem po jego wpisie na Twitterze 19 lutego, w którym napisał, że „Tesla zrobiła 0 samochodów w 2011 r., ale zrobi około 500 tysięcy w 2019”. Kilka godzin później Musk wysłał następny tweet, wskazujący, że spółka naprawdę dostarczy tylko 400 tysięcy samochodów w tym roku. Zwrócono uwagę, że te tweety wydają się łamać wcześniejsze porozumienie, zgodnie z którym spółka miała kontrolować tweety Muska.
Na początku marca, aby zapewnić rentowność sprzedaży Modelu 3 za 35 000 USD, Tesla brała pod uwagę zamknięcie większości swych sklepów, zwolnienie pracowników sprzedaży i rezygnację z pośredników. Musk później zrewidował ten plan i wycofał się z pomysłu zamknięcia sklepów na rzecz podniesienia ceny samochodów o 3%.
14 marca Tesla przedstawiła Model Y SUV, który został zaprojektowany dla rynku masowego z nadzieją, że będzie to najlepiej sprzedający się model.
Wyniki finansowe Tesli
Pomimo, że Tesla niewątpliwie jest innowacyjną spółką, trudno jest jej osiągnąć dobre wyniki finansowe. W kolejnych latach następował wzrost przychodów, jednak każdy rok kończył się większą lub mniejszą stratą.Wyniki finansowe Tesli w latach 2011 – 2019 przedstawia tabela 1 i wykres 1.
Spółka odnotowała tylko cztery kwartały zakończone zyskiem. W 1 kwartale 2013 r. Tesla osiągnęła swój pierwszy zysk w wysokości 11,3 mln USD. Kolejnym szczęśliwym kwartałem dla spółki okazał się dopiero trzeci kwartał 2016 r. Wówczas wypracowała zysk w wysokości 21,9 mln USD. W 2018 r. Tesla miała dwa kwartały z rzędu zakończone zyskiem. W trzecim kwartale zysk przypadający na akcjonariuszy jednostki dominującej wyniósł 311,5 mln USD, a w czwartym kwartale 139,5 mln USD. Takiego sukcesu nie udało się powtórzyć w 1 kwartale 2019 r.
Tesla na giełdzie
Tesla debiutowała na giełdzie NASDAQ29 czerwca 2010 r. W ramach IPO sprzedała 13,3 mln akcji po cenie 17 USD za jedną akcję. Łącznie zebrała 226,1 mln USD. W dniu debiutu cena akcji Tesli wzrosła o 40,5%, wynosząc na zamknięciu 23,89 USD. Od tamtej pory cena akcji spółki wielokrotnie wzrosła, przekraczając nawet poziom 300 USD. Od tego poziomu jednak nastąpił spadek ceny akcji o około 30%. Na dzień 24 maja 2019 r. kapitalizacja Tesli wynosiła około 33 mld USD.
