Spółka publikuje sprawozdanie finansowe, wykazała w nim zysk. To dobrze. Ale czy na pewno? Czy zawsze sam fakt osiągnięcia zysku oznacza dobrą kondycję spółki? Jak mierzyć rentowność spółki? Jak oceniać osiągnięte przez nią wyniki finansowe?
Po pierwsze analiza wstępna i sytuacyjna
Do oceny sytuacji spółek giełdowych służą różnego rodzaju wskaźniki. Wielu inwestorów zainteresowanych jest przede wszystkim tym, czy spółka osiągnęła zysk. Należy jednak pamiętać, że zysk z tylko jednego roku, wyrwany z kontekstu aktualnej sytuacji spółki oraz wyników w latach poprzednich może wprowadzać w błąd. Analiza wskaźnikowa nie może być oderwana od innych etapów analizy fundamentalnej.
Dlatego też konieczne jest przeprowadzenie wstępnej analizy finansowej spółki. Pomocna może okazać się również analiza sytuacyjna. Dzięki przeprowadzeniu analizy wstępnej, będziesz w stanie porównać ze sobą poszczególne lata działalności spółki. Jeżeli zobaczysz, że w 2016 r. spółka osiągnęła 10 mln zł zysku, możesz ucieszyć się dobrym wynikiem. Jeżeli jednak okaże się, że w 2015 r. spółka miała 30 mln zysku, a w 2014 r. 65 mln zł zysku, to nie można ocenić jej sytuacji jako pozytywnej.
Analiza sytuacyjna również może okazać się pomocna w ocenie rentowności. Jeżeli np. spółka wykaże 20 mln zł straty, możesz stwierdzić, że jest ona nierentowna. Twoja ocena powinna się jednak zmienić, jeżeli okaże się, że spółka jest młoda i dopiero się rozwija, w związku z czym na razie inwestuje, a zyski pojawią się w przyszłości. Podobnie może być w przypadku straty spowodowanej dużymi inwestycjami, które zwrócą się w długim terminie. W takich przypadkach konieczna jest głębsza analiza, która pozwoli na ocenę tego, czy zyski w przyszłości rzeczywiście są możliwe. Nie można jednak bezkrytycznie oceniać takiej straty jako sytuacji czysto negatywnej.
Analiza wskaźnikowa - wskaźniki rentowności kapitału
Przejdźmy teraz do analizy rentowności spółki na podstawie wskaźników finansowych. W analizie wskaźnikowej, wykorzystuje się najczęściej trzy podstawowe wskaźniki rentowności:
- ROA (ang. return on assets) - wskaźnik rentowności aktywów,
- ROE (ang. return on equity) - wskaźnik rentowności kapitałów własnych,
- ROS (ang. return on sales) - wskaźnik rentowności sprzedaży.
Rentowność aktywów
ROA to jeden z najczęściej wykorzystywanych wskaźników. Informuje on o tym ile każdy 1 zł majątku posiadanego przez spółkę (czytaj o aktywach bilansu, czyli majątku spółki) wypracował zysku. Innymi słowy, dzięki ROA dowiemy się, ile spółka zarabia w stosunku do swojego majątku.
Wskaźnik ten oblicza się bardzo prosto:
Należy pamiętać o tym, że zestawiając ze sobą dane z rachunku zysków i strat oraz dane z bilansu, np. zysk z całego roku i sumę aktywów będącą stanem aktywów na jeden dzień, konieczne jest uśrednienie wartości pochodzącej z bilansu. Dotyczy to także kolejnych przedstawianych tu wskaźników. Jak dokonać tego uśrednienia? To proste - po prostu sumujemy stan na koniec danego roku obrotowego oraz stan na początek tego roku (czyli koniec oku poprzedniego) i dzielimy to przez dwa. Takie podejście pozwala przynajmniej częściowo wyeliminować zaburzenia spowodowane przejściowymi zmianami stanu aktywów i pasywów.
Przykładowo, Teliani Valley Poland S.A. - notowana na NewConnect, osiągnęła w 2015 r. zysk netto w wysokości 787 509,28 zł. Stan aktywów na 31.12.2015 wynosił 3 361 900,88 zł, natomiast 31.12.2014 r. suma aktywów spółki wynosiła 2 369 636,96 zł. ROA w 2015 r. wynosił więc dla badanej Spółki:
Taka wartość oznacza, że w 2015 r. zysk Spółki, stanowił ok. 27,48% jej aktywów, co oznacza, że Teliani Valley Poland osiągnęła niemal 27,5 gr zysku na każdym 1 zł posiadanych przez siebie aktywów (po uśrednieniu).
Rentowność kapitałów własnych
Podobnie obliczamy rentowność kapitałów własnych. Wskaźnik ROE jest szczególnie ważny dla akcjonariuszy. Informuje on ile zysku wypracowały wniesione przez nich kapitały + kapitały wypracowane w toku działalności spółki, a więc pasywa bez uwzględniania rezerw i zobowiązań.
Wskaźnik ROE oblicza się analogicznie jak wskaźnik ROA:
Znamy już wartość zysku netto Teliani Valley Poland za 2015 r. Wartość kapitałów własnych na 31.12.2015 wynosiła 1 875 345,60 zł, natomiast 31.12.2014 r. wynosiła ona 1 202 236,32 zł. ROE w 2015 r. wynosi więc dla badanej Spółki:
Taki wynik oznacza, ze w 2015 r. zysk Spółki stanowił ok. 51,18% średniorocznych kapitałów własnych. Każdy 1 zł wniesiony do Spółki lub wypracowany przez nią w poprzednich latach przyniósł więc ponad 51 gr zysku. Takiego wyniku, niejedna spółka może Teliani Valley Poland pozazdrościć. Zwroty z kapitału własnego na tak dużym poziomie zdarzają się bardzo rzadko.
Rentowność sprzedaży
Ostatnim omówionym przez nas wskaźnikiem będzie wskaźnik ROS informujący o tym, jak wielkość sprzedaży przekłada się na wynik finansowy. W odróżnieniu od ROA i ROE, nie ma konieczności uśredniania danych, gdyż zarówno przychody ze sprzedaży, jak i zysk netto pochodzą z rachunku zysków i strat, w związku z czym przedstawiają dane z całego roku. Aby obliczyć wskaźnik ROS należy zastosować prosty wzór:
Jako, że w 2015 r. Przychody netto ze sprzedaży i zrównane z nimi wyniosły w przypadku Teliani Valley Poland 5 379 633,67 zł, wskaźnik ROS dla tej spółki wyniósł w 2015 r.:
Oznacza to, że każdy 1 zł przychodów, które spółka osiągnęła w 2015 r. przełożył się na ponad 14,6 gr zysku netto.
Dla wszystkich powyższych wskaźników nie ma wzorcowych wartości wskaźników. Generalnie rzecz biorąc - im więcej, tym lepiej. Warto wskaźniki badanej spółki porównywać ze wskaźnikami innych podobnych spółek.
