W największym stopniu do wzrostu wskaźnika przyczyniło się nasilenie oczekiwań inflacyjnych konsumentów. Przede wszystkim przybyło osób spodziewających się w najbliższych miesiącach szybszego od dotychczasowego tempa wzrostu cen. Odsetek tych odpowiedzi wzrósł z 13% przed miesiącem do blisko 21% obecnie. Badanie przeprowadzono na początku kwietnia, a więc w momencie gdy, konsumenci wiedzieli już o zakończeniu okresu obniżonych stawek VAT na żywność, choć prawdopodobnie jeszcze nie odczuli w pełni skutków tej decyzji. Nie bez znaczenia dla wyższego poziomu oczekiwań inflacyjnych konsumentów jest zapowiedź wzrostu cen energii dla gospodarstw domowych.
W przeciwieństwie do rosnących oczekiwań inflacyjnych konsumentów, wśród przedstawicieli producentów z miesiąca na miesiąc zmniejsza się przewaga firm planujących w najbliższym czasie podwyżki cen na oferowane towary. Obecna przewaga firm planujących podwyżki nad tymi, które zamierzają ceny obniżyć wynosi około 7 punktów procentowych, rok temu było to blisko 13 p. proc. Najwyższą skłonność do podnoszenia cen wyrażają przedstawiciele branż produkujących dobra konsumpcyjne oraz przetwórstwo ropy naftowej. Najniższe tendencje do wzrostu cen odnotowano wśród branż produkujących dobra pośrednie oraz dobra inwestycyjne. Struktura oczekiwań inflacyjnych poszczególnych branż odzwierciedla wielkość popytu na te dwie kategorie dóbr oraz udział konsumpcji i inwestycji w tworzeniu PKB. Słabnące od kilku miesięcy oczekiwania inflacyjne producentów znajdują swe urzeczywistnienie w spadających cenach producentów (PPI), co obserwujemy od jesieni 2022.
W przedsiębiorstwach przetwórstwa przemysłowego nieznacznie wzrósł średni odsetek wykorzystania mocy produkcyjnych. Wzrost ten najprawdopodobniej nie tyle jest konsekwencją zwiększonej skali produkcji, ile konsekwencją spadającej wydajności maszyn i urządzeń będących w posiadaniu firm produkcyjnych. Ich znaczny stopień zużycia i wyższa awaryjność powodują wzrost cen usług związanych z ich naprawami i remontami, co w konsekwencji prowadzi do wzrostu kosztów produkcji. W tych branżach, gdzie popyt wykazuje tendencje do wzrostu (przede wszystkim są to dobra konsumpcyjne), można spodziewać się wzrostu cen.
Wśród inflacjogennych czynników zewnętrznych najsilniej na wzrost wskaźnika WPI oddziałują w ostatnich miesiącach zwyżki cen surowców. Wskaźnik cen surowców publikowany przez IMF wzrósł w kwietniu w stosunku do marca br. o ponad 7 punktów. W kwietniu br. najszybciej drożały surowce energetyczne, w tym zwłaszcza ropa naftowa, a spośród surowców żywnościowych kakao, kawa i wieprzowina.
