Poprawa na rynku pracy w Polsce w 2021 r. okazała się dużo szybsza niż wydawało się rok temu. Zatrudnienie w 2022 r. powinno dalej rosnąć, chociaż problemy podażowe na rynku pracy będą to utrudniać.
W 2021 r. sytuacja na rynku pracy w Polsce, po początkowej stabilizacji w 1Q 2021, gdy obowiązywały surowe obostrzenia, uległa następnie szybkiej poprawie. Jej skala okazała się większa od naszych oczekiwań formułowanych w pierwszych miesiącach tego roku, a zatrudnienie i stopa bezrobocia na koniec 2021 r. zbliżyły się do poziomów sprzed pandemii. Obawy o znaczący negatywny wpływ wygaszenia wsparcia z tarczy finansowej dla firm nie zrealizowały się. W 3Q 2021 (ostatnie dane) liczba pracujących w gospodarce narodowej była już tylko o ok. 37 tys. niższa niż w 3Q 2019 r., tj. w analogicznym okresie przed wybuchem pandemii, aczkolwiek sytuacja pomiędzy sektorami różniła się (pełniejszy obraz rynku pracy pokazują dane o pracujących wg. BAEL, ale ze względu na zmiany w metodologii nie można porównać 2021 r. z wcześniejszymi latami). Największa negatywna zmiana widoczna była w przypadku przemysłu, co wiązać można z wpływem zaburzeń podażowych w części branż i rosnących kosztów. Zatrudnienie nie odbudowało się także w pełni w handlu, zakwaterowaniu i gastronomii, tj. w sektorach najbardziej dotkniętych pandemią. Rosnące znaczenie zdalnej działalności gospodarczej i popyt zagraniczny wspierały natomiast wzrost liczby pracujących w transporcie i gospodarce magazynowej. W ciągu 2021 r. rewidowaliśmy w dół prognozy stopy bezrobocia rejestrowanego, która na koniec 2021 r. powinna obniżyć się do 5,5% z 6,3% w grudniu 2020 r.
Perspektywy popytu na pracę w 2022 r. kształtują się korzystnie.
Krajowa gospodarka w bardzo dużym stopniu dostosowała się do funkcjonowania w nowych warunkach. Wraz ze spodziewanym wzrostem gospodarczym powyżej średniej historycznej w 2022 r. zatrudnienie powinno dalej przyrastać. Oczekiwania te potwierdzają firmy ankietowane w badaniu „Szybki Monitoring NBP”, gdzie 42%. z nich spodziewa się wzrostu zatrudnienia w horyzoncie 12 miesięcy. Naszym zdaniem będzie o niego jednak coraz trudniej, ze względu na niedobory pracowników o odpowiednich kwalifikacjach. Według danych GUS już w 3Q nieobsadzonych pozostało blisko 160 tys. miejsc pracy, co jest wartością zbliżoną do rekordów z 2018 r. Najwięcej wolnych stanowisk dotyczy przetwórstwa przemysłowego, budownictwa i handlu. W przypadku podaży pracy nie zakładamy istotnych zmian w aktywności ekonomicznej, która w 3Q wyniosła 57,6%. Jednocześnie naszym zdaniem istnieje szansa na napływ pracowników z zagranicy, jednak już w dużo mniejszym stopniu z Ukrainy, po silnych przyrostach w ostatnich latach. Wobec tych czynników podażowych spodziewamy się, że presja płacowa w 2022 r. będzie, podobnie jak w 2021 r., wysoka.
Spodziewana sytuacja na rynku pracy w 2022 r. będzie generowała podwyższoną presję płacową
W 2021 r. wraz z odbudowującą się aktywnością gospodarczą i zatrudnieniem silnie przyspieszył wzrost płac. Według naszych szacunków średnie miesięczne wynagrodzenie brutto w gospodarce wzrosło o 8,8%, co wobec dynamiki w 2020 r. wynoszącej 5,0% wynika jednak częściowo z efektu niskiej bazy. Niemniej przyrost wynagrodzeń w Polsce w 2021 r. względem przedpandemicznego 2019 r. był jednym z najwyższych w UE. Żądaniom płacowym sprzyjała także wysoka inflacja. Według badania koniunktury przedsiębiorstw „Szybki Monitoring NBP” w 3Q 2021 r. 73% ankietowanych firm odczuwało presję ze strony pracowników na wzrost wynagrodzeń.
Spodziewamy się, że także w 2022 r. wzrost płac pozostanie mocny i wyniesie 8,6%, tj. będzie zbliżony do danych z 2021 r.
Za tą prognozą przemawia oczekiwany nadal silny popyt na pracę w warunkach ograniczeń podażowych, pomimo prognozowanego na 2022 r. wolniejszego niż w 2021 r. wzrostu gospodarczego. Naszym zdaniem przedsiębiorstwa nadal będą konkurować o pracownika z pożądanymi kwalifikacjami oraz starać się o utrzymanie dotychczasowych zasobów kadrowych wobec silnego w 2021 r. wzrostu rotacji zatrudnionych. Według wspomnianego badania NBP 44% przedsiębiorstw planowało podwyżki w najbliższym czasie, natomiast w horyzoncie 12 miesięcy ponad 71%. Nadal czynnikiem zwiększającym żądania płacowe będzie oczekiwana na 2022 r. wysoka inflacja, budząca ryzyko napędzenia spirali inflacja-płace. Podwyżka minimalnego miesięcznego wynagrodzenia do 3010 PLN będzie miała bliski neutralnego wpływ na wzrost płac, gdyż kwota ta jest o 7,5% wyższa niż w 2021 r.
Wzrost płac w gospodarce naszym zdaniem stanowi największe źródło niepewności dla procesów inflacyjnych w Polsce w średnim okresie
Krajowa gospodarka charakteryzuje się niskim w odniesieniu do bogatszych krajów Unii Europejskiej stopniem robotyzacji pracy, co oznacza, że zwiększenie możliwości produkcyjnych będzie pociągało za sobą zwiększoną konkurencję o pracownika. Czynnikiem hamującym narastanie presji płacowej może być napływ pracowników z zagranicy. Skala oddziaływania tego czynnika nie powinna być jednak znacząca, zwłaszcza, że po przyjeździe dużej liczby osób w poprzednich latach jest coraz trudniej o napływ nowych pracowników z Ukrainy. Rośnie natomiast liczba imigrantów z ubezpieczeniem ZUS, co z perspektywy starzenia się społeczeństwa jest dobrą informacją dla podaży pracy mogącą wskazywać, że obecność części obcokrajowców ma długotrwały charakter.
***Materiał pochodzi z raportu Banku Millenium: Makro i Rynek 2022: W sidłach inflacji, którego pełną zawartość możesz zobaczyć i pobrać klikając w poniższy przycisk:
