pakiet sankcji wobec rosji

30 maja w nocy Rada Europejska zdołała porozumieć się co do szóstego pakietu sankcji wobec Rosji. Choć szczegóły uzgodnień nie zostały jeszcze upublicznione, to z doniesień medialnych wynika, że przywódcy państw członkowskich UE wyrazili zgodę na objęcie restrykcjami importu rosyjskiej ropy, z tymczasowym wyłączeniem dla surowca sprowadzanego do UE za pomocą ropociągów (tej derogacji domagały się przede wszystkim Węgry). Zakaz ma zostać wprowadzony w ciągu sześciu miesięcy od momentu wejścia w życie decyzji Rady UE w tej sprawie.

W konkluzjach szczytu przewidziano jednocześnie, że Rada Europejska jak najszybciej powróci do kwestii tymczasowego odstępstwa dotyczącego ropy naftowej dostarczanej ropociągiem. Na szczycie Rady Europejskiej uzgodniono ponadto wprowadzenie embarga na import rosyjskich produktów naftowych – ma to nastąpić w ciągu ośmiu miesięcy. Rada Europejska zobowiązała zarazem Radę UE do niezwłocznego przyjęcia nowego pakietu sankcyjnego, przy zapewnieniu prawidłowo funkcjonującego jednolitego rynku UE, uczciwej konkurencji, solidarności wśród państw członkowskich i równych warunków działania, także w odniesieniu do redukowania uzależnienia od rosyjskich paliw kopalnych.

Według zapowiedzi przewodniczącego Rady Europejskiej Charles’a Michela oraz przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen embargo na import ropy z Rosji drogą morską uderza w ponad dwie trzecie dostaw surowca z tego kierunku do UE. Przedstawiciele władz unijnych dodali, że przy uwzględnieniu zapowiedzi rezygnacji z importu ropy przez Polskę i Niemcy do końca 2022 r. dostawy surowca z Rosji do UE mogą zmniejszyć się do końca roku nawet o 90%.

Ponadto w ramach obecnego pakietu sankcji kolejne trzy rosyjskie banki mają zostać odłączone od systemu telekomunikacji międzybankowej SWIFT, w tym największy bank państwowy – Sbierbank. Według doniesień medialnych lista ma być jeszcze uzupełniona o państwowy Rossielchozbank (szóste miejsce pod względem wielkości aktywów) i prywatny Moskiewski Bank Kredytowy (siódme miejsce).

Dodatkowo restrykcjami personalnymi ma zostać objętych kolejnych 58 osób, w tym patriarcha Moskwy i całej Rusi Cyryl, Alina Kabajewa (uważana za byłą partnerkę życiową prezydenta Władimira Putina) oraz osoby odpowiedzialne za prowadzenie wojny na Ukrainie. Na listy sankcyjne trafić mają ponadto trzy rosyjskie kanały telewizyjne – nie będą one mogły rozpowszechniać swojego sygnału na terytorium UE, również za pomocą przekazu satelitarnego.

31 maja Gazprom wstrzymał dostawy gazu do holenderskiej spółki energetycznej GasTerra, która odmówiła dokonywania opłat za rosyjski surowiec w rublach. W ramach kontraktu obowiązującego do 1 października 2022 r. spółka powinna otrzymać jeszcze 2 mld m³ gazu. Do odcięcia dostaw przygotowuje się także duński koncern Ørsted, który 31 maja zamierza zapłacić za rosyjski surowiec w euro. Zgodnie z umową zawartą do 2030 r. spółka powinna odbierać z Rosji 1,8 mld m³ gazu rocznie.

29 maja prezydent Serbii Aleksandar Vučić poinformował o uzgodnieniu z prezydentem Putinem nowego trzyletniego kontraktu gazowego (obecna umowa na dostawy surowca wygasa 31 maja br.). Szczegóły mają zostać uzgodnione bezpośrednio z Gazpromem, jednak – jak zapewnia strona serbska – warunki porozumienia mają być wyjątkowo korzystne dla Belgradu. Stawki mają zostać przywiązane do cen ropy naftowej, w efekcie czego Serbia będzie płaciła od 310 do 408 dolarów za 1 tys. m³ rosyjskiego gazu. Kontrakt ma zostać podpisany w czasie czerwcowej wizyty ministra spraw zagranicznych FR Siergieja Ławrowa w Serbii.

Poza kwestiami energetycznymi

Chiny zamknęły swoją przestrzeń powietrzną dla wyleasingowanych przez rosyjskich przewoźników na Zachodzie samolotów Boeing i Airbus. W maju nie byli oni bowiem w stanie dostarczyć chińskiemu regulatorowi dokumentów potwierdzających, że importowane maszyny wykreślono z zagranicznych rejestrów. Pod koniec lutego br. zachodnie państwa wprowadziły w ramach sankcji zakaz współpracy z Rosją w transporcie lotniczym – m.in. wstrzymały usługi leasingowe, w wyniku czego rosyjscy przewoźnicy powinni byli zwrócić zachodnim właścicielom około połowy używanych jednostek. Samoloty te zostały jednak zatrzymane, a prezydent Putin polecił ich przerejestrowanie do Rosji.

Od 1 czerwca 2022 r., zgodnie z zapowiedzią prezydenta FR, rząd podniesie o 10% minimalną pensję, minimum socjalne oraz emerytury niepracujących seniorów. W efekcie minimum socjalne ma zostać podwyższone do 15 279 rubli (tj. równowartość 245,5 dolara). Zaplanowany wzrost nie pokryje jednak spadku rzeczywistej wartości tych wypłat, gdyż obecnie roczna inflacja w Rosji wynosi ok. 17%. Zgodnie z rządowymi prognozami w całym 2022 r. realne dochody obywateli mają się zmniejszyć o 7%.

Ministerstwo Rozwoju Gospodarczego FR opracowało w maju nowy scenariusz rozwoju sytuacji w kraju. Resort prognozuje spadek PKB w 2022 r. o ok. 7,8% (wcześniejsze szacunki mówiły o 8,8–10%), a w 2023 r. – o kolejne 0,7% (zamiast wzrostu o 1,3%). Z kolei Centralny Bank Rosji utrzymuje na razie swoje poprzednie prognozy mówiące o spadku PKB w 2022 r. o 8–10% oraz o 0–3% w 2023 r., przy czym zakłada się, że gospodarka najsilniej odczuje sankcje w IV kwartale 2022 r.

Komentarz

• Szósty pakiet sankcji, zapowiedziany przez przewodniczącą Komisji Europejskiej jeszcze 4 maja br., wzbudził wiele kontrowersji wśród państw członkowskich. Uzyskanie kompromisu zajęło prawie miesiąc, a w tym czasie część ograniczeń została złagodzona. Polityczne porozumienie w kwestii embarga na import rosyjskiej ropy i produktów naftowych jest sukcesem UE i może mieć bardzo negatywne konsekwencje dla gospodarki oraz sektora energetycznego Rosji. Unia wciąż jest głównym rynkiem zbytu dla eksportu naftowego z tego kraju (w przypadku ropy surowej – ok. 50% w 2021 r.)... czytaj więcej

Czytaj więcej