25 września w Kiszyniowie doszło do protestów przeciwko prozachodniej prezydent Mai Sandu i związanemu z nią rządowi Partii Działania i Solidarności (PAS). Demonstranci (7–10 tys. osób) podnosili przede wszystkim hasła socjalne, krytykowali władze za gwałtownie rosnące w ostatnich miesiącach ceny gazu i wysoką inflację oraz domagali się dymisji Sandu i rozpisania przedterminowych wyborów parlamentarnych.
Organizatorem manifestacji była opozycyjna partia parlamentarna Șor – ugrupowanie kierowane przez Ilana Șora, polityka i przedsiębiorcę, który w 2019 r. zbiegł z kraju w związku z odsunięciem od władzy oligarchy Vlada Plahotniuca. Șor oskarżany jest o współudział w wyprowadzeniu 1 mld dolarów z mołdawskiego sektora bankowego w 2014 r. W 2017 r. skazano go nieprawomocnym wyrokiem na siedem i pół roku pozbawienia wolności za związane z tą aferą oszustwa i pranie brudnych pieniędzy. Po ucieczce za granicę zamieszkał w Izraelu (którego obywatelstwo też posiada), niemniej wciąż sprawuje funkcję posła do parlamentu mołdawskiego. W manifestacji wziął udział w formie zdalnej – zapowiedział, że akcje protestacyjne będą powtarzane co tydzień, aż do dymisji władz.
Komentarz
- Demonstracje były kolejnymi zorganizowanymi przez partię Șor w tym miesiącu. Tydzień wcześniej, pod identycznymi hasłami, odbyła się podobnych rozmiarów manifestacja, w trakcie której uczestnicy rozbili w pobliżu pałacu prezydenckiego niewielkie miasteczko namiotowe. W obydwu przypadkach znaczny odsetek protestujących stanowiły osoby starsze, przywiezione przez organizatorów do mołdawskiej stolicy z całego kraju, głównie z mniejszych miejscowości. Bardzo prawdopodobne, że części demonstrujących zapłacono za udział (w mediach pojawiają się informacje o wynagrodzeniu w kwocie 200 lei, tj. ok. 10 euro).
- Podłożem dla ostatnich protestów jest pogarszająca się sytuacja finansowa Mołdawian, związana przede wszystkim z rosnącymi cenami gazu. W ciągu roku taryfy podniesiono o ponad 500% (z 4,6 leja w październiku 2021 r. do 29,2 leja w październiku 2022 r.). Wzrosły także ceny energii elektrycznej i żywności, a inflacja w sierpniu osiągnęła w ujęciu rocznym 34,3%. Tak radykalna zwyżka cen napędza niezadowolenie społeczne i stanowi jeden z czynników prowadzących do spadku poparcia dla władz. Według przeprowadzonego we wrześniu sondażu firmy iData PAS może aktualnie liczyć na głosy 19,4% wyborców (w styczniu poparcie dla niej wynosiło 25,5%)...
