Na koniec trzeciego kwartału 2021 r. było w Polsce 153,5 tys wolnych miejsc pracy. Było to więcej o 68,5% niż w analogicznym okresie poprzedniego roku. Wskaźnik wolnych miejsc pracy wyniósł 1,25%. W trzecim kwartale 2021 r. na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadły 2,3 nowo utworzone miejsca pracy.
Badanie popytu na pracę realizowane jest metodą reprezentacyjną z częstotliwością kwartalną na formularzu Z–05. Obejmuje ono podmioty gospodarki narodowej zatrudniające przynajmniej 1 osobę. W trzecim kwartale 2021 r. większość zbiorowości stanowiły podmioty z sektora prywatnego (91,1% wszystkich podmiotów), zaś pod względem wielkości wyrażonej liczbą osób pracujących – podmioty, w których pracowało do 9 osób (68,8% ogółu). W końcu trzeciego kwartału 2021 r. wolnymi miejscami pracy dysponowało 42,7 tys. spośród 635,1 tys. jednostek sprawozdawczych (6,7% ogólnej ich liczby, tj. więcej o 2,0 p. proc. niż w analogicznym okresie poprzedniego roku). Wyniki badania za trzeci kwartał 2021 r. wskazują, iż pomimo trwającej w Polsce epidemii wywołanej koronawirusem SARS-CoV-2 sytuacja na rynku pracy poprawiła się w porównaniu z rokiem poprzednim. Na koniec badanego kwartału zwiększyła się liczba wolnych miejsc pracy oraz znacząco wzrósł wskaźnik wolnych miejsc pracy. W ciągu trzeciego kwartału odnotowano także wzrost liczby nowo utworzonych miejsc pracy, natomiast spadek liczby miejsc zlikwidowanych. Liczba nowo utworzonych miejsc pracy ponad dwukrotnie przewyższyła liczbę zlikwidowanych miejsc. W analogicznym okresie 2020 r. odnotowano spadki w stosunku do 2019 r., zarówno liczby wolnych miejsc pracy (o 38,7%), jak i liczby miejsc pracy nowo utworzonych (o 16,4%) i zlikwidowanych (o 24,1%).
W Polsce na koniec trzeciego kwartału br. liczba wolnych miejsc pracy była również większa niż w drugim kwartale 2021 r. Zmalała natomiast w krótkim okresie czasu, tj. w porównaniu z drugim kwartałem br., liczba miejsc pracy nowo utworzonych oraz zlikwidowanych (w ciągu kwartału).
Wolne miejsca pracy na koniec trzeciego kwartału 2021 r
Badanie popytu na pracę umożliwia analizę danych dotyczących wolnych miejsc pracy, czyli miejsc powstałych w wyniku ruchu zatrudnionych bądź nowo utworzonych, w stosunku do których spełnione zostały jednocześnie trzy warunki:
1) miejsca pracy w dniu sprawozdawczym były faktycznie nieobsadzone,
2) pracodawca czynił starania, aby znaleźć osoby chętne do podjęcia pracy,
3) w przypadku znalezienia właściwych kandydatów, pracodawca byłby gotów do natychmiastowego przyjęcia tych osób.
Łączna liczba wolnych miejsc pracy w Polsce notowana na koniec trzeciego kwartału 2021 r. wyniosła 153,5 tys. Oznacza to, iż w stosunku do trzeciego kwartału 2020 r. zwiększyła się o 68,5%. Niemal ¼ ogółu wolnych miejsc pracy stanowiły nowo utworzone miejsca pracy. Liczba wolnych nowo utworzonych miejsc pracy była większa o 94,9% niż w końcu trzeciego kwartału poprzedniego roku. Podmioty poszukiwały pracowników m.in. za pośrednictwem urzędów pracy. Do tych urzędów w końcu trzeciego kwartału 2021 r. zgłoszono 22,8 tys. wolnych miejsc pracy. Stanowiły one 14,8% ogółu wolnych miejsc w końcu trzeciego kwartału. Jedną z miar oceny sytuacji na rynku pracy jest wskaźnik wolnych miejsc pracy określający udział wolnych miejsc pracy w sumie zagospodarowanych i niezagospodarowanych miejsc pracy w danym okresie. W końcu trzeciego kwartału 2021 r. wskaźnik ten w Polsce wyniósł 1,25% i był wyższy o 0,53 p. proc. niż w analogicznym okresie 2020 r. i wyższy o 0,09 p. proc. niż w poprzednim kwartale. Wartość tego wskaźnika należała do najwyższych od początku 2012 r. (wyższy wskaźnik wolnych miejsc pracy odnotowano jedynie w drugim kwartale 2018 r., kiedy wyniósł 1,26%).
Rozpatrując wskaźnik wolnych miejsc pracy w trzecim kwartale 2021 r. w układzie regionalnym można zauważyć, że najwyższa jego wartość wystąpiła w regionie zachodniopomorskim (1,68%). Wskaźnik ten był niemal trzykrotnie wyższy niż w regionie podkarpackim. Wysokie wskaźniki wystąpiły również w regionach: małopolskim (1,57%), warszawskim stołecznym (1,50%), dolnośląskim (1,49%) i opolskim (1,47%).
Uwzględniając rodzaj powadzonej działalności w końcu trzeciego kwartału 2021 r. zauważono, że najwięcej, bo niemal ¼ wolnych miejsc pracy było w podmiotach prowadzących działalność w zakresie przetwórstwa przemysłowego (34,3 tys.). W sekcji tej wolnych nowo utworzonych miejsc pracy było 8,3 tys. W stosunku do analogicznego kwartału 2020 r. liczba wolnych miejsc pracy ogółem, jak i wolnych nowo utworzonych, wzrosła o przeszło połowę. Dużo wolnych miejsc pracy w końcu trzeciego kwartału odnotowano również w sekcji budownictwo (22,5 tys. miejsc, w tym 19,1% to miejsca nowo utworzone) oraz w sekcji handel; naprawa pojazdów samochodowych∆ (19,3 tys. miejsc, w tym 23,8% to miejsca nowo utworzone). W końcu analizowanego kwartału 2021 r. udziały tych dwóch sekcji w liczbie wolnych miejsc ogółem zwiększyły się w skali roku i wyniosły w budownictwie 14,7%, a w handlu; naprawie pojazdów samochodowych∆ – 12,6%.
W trzecim kwartale br. największy wzrost, bo ponad trzykrotny, liczby wolnych miejsc pracy w skali roku wystąpił w sekcji zakwaterowanie i gastronomia∆ , przy czym w przypadku wolnych nowo utworzonych miejsc pracy wzrost był niemal siedmiokrotny. Do sekcji o znacznym wzroście miejsc pracy należała również sekcja informacja i komunikacja. Względem trzeciego kwartału 2020 r. wolnych miejsc pracy przybyło o 154,1%, a wolnych nowo utworzonych miejsc pracy – o 244,1%. Analiza wyników badania popytu na pracę za trzeci kwartał 2021 r. pod kątem wielkich grup zawodów1 pozwala stwierdzić, iż w skali roku liczba wolnych miejsc pracy we wszystkich grupach zawodów zwiększyła się. Wśród podmiotów dysponujących wolnymi miejscami pracy najczęściej poszukiwano specjalistów (34,9 tys. wolnych miejsc pracy, w tym 29,7% były to nowo utworzone miejsca pracy). Liczba wolnych miejsc pracy w tej grupie zawodów zwiększyła się w skali roku o 71,7%. Większy przyrost wolnych miejsc pracy w analizowanym okresie, aniżeli w grupie specjalistów, bo o 88,9%, był dla wielkiej grupy zawodów operatorzy i monterzy maszyn i urządzeń. W trzecim kwartale 2021 r. w tej grupie zawodów było 26,8 tys. wolnych miejsc pracy (17,5% ogółu wolnych miejsc). Liczebnie w analizowanym kwartale więcej wolnych miejsc pracy niż w wymienionej grupie zawodów (34,4 tys. miejsc) przeznaczonych było ponadto dla robotników przemysłowych i rzemieślników (22,4% spośród ogółu wolnych miejsc pracy). W skali roku ich liczba zwiększyła się o 60,6%.
Nowo utworzone i zlikwidowane miejsca pracy w ciągu trzeciego kwartału 2021 r.
Badanie popytu na pracę daje również możliwość przeanalizowania sytuacji na rynku pracy pod kątem nowo utworzonych miejsc pracy (powstałych w wyniku zmian organizacyjnych, rozszerzenia lub zmiany profilu działalności oraz wszystkie miejsca pracy w jednostkach nowo powstałych) oraz zlikwidowanych miejsc pracy (utraconych w wyniku zmian organizacyjnych, ograniczenia lub zmiany profilu działalności). W ciągu trzeciego kwartału 2021 r. w Polsce utworzono 132,6 tys. nowych miejsc pracy, a zlikwidowano 57,8 tys. miejsc pracy. W porównaniu z analogicznym okresem roku poprzedniego nastąpił wzrost liczby nowo utworzonych miejsc pracy o 4,9% i spadek liczby miejsc zlikwidowanych o 7,3%. Odnosząc wyniki bieżącego badania popytu na pracę do wyników za drugi kwartał br., zauważalny jest spadek, zarówno liczby miejsc pracy nowo utworzonych, jak i zlikwidowanych (odpowiednio o 9,0% i o 1,2%). Miarą dostosowywania się rynku pracy do zgłaszanego popytu jest relacja liczby nowo utworzonych miejsc pracy do liczby miejsc zlikwidowanych w danym okresie. Dane za trzeci kwartał 2021 r. wskazują na wzrost relacji w porównaniu z analogicznym okresem 2020 r. (wzrost z 2,0 nowo utworzonych miejsc pracy przypadających na jedno miejsce zlikwidowane, do 2,3 miejsc nowo utworzonych w trzecim kwartale br.).
W układzie sekcji PKD w trzecim kwartale 2021 r. najwięcej nowych miejsc pracy powstało w jednostkach prowadzących działalność w zakresie handlu; naprawy pojazdów samochodowych∆ (21,9 tys. miejsc). W sekcji tej najwięcej również zlikwidowano miejsc pracy (11,8 tys. miejsc). W odniesieniu do trzeciego kwartału 2020 r. odnotowano spadek liczby nowo utworzonych miejsc pracy o 9,1% i wzrost zlikwidowanych miejsc o 51,5%. W efekcie w trzecim kwartale br. w omawianej sekcji na jedno miejsce zlikwidowane przypadło 1,9 miejsc nowo powstałych (przed rokiem 3,1 miejsc). W trzecim kwartale 2021 r. drugą sekcją pod względem liczby miejsc pracy nowo utworzonych (21,2 tys. nowych miejsc pracy), jak i zlikwidowanych (11,0 tys. zlikwidowanych miejsc pracy), było przetwórstwo przemysłowe. W sekcji tej w porównaniu z trzecim kwartałem 2020 r. miał miejsce spadek obydwu omawianych kategorii miejsc pracy, odpowiednio o 15,5% i o 18,2%. Podobna skala spadków spowodowała, że tak jak przed rokiem, w trzecim kwartale 2021 r. na jedno miejsce pracy zlikwidowane przypadło 1,9 miejsc nowo powstałych. W analizowanym kwartale 2021 r. największe w skali roku wzrosty liczby miejsc pracy nowo powstałych – przekraczające 90% – miały miejsce w sekcjach: działalność związana z zakwaterowaniem i gastronomią∆ oraz informacja i komunikacja. W obu wymienionych sekcjach na jedno zlikwidowane miejsce pracy przypadło po ponad 5 miejsc pracy nowo utworzonych (odpowiednio 5,1 miejsc i 5,9 miejsc).
Rozkład miejsc pracy w trzecim kwartale 2021 r. w przekroju terytorialnym wskazuje, że najwięcej nowych miejsc pracy przypadających na jedno zlikwidowane miejsce pracy utworzono w regionie kujawsko-pomorskim (4,0 nowo utworzone miejsca pracy), a zbliżona relacja została odnotowana w regionie świętokrzyskim (3,8 nowo utworzonych miejsc pracy). Najmniej natomiast, bo po 1,5 nowych miejsc pracy na jedno miejsce zlikwidowane powstało w regionach mazowieckim regionalnym i warmińsko-mazurskim.
W opracowaniu zastosowano skrócone nazwy sekcji PKD, oznaczając skróty znakiem „∆”.
