Stan gospodarki ma znaczący wpływ na rynek stali, ponieważ przekłada się to bezpośrednio na stan koniunktury na tym rynku, np. poprzez wielkość sprzedaży. Na sytuację rynkową stali kluczowy wpływ ma popyt ze strony takich sektorów jak między innymi budownictwo, przemysł motoryzacyjny, stoczniowy, maszynowy czy AGD.
Dodatkowo, drugim czynnikiem który ma wpływ na wyniki spółek z sektora są trendy cenowe wyrobów hutniczych, które są pochodną popytu i podaży na stal, ale również w dużej mierze sytuacji na rynkach surowców potrzebnych do produkcji takich jak między innymi ruda żelaza, węgiel koksujący czy złom stalowy.
Zobacz także: Niższy podatek od dywidend - największy dom maklerski w Polsce wprowadza ważną zmianę
Pozytywny trend w jawnym zużyciu stali zakończył się w drugim kwartale 2022r., m.in. przez słabe perspektywy popytu czy duże wzrosty cen energii i kosztów produkcji. Rynek odczuł również spowolnienie w inwestycjach prywatnych i infrastrukturalnych. Według World Steel Association (WSA) w 2022r. światowa produkcja stali wyniosła 1,88mld ton i odnotowała spadek o 4,2% r/r, a w UE produkcja spadła o 10,5% r/r. Według danych Hutniczej Izby Przemysłowo-Handlowej (HIPH), zużycie jawne stali w Polsce w 2022r. wyniosło 13,3mn ton co skutkowało spadkiem o 13,5% r/r. Spadki dotyczyły wszystkich kategorii produktowych, tj. wyrobów długich, płaskich oraz rur wyniosły odpowiednio 15,9% r/r, 12,8% r/r oraz 6,2% r/r. Spadki kontynuowane są również w 2023r., mianowicie w 2kw’23 w Unii Europejskiej produkcja stali spadła o 10,3% r/r, a w Polsce o aż 29,4% r/r. W Polsce popyt na wyroby hutnicze przewyższa krajową produkcję, przez co duży udział stali pochodzi z importu.
Z jednej strony spadek krajowej produkcji stali jest po pierwsze efektem mniejszego popytu na stal, ale również słabszej pozycji konkurencyjnej krajowych producentów w porównaniu z importerami. Produkcja stali poza Europą nie jest objęta aż tak rygorystycznymi regulacjami związanymi z ochroną klimatu. Obecnie UE pracuje nad wyrównaniem konkurencji kosztowej między producentami europejskimi, a producentami spoza UE. Producenci stali w UE muszą nabywać limity emisji CO2 w ramach systemu handlu prawami do emisji (ETS). W taki sposób Unia Europejska chce zachęcić producentów stali do szybszej dekarbonizacji produkcji stali. Unia zamierza wdrożyć węglowy graniczny mechanizm korekcyjny (CBAM), którego celem jest zapobieganie eksportowi emisji CO2 i dostosowanie ceny importowanych produktów z uwzględnieniem emisji CO2 (cło węglowe). W Europie koszty emisji dwutlenku węgla znacznie wzrosły na przestrzeni kilku lat. Jeszcze pod koniec 2019r. cena oscylowała w okolicy 25 EUR/tonę vs. 90 EUR/tonę pod koniec lipca 2023r. Najwięksi producenci stali w Europie mają bardzo ambitne plany dekarbonizacji, co widać po znaczących nakładach inwestycyjnych chociażby w stosunku do kapitalizacji. Głównym celem w Europie do roku 2027-2030 jest zmniejszenie emisji CO2 średnio o 30%.
Lata 2021-22 były dla rynku stali ekstremalne, gdyż cena stali HRC w tym okresie wzrosła z 530 EUR/t w 4 kw. 2020 do nawet ponad 1400 EUR/t w marcu 2022r. Do tak dynamicznego wzrostu cen przyczyniły się wąskie gardła i zatory transportowe powstałe w wyniku lockdown’ów, duży popyt na stal związany z programami finansowania odbudowy po COVID19, niskie poziomy zapasów stali, a później obawy o podaż surowców związanych z inwazją Rosji na Ukrainę. Co więcej, problemy z transportem wpłynęły na wzrost cen surowców.
Do produkcji stali potrzebne są różne surowce, w zależności od metody produkcji. Stal może być produkowana w hutach wielkopiecowych (BOF) oraz w oparciu o technologię łuku elektrycznego (EAF). W zależności od technologii, surowce muszą być wykorzystywane w różnych proporcjach. W naszym uproszczonym modelu kalkulacji kosztu wsadu do produkcji stali założyliśmy, że produkcja jednej tony stali metodą BOF wymaga zużycia 1,5 t rudy żelaza, 0,85 t węgla koksującego, 0,15 t złomu stalowego oraz kosztów emisji CO2 (współczynnik 2,2x koszt emisji dwutlenku węgla EUR/t - bez uwzględnienia bezpłatnych uprawnień do emisji CO2). W przypadku metody EAF założyliśmy, że do wyprodukowania jednej tony stali zużyte zostanie 1,12 t złomu stalowego, a także cena energii (współczynnik 0,44x energia elektryczna EUR/MWh) i cena certyfikatów CO2 (współczynnik 0,45x koszt emisji dwutlenku węgla EUR/t - bez uwzględnienia bezpłatnych uprawnień do emisji CO2).
