Zapraszamy na kolejny odcinek programu satyryczno-edukacyjnego Spółki czy spod Lady, w którym opowiemy o progach ostrożnościowych i konstytucyjnym limicie zadłużenia w stosunku do PKB, jaki Polska - jako jedyny kraj na świecie - posiada w Konstytucji. Zapraszają Dawid Augustyn i Darek Dziduch.
Czym są progi ostrożnościowe?
Progi ostrożnościowe określają graniczną wartość relacji kwoty długu publicznego do produktu krajowego brutto
- Konstytucja art. 216 ust 5: dług publiczny nie może przekroczyć 60% rocznego PKB
- Polska jako jedyny kraj na świecie ma taki zapis w konstytucji
- Progi ostrożnościowe w art. 86 ustawy o finansach publicznych
- 50-55% (w kolejnym roku nie mógł być wyższy) - zniósł go rząd PO-PSL 16 lipca 2013 r.
- 60% próg maksymalny zapisany w konstytucji
Czym jest dług publiczny?
- Jest to zadłużenie podmiotów wchodzących w skład sektora publicznego (nie obejmuje zobowiązań pomiędzy jednostkami sektora publicznego)
- Na dług publiczny składają się:
- Dług wynikający z emisji obligacji skarbowych
- kredyty i pożyczki
- Przyjęte depozyty
- Pozostałe zobowiązania, których termin ważności minął
- Nie wolno mylić długu publicznego z deficytem budżetowym
- Na dług publiczny składają się długi rządu, samorządów i Funduszu Ubezpieczeń Społecznych
- Wg unijnej nomenklatury (Eurostatu) do długu zalicza się jeszcze zobowiązania funduszu drogowego
- Deficyt budżetowy to różnica pomiędzy wydatkami a dochodami rządu w konkretnym roku. Deficyt budżetowy powiększa dług publiczny o tę część, która jest finansowana długiem (np. obligacjami skarbowymi)
- Deficyt budżetowy w Polsce ma wynieść w 2020 r. Rekordowe 5% PKB (109,3 mld PLN)
Co może zrobić rząd, gdy przekroczone są progi ostrożnościowe?
- przyjąć projekt przyszłorocznego budżetu z niższą relacją długu do PKB
- Ograniczyć wydatki sektora publicznego
- Zmniejszyć wydatki instytucji państwowych
- Ogłoszenie programu sanacyjnego
- Wskazanie przyczyn długu
- Publikacja programu mającego na celu zmniejszenie relacji długu do PKB (poniżej 60%)
- Trzyletnia prognoza relacji długo do PKB wraz z przewidywanym rozwojem sytuacji w kraju
- Obniżenie wydatków samorządów (nie mogą udzielać nowych poręczeń i gwarancji, a wydatki nie mogą przekraczać przychodów)
Na koniec IIQ dług publiczny Polski wyniósł 1 bln 97 mln (49% PKB), a wg unijnej metodologii 1 bln 262 mln
W projekcie budżetu 2021 zapisany jest dług publiczny na poziomie 64,7% PKB (ok. 1,5 bln), deficyt ma wynieść 82,3 mld PLN
