Wielka Brytania wprowadza przepisy, które mogą zmniejszyć skalę oszustw związanych z autoryzowanymi płatnościami. To metoda polegająca na celowym wprowadzaniu w błąd odbiorcy, który ulega manipulacji i decyduje się dobrowolnie przelać środki. Techniki te znane są jako "na wnuczka", "na lekarza" czy "na kuriera".
- Część banków w UK już teraz zwraca środki, które zostały przelane w wyniku przestępstwa.
- Regulator brytyjski chce zadbać o większą transparentność w przypadku płatności online.
- Od przyszłego roku trudniej będzie oszukiwać.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
"Metoda na wnuczka" w UK - banki zwracają pieniądze
W Polsce metoda na tzw. wnuczka od lat jest wykorzystywana przez oszustów, którzy chcą w ten sposób wyłudzić pieniądze. Przez lata formy wyłudzania ewoluowały. Jeśli dana osoba zdecyduje się przelać środki, praktycznie nie ma szans ich później odzyskać, a instytucje zasłaniają się faktem, że dobrowolnie je przekazano. Dzwoni nie tylko "wnuczek", mówiąc o wypadku, ale często także "lekarz" informujący o konieczności uiszczenia zapłaty za zabieg. Młode osoby często "dają się złapać" na oszusta, który podszywa się pod kuriera, wymagającego dodatkowej płatności za zamówioną przesyłkę.
W Wielkiej Brytanii analogiczne metody zwane APP (ang. authorized push payment fraud - oszustwa powiązane z autoryzowanymi płatnościami) są minimalizowane prawnie. Co więcej, osoby, które zostały oszukane, często mogą liczyć na odzyskanie środków. Brytyjski organ PSR forsuje szeroko zakrojone plany zwalczania podobnych aktów przestępstwa.
Początkowo w UK wprowadzono dobrowolny system CRM, do którego banki mogły swobodnie dołączać, dostosowując swoje przepisy. Instytucje zaczęły zwracać środki pozyskane przez osoby niepowołane w wyniku przestępstwa.
Zobacz również: Uważaj na reklamy Żabki! Oszuści podrabiają logo i zachęcają gigantycznymi zwrotami z inwestycji. Cel jest jeden
W 2022 r. w Wielkiej Brytanii oszuści zyskali ponad 1,2 mld GBP. Na podstawie danych firmy UK Finance, przestępcy w wyniku autoryzowanego i nieuprawnionego oszustwa kradli ok. 2300 GBP na minutę. 78% przypadków oszustw związanych z aplikacjami ma swój początek w Internecie, a 18% za pośrednictwem telekomunikacji. Co jednak istotne, m.in. dzięki dobrowolnemu programowi CRM branża bankowa zapobiegła kradzieży kolejnych 1,2 mln USD.
"Straty związane z autoryzowanymi płatnościami typu push (APP) wyniosły 485,2 mln funtów, co oznacza spadek o 17% w porównaniu z 2021 r. W tym 57% wszystkich zgłoszonych przypadków dotyczyło oszustw zakupowych, przy czym liczba spraw po raz pierwszy przekroczyła 100 tys." - komentuje UK Finance.
Zobacz również: Oszuści podszywają się pod spółki z GPW. Ostrożnie z zakupami
Jak to wygląda w Polsce?
Na podstawie szacunków KGP w Polsce w okresie 2020-2023 tylko za pomocą "metody na wnuczka" wyłudzono pieniądze od ponad 14 tys. osób. Z danych Komendy Głównej Policji dla "Rzeczpospolitej" wynika, że złapano i ukarano nielicznych. W Gdańsku wykrywano co 15. przestępstwo, a w Warszawie co 8. W przypadku seniorów pieniądze odbiera podstawiony "kurier". Jeśli chodzi o młodsze osoby, te zazwyczaj decydują się na przelanie środków online.
Pomimo wielu kampanii, oszustwa na tzw. wnuczka wciąż są zmorą w wielu krajach. Mowa nie tylko o podszywaniu się pod starsze osoby, ale także konsultantów bankowych, pożyczkodawców czy pracowników mniejszych instytucji. Ostatnio coraz popularniejsze jest wykorzystywanie rosnącego znaczenia e-commerce w zakupach Polaków. Oszuści wysyłają wiadomości SMS informujące o konieczności "dopłacenia" do paczki.
"Jeżeli użytkownik otrzymał wiadomość od firmy, banku lub operatora poczty elektronicznej, z której usług nie korzysta – powinien zachować ostrożność przy jej odczytywaniu lub usunąć taką korespondencję. W przypadku otrzymania wiadomości od nadawcy podającego się za operatora poczty elektronicznej czy banku, w którym użytkownik posiada konto, należy go dokładnie przeczytać. Oszuści często nazywają używane przez siebie strony internetowe wykorzystywane do działań oszukańczych, bardzo podobnie do tych oryginalnych. (...) Jeżeli mamy wątpliwości co do autentyczności wiadomości należy sprawdzić ją na oficjalnej stronie firmy, wpisując jej adres w wyszukiwarce, nigdy za pomocą linku podanego w otrzymanej wiadomości" - przestrzega na oficjalnej stronie KPP Gostyń.
W Wielkiej Brytanii w wyniku nowych przepisów oszust podający się za zaufaną osobę, nakłaniający ofiarę do przelania pieniędzy na kontrolowane przez siebie konto bankowe, może mieć problem z kradzieżą środków. Dane właściciela rachunku mają być transparentne. Co więcej, regulator chce podzielić odpowiedzialność finansową pomiędzy pośredników płatności i podmioty obsługujące konto.
