Inflacja coraz wyższa…
Główny Urząd Statystyczny potwierdził inflację CPI w grudniu wynoszącą 8,6% r/r, tj. najwyższą od 20 lat. Wraz z końcowym wyliczeniem zostały opublikowane bardziej szczegółowe informacje o strukturze danych. Odczyt ten okazał się wyższy od oczekiwań, a głównym źródłem zaskoczenia okazały się ceny żywności i napojów bezalkoholowych, które wzrosły aż o 2,1% m/m. Dane GUS wskazują, że dynamika tych kategorii była podnoszona przez ceny warzyw, owoców, ryb. Mocne wzrosty dotyczyły też olejów, mąki i pieczywa, co wskazuje na przekuwanie się w ceny rosnących kosztów działalności związanych m.in. z dynamicznymi zwyżkami cen gazu ziemnego, energii elektrycznej, a także płac. Przerzucanie części kosztów na konsumentów jest możliwe dzięki bardzo dobrej sytuacji na rynku pracy i mocnemu popytowi, co potwierdza, że wysoka inflacja w Polsce ma nie tylko kosztowy charakter, ale także popytowy. Według badań koniunktury GUS firmy spodziewają się dalszych podwyżek cen swoich produktów i usług, co utrwalać będzie dynamikę cen na wysokim poziomie, podobnie jak tarcze finansowe, które co prawda będą wyraźnie łagodzić wzrost cen w najbliższych miesiącach, ale później powinny być proinflacyjne.
…i rząd ogłasza Tarczę Antyinflacyjną 2.0
W związku z wysoką inflacją rząd przedstawił w ub. tygodniu tzw. Tarczę Antyinflacyjną 2.0 będącą rozszerzeniem ogłoszonych jeszcze pod koniec 2021 r. działań przeciwko szybkiemu wzrostowi cen. Władze pogłębiają obniżenie podatku VAT na gaz ziemny (z 8% do 0%), na ciepło systemowe (z 8% do 5%), na paliwa (z 23% do 8%), na część towarów żywnościowych (z 5% do 0%) oraz na nawozy dla rolników (z 8% do 0%). Działania te mają obowiązywać przez 6 miesięcy od 1 lutego. Jednocześnie przedłużono zmiany już wdrożone. Według premiera nowe rozwiązania mają kosztować budżet 15-20 mld PLN i naszym zdaniem mogą obniżyć inflację w tym roku o niespełna 2 pkt. proc. Ich wpływ jest jednak przejściowy i wskaźnik CPI ponownie wzrośnie po wygaszeniu tarczy, szczególnie w 2023 r., kiedy będą działały niekorzystne efekty bazy odniesienia. Zaproponowane zmiany obniżą dynamikę cen konsumpcyjnych w najbliższych miesiącach, aczkolwiek nie wpływają na fundamentalne uwarunkowania inflacji. Zasadniczo, jako że obniżka podatków jest formą stymulacji fiskalnej, może w średnim okresie wpłynąć na wzmocnienie procesów cenowych. W rezultacie podjęte działania obniżą szczyt inflacji, który bez rządowych rozwiązań byłby dwucyfrowy, jednak wspierać będą utrzymanie wysokiej inflacji po jej wygaśnięciu. Inflacja w najbliższych latach pozostanie wysoka i stanowić będzie argument za dalszymi podwyżkami stóp procentowych w tym roku.
Stopa bezrobocia w Polsce jak przed pandemią
Stopa bezrobocia w Polsce według metodologii Eurostat wyniosła w listopadzie 3,0%, podobnie jak we wrześniu i październiku. Należy zaznaczyć, że dane za okres kwiecień-październik 2021 r. zostały dość znacząco zrewidowane w dół – według wcześniejszych szacunków stopa bezrobocia kształtowała się w październiku na poziomie 3,4%. Odnotowana dla Polski w listopadzie wartość jest trzecią najniższą w Unii Europejskiej, po Czechach i Holandii. Oznacza to, że stopa bezrobocia powróciła w 2021 r. do poziomów sprzed wybuchu pandemii COVID-19, a więc znacznie szybciej niż się spodziewaliśmy. Sytuacja na krajowym rynku pracy pozostaje bardzo dobra, co pozwala firmom na przerzucanie części rosnących kosztów działalności na konsumentów. Pomimo wskazywanych przez przedsiębiorstwa planów zwiększenia zatrudnienia nie spodziewamy się, aby dalszy spadek bezrobocia był znaczący, ze względu na ograniczoną liczbę kandydatów do pracy o odpowiednich kwalifikacjach. Tylko w niewielkim stopniu presję na rynku pracy łagodzić będzie napływ pracowników z zagranicy. W takich warunkach konkurencja o nowych zatrudnionych będzie pozostawała wzmożona, co budzi obawy o nakręcenie się spirali cenowopłacowej, tym bardziej, że oczekiwania inflacyjne rosną, a polityka fiskalna jest ekspansywna. Przed nami zatem okres wysokich stóp procentowych, choć zanim przekują się na schłodzenie popytu czeka nas przedłużający się okres wysokiej inflacji w Polsce.
Import nadal rośnie dużo szybciej niż eksport
Saldo rachunku obrotów bieżących wyniosło w listopadzie -1112 mln EUR wobec -856 mln miesiąc wcześniej. Dane te okazały się lepsze od konsensusu prognoz. Należy zauważyć jednak, że bardzo silnie zrewidowano w górę dane dla października - do -856 mln EUR z -1791 mln EUR szacowanego pierwotnie. Jednym ze źródeł pozytywnej niespodzianki było saldo obrotów towarowych z zagranicą, które wyniosło w listopadzie -632 mln EUR wobec -218 mln EUR w październiku, Na wartość tą złożyło się przyspieszenie wzrostu eksportu (licząc w EUR) do 14,2% r/r z 9,7% miesiąc wcześniej. Według raportu Narodowego Banku Polskiego do danych „w eksporcie najbardziej wzrosła wartość takich pozycji jak: koks, energia elektryczna i miedź rafinowana, a także komputery oraz akumulatory elektryczne”, przy nadal znaczących problemach branży motoryzacyjnej. Dynamika importu wzrosła w listopadzie jeszcze silniej, bo do 29,0% r/r z 20,9% r/r w październiku, co wynika z szybko rosnących cen surowców energetycznych (dane przedstawiane są w ujęciu nominalnym). Pomimo dodatniej niespodzianki w listopadzie oraz rewizji w górę odczytu za październik nie zmienia się zasadniczo obraz salda obrotów bieżących, które jest gorsze niż w I połowie 2021 r. W listopadzie suma salda rachunku bieżącego z ostatnich 12 miesięcy wyniosła -0,2% PKB, co oznacza spadek względem dodatniej wartości w październiku. Deficyt salda rachunku bieżącego będzie się najprawdopodobniej dalej pogarszał, a tym samym rosnąć powinna presja na osłabienie polskiej waluty, co jest zgodne ze scenariuszem dalszego zacieśniania polityki pieniężnej w Polsce. Dane nie zmieniają naszej oceny, że łączne saldo obrotów handlu towarami i usługami w 4Q 2021 r. miało ujemny wkład do rocznej dynamiki PKB, aczkolwiek mniej negatywny niż spodziewaliśmy się miesiąc temu.
Zmiany w składzie RPP
Senat Rzeczypospolitej Polskiej powołał na członków Rady Polityki Pieniężnej Ludwika Koteckiego i Przemysława Litwiniuka. Obejmą oni 6- letnią kadencję 26 stycznia, po tym jak wygasną mandaty Eugeniusza Gatnara i Jerzego Kropiwnickiego. W ubiegłym tygodniu poznaliśmy dwóch kandydatów do Rady z ramienia Sejmu. Są nimi Elżbieta Ostrowska, profesor nauk ekonomicznych z Uniwersytetu Gdańskiego i Wiesław Janczyk, poseł i przewodniczący sejmowej Komisji Finansów Publicznych.
