Aktualnie funkcjonowanie kantorów wymiany walut jest czymś oczywistym. Jednak nie zawsze tak było. W zasadzie warunki rynkowe, w których aktualnie funkcjonujemy korzystnie dla klienta zaczęły układać się dopiero po 1989 roku. Wcześniej za obrót dewizowy[1] mogłeś trafić do więzienia! Wróćmy zatem do przeszłości, żeby lepiej zrozumieć funkcjonowanie rynku wymiany walut.
____Tania wymiana walut____
W latach 50., gdy w dalszym ciągu nasz kraj znajdował się w trudnej sytuacji po zakończeniu II wojny światowej, posiadanie walut było możliwe, ale już ich sprzedaż była zakazana! Obrót tzw. dewizami był dopuszczalny tylko za pośrednictwem Banku PKO. Każda inna wymiana oznaczała popełnienie przestępstwa.
W latach 50' oraz 60' mieliśmy do czynienia z rozwinięciem się nielegalnej wymiany walut. Tak jak w dzisiejszych czasach logicznie wymiana walut odbywa się blisko, albo na lotniskach, albo za pomocą Internetu, tak w przypadku tamtych czasów nielegalny obrót walutami kwitnął w okolicach... banków. Na ulicach zaczęło roić się od tzw. cinkciarzy. Oferowali oni wymianę walut po korzystniejszym kursie niż oferował Bank PKO. Nie oznaczało to, że Państwo akceptowało taką sytuację. W odpowiedzi na rosnącą czarną strefę powołana została tzw. Milicja Dewizowa. Niektóre transakcje, które opiewały na większe kwoty odbywały się w domowych zaciszach.
Lata 70. to czas kiedy w końcu Polacy zaczęli wyjeżdżać poza granicę kraju. Wymiana walut również uległa zmianom. Każdy, kto legalnie opuścił kraj i do niego wrócił miał prawny obowiązek wymiany zagranicznej waluty na złotego, bądź na tzw. bony walutowe. Nie wszyscy jednak mogli swobodnie podróżować, co oznaczało, że te zmiany prawne nie wpłynęły na zmniejszenie się czarnego rynku wymiany walut.
____Tania wymiana walut____
Koniec lat 80. to w Polsce czas ogromnych zmian, które spotkał również rynek dewizowy. W 1989 roku przyjęta została tzw. Ustawa Dewizowa, co w praktyce oznaczało możliwość prowadzenia działalności gospodarczej opierającej się na wymianie walut. Możemy zatem przyjąć, że koniec lat 80 to czas powstawania pierwszych legalnych kantorów. Kantory stanowiły istotną konkurencję dla banków, oferując korzystniejszą wymianę walut.
To jednak nie był koniec zmian, które pojawiły się na rynku dewizowym. Początek XXI wieku przyniósł rewolucję internetową, a wraz z nią powstały pierwsze kantory wymiany walut online. W listopadzie 2009 roku uruchomiony został pierwszy kantor internetowy w Polsce - Walutomat.
Z każdym kolejnym dziesięcioleciem wymiana walut była korzystniejsza dla przysłowiowego Kowalskiego. Kluczowa, w szczególności dla osób posiadających kredyty w walucie obcej, była ustawa antyspreadowa. Przyjęta w 2011 roku ustawa dała możliwość kredytobiorcom spłaty swoich zobowiązań w walucie zakupionej poza bankiem. Istotnie wpłynęło to na rozwój kantorów internetowych.
Dewizy (tylko w l. mnogiej) – według polskiego prawa są to papiery wartościowe i inne dokumenty pełniące funkcję środka płatniczego, wystawione w walutach obcych. Nazwa pochodzi z franc. devise – „waluta”.
Dewizami mogą być: krótkoterminowe należności, dokumenty stwierdzające istnienie zagranicznych należności u zagranicznych kontrahentów (np. papiery wartościowe pełniące funkcją płatniczą – weksle, czeki, czeki podróżne)
Dewizami nie są waluty obcych państw. Waluty obce to wartości dewizowe, chociaż w okresie PRL waluty wymienialne państw kapitalistycznych były potocznie nazywane dewizami.
Szerszym pojęciem są wartości dewizowe. Zgodnie z ustawą Prawo dewizowe są to:
- zagraniczne środki płatnicze:
- waluty obce
- dewizy
- złotodewizowe i platyna dewizowa – złoto i platyna w stanie nieprzerobionym oraz w postaci sztab, monet bitych po 1850 r., a także półfabrykatów, z wyjątkiem stosowanych w technice dentystycznej; złotem dewizowym i platyną dewizową są również przedmioty ze złota i platyny zazwyczaj niewytwarzane z tych kruszców.
W czasach PRL – i potem do 1994 roku, za wartości dewizowe (nie dewizy) uważano także m.in. wystawione w walutach obcych akcje, obligacje, książeczki oszczędnościowe i inne dowody oszczędnościowe, a także walutę polską i wystawione w walucie polskiej czeki, weksle itp, jeżeli były środkiem płatniczym lub przedmiotem w obrotach dokonywanych z osobami zagranicznymi lub przedmiotem wywozu za granicę, przywozu z zagranicy lub przewozu przez terytorium Polski.
Źródło: Wikipedia
