Jeśli trzymasz swoje oszczędność w gotówce, to należysz do większości Polaków, jak wynika z najnowszego badania. Niestety, to zły pomysł, jak wyjaśnili ekonomiści. Zwrócili także uwagę na dwie proste alternatywy.
- Gotówka jest najpopularniejsza formą przechowywania oszczędności w Polsce
- Niestety, ta forma ma poważną wadę w postaci utraty wartości zgromadzonego kapitału
- Wzrosła jednak popularność lokat bankowych, z których korzysta co trzeci Polak
Oszczędzasz? Jeśli w gotówce, to tracisz
Zdecydowana większość Polaków, bo aż 55,1% trzyma swoje oszczędności w formie gotówki, jak wynika z nowej edycji badania "Sytuacja na rynku consumer finance" przeprowadzanego co kwartał przez Związek Przedsiębiorstw Finansowych w Polsce oraz Instytut Rozwoju Gospodarczego SGH.
Pocieszający jest fakt, że liczba ta spadła w porównaniu do poprzedniego roku o 3,7 punktu procentowego. Jednak nadal jest to najbardziej popularna wśród Polaków forma oszczędzania zgromadzonych środków.
Niestety, trzymanie pieniędzy w gotówce nie jest dobrym pomysłem, ponieważ w ten sposób nie są generowane żadne zyski z inwestycji, co prowadzi do utraty wartości wskutek inflacji. Wystarczy wspomnieć, że skumulowana inflacja obliczona na zasadzie procentu składanego wyniosła w okresie 2020-2023 ponad 34%.
“Polskie społeczeństwo od wielu lat nie zabezpiecza swoich oszczędności przed inflacją. Jest to najprawdopodobniej efekt relatywnie niskiego stopnia edukacji ekonomicznej oraz faktu, że duża część gospodarstw domowych odkłada raczej drobne kwoty. W efekcie gromadzone przez Polaków oszczędności wyraźnie tracą na wartości. To nic innego, jak wysoki 'podatek inflacyjny'" - powiedział dr Sławomir Dudek z Szkoły Głównej Handlowej w Warszawie, współautor badania.
Gotówka naraża także na ryzyko kradzieży lub straty. Oczywiście, jeśli mówimy o fizycznej formie pieniądza, bowiem za gotówkę można uznać także środki zgromadzone na nieoprocentowanym rachunku w banku.
Zobacz również: Polacy mają spory problem ze snem, bo martwią się o finanse. Jest gorzej niż w czasie pandemi
O to, dlaczego tak wielu Polaków trzyma swoje oszczędności w gotówce spytaliśmy Daniela Kosteckiego z FXMAG:
“Jest tak prawdopodobnie dlatego, że mowa o relatywnie niskich kwotach. Duża część Polaków ma niewielkie oszczędności do 20 tys. Według badania Assay Index z 2022 roku dotyczy to ponad połowy społeczeństwa. Stąd prawdopodobnie w badaniu przeważa gotówka, ponieważ jest to kwota, która może być potrzebna na bieżące nagłe wydatki, naprawy itp. Te pieniądze muszą być „pod ręką”” - skomentował dla FXMAG Daniel Kostecki, główny analityk rynków CMC Markets.
“Zwracam uwagę, że w pytanie w badaniu pozwalało udzielić wielu odpowiedzi. Nie jest więc tak, że te 55% trzyma oszczędności tylko w gotówce. Wielu jest zapewne takich, którzy mają na przykład zarówno lokaty jak i gotówkę” - zaznaczył Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors w wypowiedzi dla FXMAG.
Zobacz również: Ranking lokat 1 miesięcznych październik. Gdzie lokować pieniądze w październiku?
Gotówka dla wielu jest wygodna
Pieniądz trzymany w formie gotówki ma jednak pewne zalety, na co zwrócił uwagę Jarosław Sadowski, ekspert Expander Advisors.
“Ci, którzy trzymają oszczędności tylko w gotówce, to w dużej mierze osoby starsze i bardzo młodzi. Badania pokazują, że te grupy najczęściej nie mają konta bankowego, a więc zapewne rzadko korzystają też z innych produktów bankowych. Główną przyczyną trzymania oszczędności tylko w gotówce jest zwykle fakt, że są to niewielkie kwoty, więc korzyść z zakładania lokaty byłaby minimalna” - dla FXMAG skomentował Jarosław Sadowski, główny analityk Expander Advisors.
“Inna przyczyna to brak wiedzy i doświadczenia w korzystaniu z produktów bankowych. Zdarza się, że osoby starsze trzymają duże kwoty w gotówce. Wpłata oszczędności do banku czy ich wypłata z banku stanowi dla nich problem. Trzymanie gotówki w przysłowiowej skarpecie jest dla nich o wiele wygodniejsze i mniej stresujące niż wizyta w banku. Poza tym często nie zdają sobie sprawy jak dużo na tym tracą” - dodał.
Na cechy, które skłaniają ludzi do gotówki zwrócił uwagę także Bartosz Turek, główny analityk HREIT:
"Trzymanie oszczędności, a przynajmniej części oszczędności w gotówce to rozwiązanie, które może kusić Polaków z wielu przeróżnych powodów. Część osób nie ma zaufania do banków, czuje się bezpieczniej z gotówką pod ręką, potrzebuje gotówki do pokrycia nieprzewidzianych wydatków, obawia się nieczynnych bankomatów lub po prostu ma nieoficjalne dochody. Nawet jednak jeśli prawdą jest, że ponad połowa z nas ma faktycznie oszczędności w gotówce, to są to mniejsze kwoty niż te trzymane w bankach. Z danych NBP wynika przecież, że w obiegu jest trochę ponad 350 miliardów złotych (to wszystkie pieniądze trzymane w sklepowych kasach, skarpetach, tapczanach i portfelach), a na rachunkach bankowych gospodarstwa domowe trzymają 3-4 razy więcej" - skomentował dla FXMAG Bartosz Turek.
Zobacz również: Ranking lokat 3 miesięcznych październik 2023. Gdzie otworzyć lokatę w październiku
Lokaty wciąż popularne
Najpopularniejszą alternatywą dla gotówki według badania ZPF oraz IRS SGH okazały się lokaty bankowe, którym zaufało 39,5% badanych. To więcej o 2,8 pkt. proc. w porównaniu z poprzednim rokiem.
Wzrost ten nie powinien dziwić, bowiem na początku zeszłego oprocentowanie lokat było wyraźnie mniejsze niż obecnie, z uwagi na niższe stopy procentowe Narodowego Banku Polskiego. Banki z czasem dostosowywały oferty do wzrost stóp procentowych. Na początku 2022 roku stopa referencyjna wynosiła 2,25%, ale w sierpniu 2022 roku już 6,75%.
Zobacz również: Zapnijcie pasy! Będzie się działo na rynku w najbliższym czasie. Te wydarzenia mogą namieszać
Wysokość stopy procentowej w Polsce - październik 2023
Źródło: tradingview.com
Pod koniec 2022 i przez większość 2023 roku lokaty były oprocentowane nawet na 6-8% w skali roku. Średnie oprocentowanie najlepszych lokat w grudniu 2022 roku przekraczało już 7,5%, dostosowując się do wysokości stopy procentowej. Jeden z polskich banków w ograniczonej promocji zaproponował nawet 10-procentowe roczne oprocentowanie w lokacie kilkumiesięcznej.
Obligacje skarbowe to nadal nisza
Na trzecim miejscu w badaniu ZPF i IRS SHH znalazły się obligacje skarbowe, które w ostatnich latach wyraźnie zyskiwały na popularności. Tą opcję oszczędzania zadeklarowało 8,4% ankietowanych.
"To efekt wprowadzenia emisji obligacji Skarbu Państwa, których oprocentowanie było powiązane z inflacją. Jednak obecnie znów można zaobserwować spadek popularności obligacji antyinflacyjnych na rzecz lokat bankowych" - zaznaczył dr Sławomir Dudek, współautor badania.
