Firmy z terenu Śląska stoją obecnie przed szeregiem różnorodnych wyzwań. Pomimo że w Polsce, podobnie jak w innych krajach Europy, zielona transformacja nabiera tempa, wciąż wiele obszarów wymaga znacznego dofinansowania. Proces ten przebiegający w wolnym tempie w konsekwencji wpływa na efektywność prowadzonej działalności, ograniczając wzrost i konkurencyjność. Z tego powodu województwo śląskie otrzymało największy przydział z Funduszu na rzecz Sprawiedliwej Transformacji. To 2,2 mld euro na projekty łagodzące skutki transformacji. Z perspektywy UE to największy pojedynczy budżet na region węglowy.
Dotacje unijne dla firm pozwolą na przyspieszenie rozwoju na najbardziej przemysłowym obszarze kraju. Jeśli działasz w regionie, możesz skorzystać z rekordowej puli środków, które będą rozdysponowane na terenie całego województwa. Jak otrzymać dotacje? Gdzie składać wnioski o dofinansowanie z Unii Europejskiej? Na jaką pomoc z UE dla firm można liczyć, prowadząc własną działalność?
W temacie funduszy unijnych na Śląsku zapoznaj się również z naszymi artykułami:
- Z jakiego wsparcia mogą skorzystać śląskie firmy w latach 2021-2027?
- Jak wziąć udział w nowej turze, aby uzyskać finansowanie?
Prowadzisz firmę? Chcesz założyć działalność gospodarczą na Śląsku? Jak uzyskać dotacje z Unii Europejskiej?
Dofinansowanie z UE dedykowane jest firmom starającym się o rozbudowanie czy poszerzenie parku maszynowego. Środki te jednak mogą zostać przeznaczone na różne potrzeby, w zależności od koncepcji danej działalności. W założenia strategii UE wpisuje się także zwiększenie produkcji, automatyzacja, mechanizacja, budowa obiektów magazynowych czy minimalizacja skutków kryzysu klimatycznego. Osoby prowadzące działalność gospodarczą mogą wykorzystać je m.in. na budowę nowoczesnych systemów nawadniania.
Każdy przedsiębiorca może skorzystać z rekordowej puli finansowania, która trafi do województwa śląskiego. Z uwagi na konotacje gospodarcze, region ten może sporo stracić na negatywnych skutkach transformacji energetycznej. W wyrównywaniu szans pomoże więc uchwalony budżet w ramach poszczególnych inicjatyw.
To właśnie tereny wykorzystywane w przeszłości do eksploatacji złóż i pozyskiwania dóbr naturalnych muszą przejść gruntowną rewitalizację. Odejście od węgla będzie postępowało sukcesywnie, jednak każdy etap wymaga sporych nakładów finansowych.
“To jest rekordowa pula środków, która jest potrzebna dla wszystkich samorządowców, przedsiębiorców, wszystkich państwa, którzy wiecie doskonale najlepiej, jak w waszych miastach, waszych powiatach, gminach proces transformacji powinien wyglądać. (...) Ja głęboko wierzę w to, że Śląsk może być lokomotywą polskiego przemysłu, lokomotywą polskiej gospodarki. Ale żeby ta lokomotywa mogła się rozpędzić - musi zostać zmodernizowana. Musi się przekształcić - tak jak przekształca się współczesna gospodarka” - skomentował wysokość przyznanych funduszy premier Mateusz Morawiecki.
Środki europejskie jako szansa na wsparcie innowacyjności rodzimych przedsiębiorstw
Gospodarka oparta na wiedzy i innowacjach wymaga sporych inwestycji. Polska wciąż znacząco odstaje od krajów Europy Zachodniej, jeśli chodzi o nakłady przeznaczane na badania i rozwój (B+R). Według danych OECD w 2021 r. wydatki publicznego sektora odpowiadały za nieco ponad 30% ogółu nakładów na B+R, co jest 1,44% PKB. Średnia grupy OECD to z kolei 2,7% PKB. Jak widać to bariera, którą trudno pokonać i która może stanowić o spadku konkurencyjności polskiej gospodarki w kolejnych latach. W jej przezwyciężeniu pomogą natomiast dotacje z UE.
Dla Śląska, regionu w dużej mierze poprzemysłowego, celem powinno być zwiększenie nakładów na inwestycje. Lokalne firmy powinny stawiać sobie natomiast za cel wysoką wydajność pracy. W skali całego kraju na badania i rozwój przeznacza się 0,4% PKB, podczas gdy w UE średnia wynosi 0,74% PKB. Fundusze unijne na lata 2021-2027 stanowią szansę na wyrównania szans. Środki przeznaczone na inteligentny rozwój mają na celu wzmocnienie badań naukowych, rozwoju technicznego oraz innowacji. Cyfryzacja ma postępować w szybszym tempie, a małe i średnie przedsiębiorstwa mają być bardziej konkurencyjne na tle całego kraju i Unii Europejskiej.
Fundusze na lata 2021-2027 to również budowa nowej infrastruktury w ramach zielonej transformacji. Zeroemisyjny system transportu miejskiego ma sprzyjać integracji regionalnej. Budowane będą również trasy rowerowe, co zmniejszy zatłoczenie na drogach i zachęci do aktywnego udziału w ograniczaniu emisyjności śląskich miast.
“Ogromnie się cieszę i bardzo dziękuję. Jesteśmy w tym momencie na etapie realizacji ponad stu projektów. Na ten moment wykorzystaliśmy ponad 70 mld zł dofinansowań. Prawie 9 mld zł przeznaczyliśmy na budowę autostrady A1 i drogi S1. Realizujemy również program Kolej Plus, czyli budujemy tzw. metro naziemne” - powiedział wojewoda śląski Jarosław Wieczorek podczas konferencji prezentacji funduszy w Zabrzu.
Dotacje z Unii Europejskiej - na co można je przeznaczyć?
Na największy budżet ze środków UE mogą liczyć firmy biorące aktywny udział w neutralizacji kryzysu klimatycznego. Mowa tu o zielonych inwestycjach takich, jak:
- Budowanie efektywności energetycznej i realizowanie działań zmierzających do redukcji emisji gazów cieplarnianych.
- Wzrost znaczenia z OZE z perspektywy danego przedsiębiorstwa.
- Działania prowadzące do adaptacji do zmian klimatycznych.
- Przeciwdziałanie klęskom żywiołowym i minimalizacja skutków kataklizmów.
- Rozszerzanie dostępu do wody oraz gospodarki wodnej.
- Budowanie podstaw w zakresie gospodarki opartej na obiegu zamkniętym.
- Projektowanie i wdrażanie inicjatyw ułatwiających dostęp do zielonej infrastruktury.
Jeśli chodzi o region śląska, równie istotne jest zminimalizowanie skutków byłej działalności kopalń i ośrodków wydobywczych na klimat. Województwo wymaga nowoczesnej gospodarki wodnej, która pozwoli zwiększyć efektywność energetyczną w regionie. Kolejnym filarem jest kształcenie ekspertów w zakresie OZE oraz nawiązywanie współpracy z ośrodkami naukowymi.
Dla kogo przeznaczone są projekty unijne? Jaka firma może otrzymać dotacje z UE? Jakie wymogi należy spełnić?
Dotacje z Unii Europejskiej mogą otrzymać firmy funkcjonujące w różnych branżach. Kluczowe jest zastosowanie środków, które muszą się pokrywać z przeznaczeniem wskazanym przez instytucje UE. Wystarczy opracować plan projektu, złożyć wniosek i oczekiwać na rozpatrzenie. Co istotne, opracowano “cele szczegółowe”, które będą mieć pierwszeństwo w przyznawaniu środków. To przede wszystkim finansowanie innowacyjności oraz zielonej transformacji na Śląsku.
Szczegółowy wykaz firm, które mogą uzyskać dotacje znajduje się tutaj.
Do ubiegania się o dotacje unijne upoważnione są także organizacje pozarządowe i inne inicjatywy gospodarczo-kulturowe. Ten temat szczegółowo opisaliśmy w tym tekście: Dofinansowanie z Unii - dla kogo będzie niezbędne? Kto może się starać o dofinansowanie z Unii na Śląsku? Poznaj Fundusze Unijne na Śląsku na lata 2021-2027! Na co można przeznaczyć dotacje z UE?.
Fundusze dla firm - obszary zastosowania na Śląsku. Jak sfinansować zakup maszyn i nowych urządzeń? Jak raportować wydatki? Co podlega udokumentowaniu?
Według obowiązujących przepisów przedsiębiorca ubiegający się o dotacje UE powinien partycypować w kosztach. Unia Europejska wprowadziła również pojęcie kosztów kwalifikowanych.
Otrzymując środki na rozwój firmy z UE, zostajesz zobligowany do raportowania wydatków oraz poniesionych kosztów. Musisz również rozliczyć projekt według obowiązujących standardów. Wbrew pozorom, zasady te nie obowiązują tylko w końcowej fazie rozliczania. Na ich podstawie należy składać wniosek o dofinansowanie. Dla przedsiębiorcy oznacza to konieczność zapoznania się z nim jeszcze przed wszczęciem procedury. Wówczas określa się (to również powinno znaleźć się w oficjalnym wniosku):
- Najważniejsze założenia projektu, na który przeznaczone będzie dofinansowanie z UE,
- Rodzaj wydatków i ich specyfikacja,
- Całościowy budżet projektu,
- Harmonogram realizacji poszczególnych etapów,
- Wskaźniki produktu i rezultatu,
- Pozostałe zobowiązania podlegające monitorowaniu.
Zasady działania funduszy z perspektywy wnioskującego. Jak złożyć wniosek o dotacje?
Już w trakcie podpisywania umowy przedsiębiorca zobowiązuje się do terminowego i zgodnego z planem realizowania harmonogramu.
Rozliczenie to inaczej transparentne udokumentowanie:
- Realizacji inwestycji,
- Poniesionych kosztów kwalifikowanych, jak i również niekwalifikowanych,
- Postępów w realizacji projektu (wskaźniki produktu i rezultatu).
Ponadto przynajmniej raz należy spodziewać się kontroli z UE. Urzędnicy sprawdzą rzetelność składanych dokumentów oraz postęp w realizacji projektu. Jedna z kontroli przeprowadzana jest zawsze na koniec obowiązywania planu wydatkowego.
Wniosek o płatność - jak składać? Dofinansowanie z UE - w jakiej formie?
W ramach programu dofinansowań dla Śląska na lata 2021-2027, istnieją dwie formy, na podstawie których można starać się o przyznanie środków:
- Zaliczka. Środki otrzymywane przez przedsiębiorcę jeszcze przed poniesieniem wydatków.
- Refundacja. Zwrot pieniędzy, które zostały przeznaczone na zakupy (w tym ze środków własnych czy w ramach kredytu).
Następnie, w zależności od formy wnioskowania, należy złożyć jeden z trzech wniosków:
- Wniosek o płatność zaliczkową. Powinno się go składać niezależnie od innych. Obowiązuje zgodnie z zasadami ubiegania się o zaliczkę w ramach projektu. Co istotne, złożenie go nie zwalnia z konieczności złożenia także wniosku o płatność pośrednią czy sprawozdań.
- Wniosek o płatność pośrednią. Znajduje zastosowanie w trzech przypadkach:
- W przypadku wnioskowania o refundację wydatków, które zostały wcześniej sfinansowane ze środków beneficjenta.
- W momencie rozliczenia środków, które zostały przekazane beneficjentowi we wcześniejszych transzach zaliczkowych.
- W przypadku wnioskowania o kolejne transze zaliczek.
- Wniosek o płatność końcową. Składa się go, aby rozliczyć projekt. Według obowiązujących regulacji płatność końcowa jako co najmniej 5% łącznej kwoty może zostać przekazana na konto bankowe, gdy:
- Zatwierdzony zostanie wniosek o płatność końcową, a ponadto dojdzie do poświadczenia poniesionych i ujętych wydatków.
- Dojdzie do akceptacji części sprawozdawczej, która znajduje się we wniosku o końcową płatność.
- Wykonaniu kontroli realizacji projektu, stwierdzona zostanie zgodność z umową i wnioskiem o dofinansowanie oraz innymi regulacjami (przepisami prawa wspólnotowego i polskiego, zasadami programu).
- Potwierdzony i udokumentowany zostanie prawidłowy przebieg projektu (w wyniku kontroli). Gdy zostaną wskazane nieprawidłowości, należy wskazać sposoby ich usunięcia.
Z uwagi na obowiązujące przepisy, należy dwa razy w roku informować o postępach rzeczowych w realizowanym projekcie, w którym wykorzystywane są dotacje z UE, niezależnie od poziomu finansowego rozliczenia. Informacja musi zostać złożona do 30 czerwca oraz do 31 grudnia w formie sprawozdania. W przypadku, gdy został złożony wniosek o płatność, który zawiera wydatki, warunek poinformowania o postępie rzeczowym w projekcie jest uznany za zrealizowany.
