Wydarzenia rynkowe W grudniu notowania uprawnień do emisji CO2 (EUA) cechuje wyjątkowa zmienność. Pod koniec pierwszej dekady miesiąca osiągnęły historyczny poziom 90,75 EUR/t, po czym w jeden dzień straciły niemal 10%. Jeszcze większa korekta, przekraczająca 13% (nominalnie rekordowe 11,5 EUR) nadeszła 17 grudnia.
Znaczne spadki notowań uprawnień w otoczeniu drożejących paliw – zwłaszcza gazu – mogły częściowo wynikać z realizacji zysków po silnych wzrostach (+55% od początku listopada do grudniowego szczytu). Wsparcie pojawiło się w okolicach poziomów z końca listopada (73 EUR/t), po odbiciu ceny wróciły poniżej 80 EUR/t.
Zabezpieczanie pozycji opcyjnych oraz realizacja zysków mogły wzmocnić rynkowe trendy
Zmienność rynkowa oraz obroty zwiększyły się przed terminami wygaśnięcia kontraktów opcyjnych (15 grudnia) i frontowego futures (20 grudnia). Byczy trend na rynku uprawnień mógł być częściowo wsparty przez zakup kontraktów futures w ramach delta-hedgingu pozycji opcyjnych. Po wygaśnięciu opcji wsparcie zniknęło, a część inwestorów zapewne pospiesznie zrealizowała zyski. Mocno tracił także kontrakt wygasający w grudniu 2022, na nim teraz koncentrują się giełdowe obroty. Uprawnienia zyskały w tym roku 135%.
Wraca podwyższone ryzyko polityczne – Polska, podczas sesji Rady Europejskiej, przedstawia propozycje reformy systemu EU ETS mające na celu obniżenie cen energii
Do podwyższonej zmienności rynkowej mogła się przyczynić ubiegłotygodniowa sesja Rady Europejskiej, podczas której Polska forsowała propozycje reformy systemu EU ETS mające na celu obniżenie cen energii. Od momentu wybuchu w Europie kryzysu energetycznego wzrosło ryzyko stymulowanej politycznie interwencji na rynku uprawnień. Polskie postulaty, obejmujące m.in. ograniczenie dostępu do rynku dla instytucji finansowych, póki co nie znalazły odpowiedniego poparcia na unijnym forum. Jesienią Komisja Europejska oceniła, że „wpływ wzrostu ceny gazu na wzrost ceny energii elektrycznej dziewięciokrotnie przewyższa wpływ wzrostu ceny emisji dwutlenku węgla”.
Natomiast Europejski Urząd Nadzoru Giełd i Papierów Wartościowych (ESMA) w listopadowym wstępnym raporcie nie dopatrzył się znamion spekulacji lub manipulacji na rynku uprawnień. Nadzorca zauważył też, że „kontrahenci niefinansowi mogą budować długą pozycję zabezpieczającą na rynku kontraktów terminowych, oszczędzając w ten sposób koszty kapitałowe, które w przeciwnym razie zostałyby poniesione przy zakupie uprawnień bezpośrednio na rynku pierwotnym. Aby umożliwić kontrahentom niefinansowym zbudowanie tej długiej pozycji zabezpieczającej, kontrahenci finansowi kupują uprawnienia na rynku pierwotnym i utrzymują krótkie pozycje na rynku terminowym.” Według najnowszego raportu giełdy ICE Endex w pozycjach długich dominujący udział (75%) mają kontrahenci zabezpieczających ryzyko: przedsiębiorstwa oraz operatorzy instalacji objętych systemem EU ETS.
Historycznie drogi europejski gaz ziemny, certyfikacja NS2 przesunięta na H2 2022
Tymczasem notowania gazu idą na północ, przedwczoraj zbliżyły się do 188 EUR/MWh zyskując od początku 843% (krajowe ceny energii TGeBase +774%, węgiel ICE API2 1Q 113%). Utrzymuje się spadkowy trend zapasów surowca w Europie Zachodniej: wynoszą 66% średniej z poprzednich 5 lat vs 73% na początku grudnia i 79% w listopadzie. Notowania „błękitnego paliwa” wspierała chłodna aura, obniżona produkcja energii nuklearnej we Francji (naprawa usterek) oraz przesunięta na drugą połowę 2022 roku perspektywa certyfikacji gazociągu Nord Stream 2 przez niemieckiego regulatora. Na cenach surowca ciąży też napięcie geopolityczne (ryzyko agresji rosyjskiej na Ukrainę) i ewentualne objęcie NS2 sankcjami. W minionych dniach do wzrostów notowań gazu przyczyniły się obniżone dostawy z Rosji do Europy Zachodniej, zdaniem Kremla wynikające nie z polityki lecz realizacji kontraktów.
Rynek uprawnień wspiera wyższa atrakcyjność węgla w generacji oraz mniejsza podaż; wywindowane ceny gazu podatne na korektę
Perspektywy rynku uprawnień do emisji
Korzystne uwarunkowania ekonomiczne – wysokie ceny energii elektrycznej oraz marże generacji – sprzyjają zwiększonemu zużyciu węgla w energetyce i wspierają rynek uprawnień. Wydłużył się horyzont podwyższonej atrakcyjności węgla: terminowe notowania „błękitnego paliwa” dopiero wiosną 2023 roku spadają do poziomu, przy którym bardziej opłacalne staje się wykorzystanie gazu.
30 grudnia wygasa frontowy, aktualnie najbardziej płynny kontrakt na gaz TTF, należy oczekiwać podwyższonej zmienności rynkowej. Choć w ocenie ESMA gaz nie jest rynkiem najsilniej skorelowanym z uprawnieniami – wyprzedzają go akcje, ropa naftowa oraz węgiel – to znaczne wahania cen „błękitnego paliwa” mogą się odbić się na notowaniach uprawnień. Niedobory surowca mają szansę złagodzić zwiększone dostawy LNG przekierowanego z Azji do Europy w związku z bardziej konkurencyjnymi cenami surowca na Starym Kontynencie. Także potencjalny spadek aktywności gospodarczej przedsiębiorstw wynikający z wysokich cen energii – pochodnej notowań gazu – może skutkować obniżonym popytem na uprawnienia.
Podażową stronę rynku EU ETS wspiera przerwa w aukcjach zaplanowana na okres 21 grudnia – 9 stycznia 2022 roku. Obniżony poziom oferowanych uprawnień z tytułu działania rezerwy stabilności rynkowej (MSR) będzie się utrzymywał do sierpnia 2022; kompletna redukcja wyniesie niemal 379 mln uprawnień. Przed wprowadzeniem cięć w obrocie znajdowało się prawie 1,579 mld uprawnień.
