- W 2008 roku dolar kosztował 2 PLN. Czy takie poziomy mogą jeszcze wrócić?
- Co musiałoby się stać, by do doszło takiego spadku?
- Co spowodowało krach dolara w 2008 roku?
Dolar po 2 złote. Tak już kiedyś było
By zrozumieć, dlaczego dolar tak gwałtownie osłabił się wówczas względem złotego, warto spojrzeć na globalny kontekst gospodarczy tamtych lat. 2008 rok to najgorętszy okres globalnego kryzysu finansowego. Wówczas, światowa gospodarka znalazła się w szczególnie trudnej sytuacji.
Świat zmierzały do jednego z największych kryzysów finansowych od czasów lat 30. XX wieku. W Stanach Zjednoczonych pękła bańka na rynku nieruchomości, a to wywołało lawinę problemów finansowych.
“Był to czas kryzysu kredytów subprime na rynku nieruchomości w USA. W odpowiedzi na coraz większą skalę zdarzeń Fed zaczął gwałtownie ciąć stopy procentowej z 5,25 do 2%., a dalej niemal do zera” - wspomina Daniel Kostecki, główny analityk rynków w CMC Markets.
“Początkowo kryzys miał być tylko ‘amerykański’, ale w wakacje 2008 roku okazało się, że jego zasięg jest globalny, co następnie uderzyło we wszystkie inne rynki, w tym te poza USA” - dodał.
Wykres: Kurs dolara na przestrzeni lat
Źródło: Stooq.pl
Inwestorzy tracili zaufanie do amerykańskiej gospodarki i waluty. Bank centralny USA, Rezerwa Federalna, zaczęła gwałtownie obniżać stopy procentowe, aby przeciwdziałać kryzysowi. Te cięcia miały na celu pobudzenie gospodarki, ale jednocześnie spowodowały, że dolar stał się mniej atrakcyjny dla inwestorów. Skierowali się oni ku lepszym okazjom w innych częściach świata. Popyt na dolara runął, a wraz z nim jego wartość.
“W tym samym czasie stopy procentowe w Polsce rosły do 6%, a ostatnia podwyżka miała miejsce na chwilę przed tym, jak kurs USD/PLN zanurkował w okolice 2 PLN” - zauważył Daniel Kostecki.
Powody spadku kursu dolara do 2 PLN w 2008 roku
Od 2005 roku polski złoty konsekwentnie zyskiwał na wartości. W połączeniu z osłabieniem dolara prowadziło to do drastycznego spadku kursu USD/PLN.
Od końca 2006 roku, kiedy kurs dolara oscylował w okolicach 3 PLN, aż do lipca 2008 roku, kiedy osiągnął poziom 2 PLN, można było obserwować stały, aczkolwiek dynamiczny spadek wartości dolara w stosunku do złotego.
“By zrozumieć fenomen dolara po niemal 2 PLN w 2008 roku trzeba się cofnąć do kilku bardzo ważnych trendów z tamtego czasu” - zaznaczył Maciej Przygórzewski, główny analityk walutowy Currency One.
“Po pierwsze, w tamtych czasach relacja między dolarem a euro była inna niż obecnie. Teraz, od kilku lat żyjemy w świecie w którym za dolara płaci się podobnie jak za euro.
Wtedy, dolar był już o jedną trzecią tańszy, a ta nierównowaga pogłębiała się. We wspomnianym 2008 roku Amerykanie dużo szybciej dostrzegli problemy i zaczęli ciąć stopy procentowe już na początku roku, a to tylko pogłębiło słabość dolara względem innych walut” - stwierdził Maciej Przygórzewski.
“Po drugie, byliśmy świadkami bardzo silnego poszukiwania wyższych stóp zwrotu, a w rezultacie napływu kapitału na rynki rozwijające się. Polski złoty od mniej więcej 2004 roku do 2008 roku zyskał na wartości około 20%. Wraz z kryzysem i awersją do ryzyka stracił to co zyskiwał latami w kilka miesięcy” - dodał ekspert Currency One.
Polska była zieloną wyspą
Polska w 2008 roku była krajem o relatywnie stabilnej i szybko rozwijającej się gospodarce. To przyciągało kapitał zagraniczny. Inwestorzy lokowali swoje środki w złotym, a to dodatkowo zwiększało jego wartość.
Ogólna sytuacja gospodarcza Polski była wtedy na tyle dobra, że przedsiębiorcy, pomimo pewnych trudności, mogli cieszyć się dynamicznym rozwojem polskiego rynku. Bezrobocie w naszym kraju było stosunkowo niskie. Inwestycje infrastrukturalne, często finansowane z funduszy unijnych, napędzały wzrost gospodarczy w Polsce.
Na tle reszty świata Polska w 2008 roku była krajem wyróżniającym się stabilnością gospodarki. Choć globalny kryzys finansowy dotknął również nasz kraj, skutki nie były tak dotkliwe jak w wielu innych państwach.
Polski system bankowy okazał się odporny na turbulencje, a gospodarka zdołała utrzymać dodatnie wskaźniki wzrostu PKB. Tego nie można było powiedzieć o Stanach Zjednoczonych i krajach Europy Zachodniej.
Tam, kryzys finansowy doprowadził do poważnych problemów. Bankructwa, wzrost bezrobocia i recesja stały się faktem.
Czytaj również: Oznaki pęknięć w gospodarce USA. Możliwa recesja lub nawet kryzys
Czy kurs dolara spadnie jeszcze do 2 PLN? Prognozy ekspertów
Po 2008 roku kurs dolara nie zbliżył się już nigdy do poziomu 2 PLN. Wręcz przeciwnie, w następnych latach obserwowaliśmy stopniowy wzrost wartości dolara.
Czy możliwe jest, aby dolar ponownie kosztował 2 PLN? Teoretycznie tak, ale w praktyce wydaje się to mało prawdopodobne. Wymagałoby to połączenia kilku czynników. Przede wszystkim, drastycznego osłabienia dolara na skutek problemów gospodarczych w USA, a także wyjątkowo silnego wzrostu wartości polskiego złotego.
“Czy jest perspektywa na powtórkę tamtej historii? Wydawać by się mogło, że jest to mało prawdopodobne, ale nie niemożliwe. Możemy sobie wszakże wyobrazić sytuację, gdzie w USA mamy poważny kryzys, który wymusza na FED interwencyjne gwałtowne cięcia stóp procentowych. Jeżeli dołożymy do tego gwałtowną spłatę kredytów wziętych pod ‘carry trade’ i niewłączenie się EBC ani RPP w obniżki, to faktycznie możemy zobaczyć naprawdę taniego dolara. Czy aż za 2 złote? Ciężko powiedzieć, ale ten scenariusz jest co najwyżej mało prawdopodobny. Na pewno nie jest niemożliwy” - podsumował Maciej Przygórzewski, główny analityk walutowy Currency One.
Polska gospodarka jest znacznie bardziej zintegrowana z rynkiem globalnym niż w 2008 roku. Siła złotego w większym stopniu zależy od sytuacji w Europie i na świecie niż miało to miejsce 16 lat temu.
“Obecnie trudno sobie wyobrazić USD po 2 PLN, ponieważ gospodarki i rynki są ze sobą bardziej połączone niż wtedy. Zatem jakikolwiek kryzys w USA na taką skalę jak wtedy, rozlałby się prawdopodobnie o wiele szybciej po rynkach i nie doczekalibyśmy tak spóźnionej reakcji na złotym, jak wtedy” - zauważył Daniel Kostecki, analityk CMC Markets.
Zobacz również: Dolar po 6 PLN? Złoto po 3500 USD? Weryfikujemy prognozy Cezarego Grafa
