W głównych gospodarkach Europy Środkowej trwa obecnie proces dezinflacji. Co więcej, rynek spodziewa się pierwszych obniżek stóp procentowych w ciągu najbliższych 12 miesięcy. Największe problemy z ustabilizowaniem gospodarki będą mieć Węgry, gdzie odnotowano rekordowo wysokie wartości.
- Węgry pozostają w czołówce państw z najwyższą inflacją w UE. Ta wynika m.in. z wprowadzonych limitów cenowych przez rząd.
- Pomimo zauważalnego procesu dezinflacji największy problem z przywróceniem inflacji w okolice celu 2% będzie miał Budapeszt.
- Obniżenie inflacji w krajach CE-3 będzie możliwe dzięki stopniowemu wygasaniu zmiennych czynników kształtujących dynamikę w sektorze spożywczym czy energetycznym. Korekta musi być widoczna także na rynku pracy.
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo
Europa Środkowa - dezinflacja trwa w najlepsze
Ekonomiści Goldman Sachs wskazują na pozytywne zjawisko dezinflacji w krajach Europy Środkowo-Wschodniej. Nawet pomimo faktu, że indeks dynamiki cen wciąż znajduje się powyżej celu banków centralnych, rynek wycenia obniżki stóp procentowych w ciągu kolejnych 12 miesięcy. Dotychczasowy spadek inflacji wynikał przede wszystkim z wygaśnięcia efektów bazowych w sektorze energii i żywności. Polskie i czeskie PMI od I półrocza 2022 r. znajduje się poniżej 50 pkt, a więc na granicy spadku i wzrostu. Jednak to w przypadku Węgier spadek był najbardziej zauważalny.
Według zespołu analityków GS składnik nowych zamówień PMI spadł gwałtownie na Węgrzech z 66,8 do 45,1. Dużo bardziej umiarkowane spadki odnotowano w przypadku Polski (z 46,0 do 42,8) czy Czech (z 40,3 do 37,4).
Zobacz również: Odczyty PMI dla strefy euro i najważniejszych europejskich gospodarek – zobacz jak reaguje euro i indeksy
PMI pogorszyły się w krajach CEE-3
Źródło: Haver Analytics, Goldman Sachs Global Investment Research, Markit
Inflacja w Europie - dlaczego Węgry niechlubnie wyróżniają się na tle regionu?
Inflacja na Węgrzech wciąż znacząco odbiega od pułapów obserwowanych w innych krajach UE. Roczna stopa spadła do 21,5% w maju 2023 r. z 24% w poprzednim miesiącu.
Jak wskazują ekonomiści Międzynarodowego Funduszu Walutowego, oprócz wstrząsów zewnętrznych definiowanych poprzez zakłócenia łańcucha dostaw związane z COVID, gwałtowny wzrost cen surowców został dodatkowo wzmocniony przez wojnę. Spory wpływ wywarły także działania rządu. Częściowe zamrożenie cen negatywnie odbiło się na gospodarce, obciążając główne sektory. Ceny artykułów spożywczych rosły w tempie 40% r/r. Rozbieżność co do kształtowania polityki przez rząd a bank centralny dodatkowo była czynnikiem warunkującym tę dynamikę. Bank chciał zatrzymać plany nakłaniania przedsiębiorców do odgórnej redukcji cen. Sytuacja uległa pogorszeniu, gdy stopy procentowe zostały drastycznie podniesione.
Źródło: IMF
Za wzrost dynamiki cen odpowiadają również rosnące ceny energii. Kryzys sprawił, że deficyt budżetowy utrzymywał się na wysokim poziomie 6,2% PKB w 2022 r.
Źródło: Trading Economics
“Nieustannym źródłem niepokoju wokół Węgier są ich stosunki z UE, które narażają je na podstawowe zagrożenia. Sądzimy jednak, że intensywność obaw wokół funduszy unijnych potęgowała również słabsza pozycja zewnętrzna. Jeśli poprawa pozycji zewnętrznej się utrzyma, uważamy, że powinno to również zmniejszyć wrażliwość na podstawowe ryzyka” - komentują ekonomiści GS
Zobacz również: Kontrowersyjna spółka, która jest hitem ostatnich tygodni na GPW, zbliża się kapitalizacją do producentów gier
Kiedy banki centralne powinny zacząć cykl luzowania?
Ekonomiści Goldman Sachs zwracają uwagę na problemy, z którymi zmierzą się gospodarki, gdzie obowiązują lokalne waluty. Państwa te wciąż nie przyjeły waluty euro, a cykl zacieśniania rozpoczął się znacznie wcześniej niż w Brukseli. Jednym z wyzwań związanych z tymi cięciami jest to, że musiałyby one nastąpić w czasie, gdy Fed i EBC są mocno wstrzymywać proces lub nawet rozważać podwyżki stóp. Trudno jest jednak rozpocząć cykl, mając na uwadze, że rynek pracy wciąż nie odnotował korekty.
Biorąc pod uwagę, że wzrost płac pozostaje silny, wzrost jednostkowych kosztów pracy – (koryguje wzrost wydajności wzrostu płac) znajduje się znacznie powyżej poziomu zgodnego z celami inflacyjnymi.
“Korzystniejsza interpretacja wysokiego wzrostu płac w krajach Europy Środkowo-Wschodniej jest taka, że odzwierciedla on przede wszystkim nadrabianie zaległości w stosunku do wyższej inflacji zasadniczej, a wraz z normalizacją inflacji nastąpią zmiany płac. Biorąc jednak pod uwagę niepewność związaną z dalszymi zmianami cen płac, banki centralne będą raczej postępować z większą ostrożnością, dopóki nie pojawi się większa pewność, że tak wysoki wzrost płac może nie prowadzić do inflacji” - przewiduje zespół analityków GS.
