- Jakie są główne przyczyny inflacji w Polsce?
- Czy tzw. putinflacja to mit?
- Czy stopy procentowe w Polsce powinny być wyższe?
Dalsza część artykułu znajduje się pod materiałem wideo z Youtube
Projekcja NBP: najważniejsze informacje
Co z dalej inflacją?
NBP w zeszłym tygodniu opublikował aktualizację raportu na temat prognoz makroekonomicznych dla Polski. Analitycy Narodowego Banku Polskiego zakładają obecnie następującą ścieżkę inflacji CPI w Polsce:
- 2024 rok: 3,7% rok do roku (względem marcowej projekcji wynoszącej 3,0%)
- 2025 rok: 5,2% (poprzednio 3,4%)
- 2026 rok: 2,7% (poprzednio 2,9%)
Największa zmiana dotyczy 2025 roku, ponieważ przewiduje się znaczący wzrost inflacji konsumenckiej w porównaniu do poprzedniej prognozy.
Dlaczego inflacja wzrośnie?
W efekcie dynamiki cen energii elektrycznej, gazu ziemnego oraz ciepła systemowego w latach 2024-2025 kształtują się na wyższym poziomie niż w poprzedniej rundzie prognostycznej. Jednocześnie ceny żywności podnosi przywrócona od 1 kwietnia br. stawka VAT 5 proc. na podstawowe produkty żywnościowe - podano w raporcie.
Bezrobocie i wzrost PKB - prognozy
Projekcja zakłada, że stopa bezrobocia utrzyma się w latach 2024 i 2025 na poziomie 3,1 proc., a w roku 2026 wzrośnie do 3,3 proc. Eksperci spodziewają się natomiast wzrostu PKB w 2024 r. o 3 proc., w 2025 roku o 3,8 proc., a w 2026 r. o 3,1 proc.
Sprawdź również: Gospodarka Polski – najnowsze dane rozczarowały. Polacy w potrzasku?
NBP się myli? Czemu inflacja wystrzeliła?
Przedstawiciele Narodowego Banku Polskiego wielokrotnie informowali opinię publiczną, że głównymi przyczynami nadmiernego wzrostu cen w Polsce są tzw. putinflacja oraz wyższe ceny surowców. Jednak najnowsza projekcja inflacji i wzrostu gospodarczego oparta na modelu NECMOD rzuca nowe światło na tę kwestię. Kluczowym elementem do zrozumienia przyczyn przekroczenia celu inflacyjnego jest przedstawiony poniżej wykres.
Wykres. Modelowa dekompozycja odchyleń inflacji HICP z wyłączeniem wpływu zmian podatków pośrednich r/r, stopy logarytmiczne, odchylenia od średniej długookresowej w pkt proc.
Uwaga: modelowa dekompozycja logarytmicznej stopy zmian wskaźnika HICP z wyłączeniem wpływu zmian podatków pośrednich (INF) przeprowadzona przy użyciu strukturalnego modelu BVAR, w którym szoki zidentyfikowano w oparciu o restrykcje krótkookresowe, w tym restrykcje na kierunek reakcji. Model został oszacowany przy wykorzystaniu metod bayesowskich dla ośmiu zmiennych endogenicznych na próbie 2003M1-2024M04 przy założeniu o blokowej egzogeniczności zmiennych zagranicznych. Szczegóły metodyki opisane w Szafranek, Szafrański i Leszczyńska-Paczesna (2024). Źródło: dane Eurostat, GUS, World bank, Bloomberg, Baumeister i Hamilton (2019), obliczenia NBP
Czym była spowodowana Inflacja w Polsce?
Jak możemy zauważyć na wykresie, głównymi przyczynami nadmiernego wzrostu inflacji w Polsce między 2022 a połową 2023 roku był "krajowy szok popytowy" oraz "krajowy szok marż" (słupki w jasno i ciemnozielonym kolorze). Innymi słowy, ponad połowa wzrostu inflacji powyżej celu Narodowego Banku Polskiego wynikała z nadmiernego popytu w kraju. Gdyby ten czynnik nie wystąpił, wzrost inflacji w tym okresie byłby o ponad połowę mniejszy.
Sprawdź również: Jak nisko zejdzie kurs euro? Widmo inflacji w Polsce oraz gołębia polityka
Czy NBP popełnił błąd? Stopy powinny być wyższe?
Według Joanny Tyrowicz, członka Rady Polityki Pieniężnej, podwyżki stóp procentowych były niewystarczające. Ponieważ, jak wspomniano wcześniej, ponad połowa wzrostu inflacji powyżej celu wynikała z nadmiernego popytu, należało ten popyt ograniczać. Między innymi po to podwyższa się stopy procentowe.
(...) podnoszenie stóp procentowych było niezbędne. Biorąc pod uwagę wysokość zielonych słupków, RPP podniosła stopy w stopniu niewystarczającym, by ustabilizować gospodarkę w warunkach rosnących cen surowców - napisała na platformie Linkedin Tyrowicz
Putinflacja i ceny surowców a cel NBP
Obniżenie cen energii dla odbiorców indywidualnych oraz małych i średnich przedsiębiorstw jest przedstawione na wykresie za pomocą wyraźnych, czerwonych słupków. Są one widocznie mniejsze od zielonych. W opinii Tyrowicz tego też w znacznym stopniu dałoby się uniknąć - nawet bez kosztów społecznych - stosując inne instrumenty polityki fiskalnej.
Putinflacja i wyższe ceny surowców były jedynie częściowymi przyczynami, a nie głównymi winowajcami inflacji.
Ergo: żadna putinflacja, żadne surowce, żadne efekty globalne. Były tylko częścią problemu. Ściślej: mniej niż połową - skwitowała członek RPP.
