- Ceny benchmarkowego gazu ziemnego runęły o kilkadziesiąt procent względem rekordowych poziomów z 2022 roku
- Europa znalazła alternatywne wobec Rosji sposoby importu surowca
- Jakie są prognozy dla cen gazu ziemnego?
Koniec kryzysu energetycznego w Europie?
Dwa lata temu szeroko zakrojona inwazja Rosji na Ukrainę wywołała gwałtowny i pokaźny wzrost cen energii i surowców energetycznych, który był ogromnym szokiem dla europejskich gospodarek.
Za import netto paliw mineralnych strefa euro musiała zapłacić 587 mld euro w 2022 roku, szacują eksperci z Berenberg, międzynarodowego banku handlowego. Była to kwota o 160% wyższa niż wartość sprzed pandemii (z 2019 roku) wynosząca 226 mld euro.
Wykres: Miesięczne koszty importu paliw mineralnych przez kraje strefy euro na przestrzeni ostatnich kilkunastu lat (w mld EUR).
Źródło: Berenberg, Destatis, Haver.
Jako udział w PKB strefy euro, koszty eksplodowały z 1,8% w 2019 roku do 4,9% trzy lata później. Jednak wraz ze spadkiem ceny ropy, paliw czy gazu ziemnego w 2023 roku rachunek importowy netto regionu za paliwa mineralne spadł do 353 mld euro. Odpowiadało to 2,5% PKB.
Ceny gazu ziemnego w głębokiej korekcie
Z kolei cena holenderskich kontraktów na gaz ziemny TTF spadła do około 25 EUR/MWh wobec średniego poziomu 41 EUR/MWh w ubiegłym roku.
W rezultacie, eksperci z Berenberg szacują, że koszty paliw mineralnych jeszcze spadną w porównaniu do poprzedniego roku i będą niewiele wyższe niż przed pandemia.
“Spodziewamy się, że koszty te spadną do nie więcej niż 300 mld EUR w 2024 roku, co odpowiada 2,0% PKB, czyli niewiele powyżej poziomu z 2019 roku” - skomentowali eksperci z banku Berenberg.
Jednak niższy łączny europejski rachunek za energię jest tylko w pewnej części wynikiem spadku cen surowców energetycznych. Warto pamiętać o tym, że wykorzystanie energii przez energochłonne sektory przemysłu istotnie spadło w Unii Europejskiej. Na przykład, w Niemczech była to zniżka o 14% w 2023 roku. To częściowo efekt nowych przepisów ograniczających zużycie energii.
Czytaj również: Gospodarka Niemiec wciąż w recesji. Zaskakujące odbicie przemysłu w Europie
Spadek cen gazu ziemnego i ropy to ulga dla gospodarek Europy
“Spadające ceny energii zmniejszyły również presję kosztową w wielu branżach i pomogły w utrzymaniu bilansów niektórych głównych dystrybutorów energii” - zauważyli eksperci z Berenberg.
Spadek cen surowców energetycznych i energii wpłynął również na spadek inflacji, zarówno w UE, jak i w Polsce.
“Zniżka kosztów energii doprowadziło do spadku inflacji z 8,4% w 2022 roku do 5,4% w ubiegłym roku” - zwrócili uwagę ekonomiści Berenberg.
“Uwzględniając nasze szacunki dotyczące pośredniego wpływu na towary i usługi nieenergetyczne, ceny energii przyczyniły się do wzrostu inflacji o około 5 punktów procentowych w 2022 roku, ale w 2023 roku były bliskie zeru” - dodali.
Ten stan rzeczy potwierdzają również analitycy amerykańskiego banku Goldman Sachs. Wieszczą oni koniec kryzysu energetycznego w Europie:
“Kryzys energetyczny szybko ustępuje, a niższe ceny gazu ziemnego przekładają się na ogólnie niższą inflację i pomagają obniżyć oczekiwania dotyczące stóp procentowych oraz zwiększyć realne dochody europejskich gospodarstw domowych” - czytamy w analizie Goldman Sachs.
Konsumenci wciąż przepłacają za gaz ziemny
Jednak spadek cen kontraktów na gaz na międzynarodowym rynku nie oznacza, że europejscy konsumenci faktycznie płacą za niego odpowiednio mniej.
“Benchmarkowe ceny gazu są obecnie zaledwie 9,4 EUR/MWh powyżej średniej z lat 2015-2019 w przypadku jednomiesięcznych kontraktów terminowych i 16 EUR dla kontraktów 12-miesięcznych. Jednak konsumenci nadal płacą około 43 EUR/MWh więcej niż musieli do 2019 roku.
Wykres: Różnica między ceną gazu a średnią ceną gazu w latach 2015-2019 w strefie euro (w euro za MWh). Pomarańczowa linia ciągła dotyczy holenderskich 1-miesięcznych kontraktów TTF na gaz ziemny, linia przerywana to kontrakty futures TTF, a linia niebieska odnosi się do cen konsumenckich.
Źródło: Destatis, Bloomberg, Berenberg.
“Zapewne wynika to z kontraktów długoterminowych, które zostały ustalone, gdy ceny referencyjne były znacznie wyższe w ciągu ostatnich dwóch lat, a także z kosztów szybkiego przejścia na alternatywne źródła energii i wyższych opłat za emisje CO2” - wyjaśnili eksperci z Berenberg.
Prognoza dla cen gazu ziemnego
“Jednak ta różnica między cenami hurtowymi a cenami dla konsumentów sugeruje, że wielu konsumentów może spodziewać się nieco niższych rachunków za gaz w przyszłości” - podsumowali.
Podobnie na przyszłość spoglądają progności z Goldman Sachs spodziewający się końca kryzysu energetycznego w Europie:
“W ciągu najbliższych 3 lat w Europie będzie dostępny gaz odpowiadający dwukrotności utraconych ilości trafiających wcześniej z Rosji. W rezultacie ceny gazu dla Europy mogą spaść o około 50%, a największymi beneficjentami będą europejscy konsumenci, których koszty energii spadną średnio o 200 EUR miesięcznie w porównaniu ze szczytem, z jakim mieli do czynienia w 2022 roku” - czytamy w analizie Goldman Sachs.
