Proces globalizacji, który od lat 70. XX w. manifestował się stałym wzrostem udziału handlu zagranicznego w światowym PKB zatrzymał się po globalnym kryzysie finansowym z 2008.
Za sprawą pandemii, w 2020 udział handlu w PKB spadł do 51,6% (według szacunków Banku Światowego) i był najniższy od 2003. Spadek udziału wymiany był bezpośrednim skutkiem zmrożenia handlu w okresie pierwszych lockdownów, jednak pandemia odsłoniła słabości dotychczasowego międzynarodowego podziału pracy, takie jak zbyt duża zależność od jednego regionu geograficznego czy zbyt długie łańcuchy dostaw.
Okres popandemicznej odbudowy nasilił tendencje deglobalizacyjne pokazując ograniczenia modelu just-in-time w sytuacji ograniczeń podażowych, oraz popularyzując ideę nearshoringu w otoczeniu niezwykle wysokich i nieprzewidywalnych kosztów transportu.
Atak Rosji na Ukrainę tylko uwydatnił powyższe słabości. Wysokie koszty transportu, cła i sankcje zachęcają firmy i państwa do przedkładania bezpieczeństwa i ciągłości dostaw nad efektywność. Skutkiem jest ponowny wzrost zapasów, oraz mniejsze zainteresowanie inwestycjami w krajach, które mogą się okazać niewiarygodnym partnerem.
Skutkiem procesu deglobalizacji będzie najpewniej wzrost cen finalnych. Stracą na tym kraje rozwijające się, którym 30 lat liberalizacji handlu pozwoliło zwalczyć ubóstwo.
Rozpoczęty przed I Wojną Światową proces deglobalizacji trwał ponad 30 lat, a udział handlu w PKB powrócił do poziomu z 1913 dopiero w latach 70.
***Materiał pochodzi z raportu PKO BP: Kwartalnik Eksportera Wojenna zawierucha, którego pełną zawartość możesz zobaczyć i pobrać klikając w poniższy przycisk
