- Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych (IRGiT) to instytucja odpowiedzialna za rozliczanie finansowe transakcji giełdowych oraz za bezpieczeństwo rozliczanych przez izbę rynków
- Pełni bardzo ważną funkcję dla giełd towarowych i uczestników tych rynków. Zarządza ryzykiem rynkowym, identyfikując zarówno ogólne ryzyka, związane z rynkiem danych towarów, jak i ryzyka powiązane z poszczególnymi uczestnikami rynków
- IRGiT dbając o bezpieczeństwo rynków towarów notowanych na giełdzie towarowej stale monitoruje uczestników tych rynków
Izba Rozliczeniowa Giełd Towarowych (IRGiT) jest spółką wchodzącą w skład Grupy Kapitałowej Giełdy Papierów Wartościowych w Warszawie (GK GPW).
- Jesteśmy spółką córką Towarowej Giełdy Energii, dla której świadczymy wszystkie nasze usługi. Rozliczamy wszystkie produkty, które są dostępne na Towarowej Giełdzie Energii, czyli energię elektryczną, gaz, prawa majątkowe, uprawnienia do emisji CO₂ oraz towary rolno-spożywcze. Produkty te notowane
są w różnych typach instrumentów: kontraktach terminowych i spotowych. W ramach kontraktów spotowych istnieje rynek dnia następnego oraz rynek dnia bieżącego dla rynków energii elektrycznej i gazu - powiedział Łukasz Goliszewski, Wiceprezes Zarządu IRGiT w cotygodniowym „Wideokomentarzu GPW” zamieszczonym na oficjalnym kanale Giełdy w mediach społecznościowych.
Rolą Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych jest rozliczanie wszelkich transakcji zawieranych na rynkach prowadzonych przez Towarową Giełdę Energii (TGE): - Wszystkie transakcje zawierane na TGE spływają do IRGIT-u, który codziennie na podstawie transakcji zawartych w danym dniu oraz transakcji terminowych zawartych wcześniej, wyznacza wartości rozliczeniowe. (…) Naszą drugą, równie ważną rolą jest zarządzanie ryzykiem. Gwarantujemy bezpieczeństwo rynku poprzez organizowany przez nas system gwarantowania rozliczeń. Pobieramy od naszych uczestników depozyty, wpłaty na fundusze gwarancyjne. Celem tego działania jest zapewnienie Izbie środków, które moglibyśmy wykorzystać w przypadku
tak zwanych niewypłacalności uczestników rynku. Niezależnie od tego czy uczestnicy rynku będą w stanie wywiązać się ze swoich zobowiązań, IRGiT gwarantuje, że pozostała część rynku będzie miała rozliczone transakcje na pierwotnie ustalonych warunkach - dodał Wiceprezes Zarządu IRGiT.
Każdego dnia IRGiT rozlicza transakcje zawierane przez ponad 50 członków bezpośrednich oraz ponad 200 klientów domów maklerskich operujących na rynkach prowadzonych przez TGE. Spółka istnieje blisko
12 lat, a zdobyte w tym czasie doświadczenia stawiają ją na pozycji regionalnego lidera. IRGiT może pochwalić się również pierwszymi zrealizowanymi projektami o charakterze międzynarodowym.
- Najważniejszym sukcesem i projektem jest projekt doradczy, który realizowaliśmy dla litewskiej giełdy gazu GET Baltic, która prowadzi obrót gazem dla Litwy, Łotwy, Estonii i Finlandii. W ramach tego projektu, w odpowiedzi na potrzeby giełdy litewskiej, stworzyliśmy model zarządzania ryzykiem, model depozytów oparty na naszych doświadczeniach funkcjonowania nie w reżimie CCP, ale w elastycznym modelu wspierającym rozwój rynku i skoncentrowanym na potrzebach, między innymi kosztowych, uczestników rynku – podkreślił Łukasz Goliszewski, Wiceprezes Zarządu IRGiT. – Kolejnym projektem, w którym aktywnie uczestniczymy i z którym wiążemy duże szanse jest projekt SEEGAS realizowany przez Energy Community mający na celu wypracowanie modelu transgranicznego handlu gazem (…) – dodał Łukasz Goliszewski.
Ponadto Grupa Kapitałowa GPW zmierza do utworzenia środkowoeuropejskiej, regionalnej izby rozliczeniowej. Do końca września br., w wyniku połączenia polskiej Izby Rozliczeniowej Giełd Towarowych z węgierskim Keler CCP ma powstać spółka Central Post-trade Solutions. Porozumienie w tej sprawie podpisali w grudniu ubiegłego roku właściciele łączących się spółek.
„Wideokomentarze GPW” zamieszczane są na oficjalnym koncie Giełdy na portalu YouTube.
***
Historia giełdy
12 kwietnia 1991 r. ówcześni Ministrowie Przekształceń Własnościowych i Finansów podpisali akt założycielski spółki akcyjnej „Giełda Papierów Wartościowych w Warszawie S.A.” Cztery dni później, w dniu sesji inauguracyjnej GPW handlowano akcjami pięciu spółek, a obrót wyniósł 1990 zł. Od 2018 r. GPW klasyfikowana jest przez agencję FTSE Russell jako jeden z 25 rynków rozwiniętych. Historia rynku kapitałowego na ziemiach polskich sięga początku XIX w. Pierwsza w Polsce i jedna z niewielu w Europie Giełda Kupiecka, powstała w Warszawie 2 maja 1817 r, wkrótce stała się największym rynkiem carskiej Rosji, odpowiedzialnym za 5-6% światowego obrotu papierami wartościowymi. Prężna giełda, odpowiadająca za 90% krajowego obrotu działała też w okresie międzywojennym w Warszawie. Po okresie PRL-u i gospodarki planowanej, ponowny rozwój polskiego rynku kapitałowego był możliwy dopiero w 1989 r., wraz z transformacją ustrojową i gospodarczą.
Giełda dzisiaj
W styczniu 2022 r. średnia dzienna wartość obrotu akcjami w ramach arkusza zleceń na Głównym Rynku GPW wyniosła 1 373,9 mln zł. Na koniec stycznia 2022 r. na Głównym Rynku notowane były akcje 429 firm (382 krajowe i 47 zagranicznych), natomiast na parkiecie NewConnect 383 spółki (379 krajowych i 4 zagraniczne). W 2020 r. Grupa Kapitałowa GPW wypracowała rekordowe przychody ze sprzedaży w wysokości 403,8 mln zł i jeden z najwyższych w swojej historii zysk netto, który przekroczył 151 mln zł. Według danych Federacji Europejskich Giełd Papierów Wartościowych, w 2020 r. GPW zajęła I miejsce w Europie pod względem procentowego wzrostu obrotów akcjami i III miejsce pod kątem wartości ofert pierwotnych. Pod koniec 2020 r. GPW była też II rynkiem w Europie pod względem płynności oraz osiągnęła status światowego lidera pod względem liczby notowanych spółek z sektora gamedev.
Pozycja GPW w regionie
GPW jest liderem wśród giełd Europy Środkowo-Wschodniej, pod względem liczby notowanych spółek i łącznej kapitalizacji spółek krajowych. Udział GPW w obrocie akcjami na giełdach regionu wynosi 81%. GPW przewodniczy inicjatywie Giełd Trójmorza oraz aspiruje do roli regionalnego hubu dla młodych spółek technologicznych o ogromny potencjale, tzw. jednorożców. Obecnie trwają negocjacje w sprawie przejęcia większościowego pakietu akcji Giełdy w Armenii przez GPW.
