Pekin wyszedł z propozycją zawarcia kompleksowego porozumienia, które w radykalny sposób zmieniłoby relacje gospodarcze, polityczne i w sferze bezpieczeństwa w regionie Pacyfiku. 31 maja podczas spotkania ministra spraw zagranicznych ChRL Wang Yi z przedstawicielami dziesięciu wyspiarskich państw Pacyfiku (zob. Aneks) w Suvie, stolicy Fidżi, większość z nich odrzuciła wysunięty przez Chiny plan wielostronnej współpracy. Według agencji Reutera, która w połowie maja dotarła do projektu zatytułowanego „Wspólna wizja rozwoju” i związanego z nim planu pięcioletniego, Pekin chciałby szkolić policjantów z regionu Pacyfiku, współdziałać w dziedzinie „tradycyjnego i nietradycyjnego bezpieczeństwa” i rozszerzyć współpracę w obszarze egzekwowania prawa.
Pragnie również wspólnie opracować plan dla rybołówstwa, który obejmowałby lukratywne połowy tuńczyka na Oceanie Spokojnym, zwiększyć współdziałanie w zakresie użytkowania sieci internetowych oraz utworzyć w poszczególnych państwach instytuty Konfucjusza i klasy w szkołach.
W dokumentach wzmiankowano też o możliwości powołania strefy wolnego handlu z krajami Pacyfiku. W propozycji pięcioletniego planu przedstawiono szereg bezpośrednich zachęt dla państw regionu. Chiny proponują m.in., że do 2025 r. przygotują 2,5 tys. stypendiów rządowych dla studentów i program kształcenia młodych dyplomatów. Oferują także wspólną budowę sieci laboratoriów kryminalnych pobierających, analizujących i przechowujących odciski palców czy DNA oraz zajmujących się badaniami z zakresu patologii i kryminalistyką elektroniczną.
Spotkanie na Fidżi było częścią rozpoczętej 26 maja podróży delegacji ChRL z ministrem spraw zagranicznych na czele. W czasie dziesięciu dni dwudziestoosobowa grupa odwiedziła wyspiarskie państwa Pacyfiku: Kiribati, Samoa, Fidżi, Tonga, Vanuatu i Papuę-Nową Gwineę, a objazd zakończyła wizytą w Timorze Wschodnim (którego przedstawiciele nie zostali zaproszeni na szczyt na Fidżi). ChRL nie osiągnęła powodzenia w kwestii wielostronnego porozumienia, lecz zawarła z poszczególnymi państwami szereg umów bilateralnych i protokołów uzgodnień dotyczących szerokiego wachlarza spraw związanych ze współpracą ekonomiczną, kulturową czy zwalczaniem pandemii COVID-19.
Komentarz
- Pekin zaczął przygotowywać się do ofensywy dyplomatycznej w październiku 2021 r., kiedy doszło do pierwszego spotkania Wang Yi z przedstawicielami dziesięciu państw wyspiarskich Pacyfiku. W ten sposób przywódcy ChRL próbowali zapewne naśladować sukces, jaki osiągnęli we współpracy z członkami Unii Afrykańskiej. Chińskie propozycje są jedną z najdalej idących prób zmiany równowagi międzynarodowej od czasu zakończenia zimnej wojny – w przypadku ich realizacji doszłoby wręcz do rewolucji w położeniu międzynarodowym Południowego Pacyfiku. Tamtejsze państwa i terytoria nie mają dużej liczby mieszkańców i zajmują stosunkowo małe tereny, ale pod ich jurysdykcją znajdują się znaczne obszary morskie (zob. Aneks). Zasoby morskie oraz strategiczne położenie na szlakach komunikacyjnych prowadzących z Australii i Azji Południowo-Wschodniej na półkulę zachodnią i na Tajwan powodują, że region staje się areną rosnącej rywalizacji ChRL ze Stanami Zjednoczonymi oraz ich sojusznikami: Australią, Nową Zelandią i Japonią. Aktywną politykę stara się tam prowadzić również Francja, która kontroluje trzy odseparowane od siebie terytoria: Nową Kaledonię, Polinezję Francuską oraz wyspy Wallis i Futuna. Wzmożona aktywność Pekinu na Pacyfiku może być też elementem ofensywy dyplomatycznej zainicjowanej po wspólnej deklaracji ChRL i Federacji Rosyjskiej z 4 lutego. Mimo trudności, jakie przyniosła Chinom późniejsza agresja Rosji na Ukrainę, Pekin doprowadził do zawarcia porozumienia w sferze bezpieczeństwa z Wyspami Salomona i podjął próbę rozszerzenia go na pozostałe państwa wyspiarskie regionu....czytaj więcej
Aneks. Niepodległe państwa Pacyfiku i obszary pod ich jurysdykcją
