Przeprowadzone 2 października przedterminowe wybory do 240-osobowego Zgromadzenia Narodowego Bułgarii wygrał centroprawicowy blok GERB–SDS byłego premiera Bojka Borisowa. Uzyskał on 25% głosów i 67 mandatów. Na drugiej pozycji z poparciem 20% uplasowało się ugrupowanie Kontynuujemy Zmiany (PP) rządzącego do lipca premiera Kiriła Petkowa (54 mandaty). Kolejne miejsca zajęły stronnictwo mniejszości tureckiej Ruch na rzecz Praw i Swobód (DPS – 13% głosów, 36 mandatów), nacjonalistyczne i prorosyjskie Odrodzenie (10%, 27 mandatów), Bułgarska Partia Socjalistyczna (BSP – 9%, 24 mandaty) i centroprawicowa Demokratyczna Bułgaria (DB – 7%, 20 mandatów).
Najmniejszym ugrupowaniem będzie debiutujące w parlamencie Powstań Bułgario (BW) o profilu konserwatywnym i prorosyjskim, kierowane przez byłego premiera i ministra obrony Stefana Janewa (4%, 12 mandatów). Progu nie udało się przekroczyć partii Jest Taki Naród (ITN), której fronda była przyczyną rozpadu koalicji rządzącej. Do urn poszło 37% uprawnionych – to najniższy odsetek w wyborach parlamentarnych w historii demokratycznej Bułgarii.
Komentarz
- Wygrana GERB nie jest zaskoczeniem. Od czasu inwazji Rosji na Ukrainę partia zyskiwała w sondażach ze względu na pogłębiające się animozje wśród sił koalicji rządowej (tworzonej przez PP, BSP, DB i ITN) na tym tle i rosnące problemy gospodarcze. Odcięcie dostaw rosyjskiego gazu w kwietniu wywołało podwyżki cen energii i paliw oraz pogłębiło problemy z inflacją (17,7% w sierpniu). W kraju nasilają się obawy o stabilność dostaw gazu w sezonie grzewczym. GERB punktował rząd Petkowa za nieskuteczne działania dywersyfikacyjne i brak nowych długoterminowych kontraktów gazowych (w tym opóźnienia z oddaniem do użytku grecko-bułgarskiego interkonektora ICGB, gwarantującego dostawy azerskiego surowca; uruchomiono go dopiero 1 października). Problemy gospodarcze sprawiły, że na drugi plan zeszły kwestie afer korupcyjnych byłego premiera Borisowa. Deklaruje on, że nienegocjowalnymi aksjomatami przy tworzeniu nowego gabinetu będą: kontynuowanie dywersyfikacji gazowej i naftowej, rozwój energetyki jądrowej we współpracy z USA (budowa elektrowni w Belene), przyśpieszenie realizacji dostaw amerykańskich samolotów F-16 (kontrakt podpisał poprzedni rząd Borisowa w 2020 r, ale uległ on opóźnieniom wskutek przestojów w produkcji i braku komponentów) oraz wsparcie dla Ukrainy.
- Czwarte w ciągu dwóch lat wybory parlamentarne nie przyniosły jednoznacznych rozstrzygnięć, a ich wyniki nie sprzyjają sformowaniu stabilnej większości. Największe partie nie powiększyły znacząco swojego stanu posiadania. Ze względu na liczne animozje między nimi trudno przewidzieć ostateczny kształt koalicji rządzącej. Najbardziej prawdopodobny scenariusz zakłada powstanie mniejszościowego gabinetu GERB, DPS i ewentualnie DB (w odróżnieniu od pozostałych partii poprzedniej koalicji rządzącej nie wyklucza ona jednoznacznie współpracy z Borisowem) przy nieformalnym poparciu prorosyjskich Odrodzenia lub BW. Sojusz GERB z ugrupowaniami prorosyjskimi w sytuacji wojny na Ukrainie zostałby jednak źle odebrany przez Zachód. Mniej prawdopodobna opcja to mniejszościowa koalicja PP, socjalistów, DB i DPS, nieformalnie wspierana przez GERB....
