RSI to wskaźnik siły względnej (z ang. relative strength index). Zaliczany jest do grupy oscylatorów, których głównym zadaniem jest znalezienie punktów zwrotnych na wykresie cenowym. Twórcą wskaźnika RSI jest Welles Wilder, a jego pierwsza prezentacja przypada na 1978 rok. Wtedy właśnie Wilder opublikował swoją książkę "New Concepts in Technical Trading Systems". Wzmianka o wskaźniku pojawiła się również w czasopiśmie Commodities. Wskaźnik siły względnej w swojej konstrukcji wykorzystuje m.in. mechanizm średniej ruchomej. RSI został również opisany w książce autorstwa Johna Murphiego "Analiza techniczna rynków finansowych", nazywanej przez inwestorów Biblią Analizy Technicznej. Warto przed skorzystaniem z tego wskaźnika zapoznać się z książką Welles'a Wilder'a oraz Johna Murphiego. Wskaźnik siły względnej może stanowić istotne i skuteczne uzupełnienie strategii handlowej działającej na rynku walutowym Forex lub rynku akcyjnym.
Wskaźnik Rsi to najpopularniejszy wskaźnik wśród inwestorów na całym świecie. Daje sygnał zakupu lub sprzedaży Wskaźnik Rsi forex to także miernik wyprzedania, wykupienia rynku.
Lekcja Kursu Analizy Technicznej o wskaźniku siły względnej RSI
Konstrukcja wskaźnika RSI
Żeby obliczyć wartość siły względnej musimy mieć dostęp do poszczególnych cen zamknięcia. Wzór na wskaźnik RSI wygląda następująco:
RSI = 100 - (100/(1+RS))
gdzie
RS= średnia wartość wzrostu cen zamknięcia z n dni/ średnia wartość spadku cen zamknięcia z n dni
Na podstawie formuły matematycznej wskaźnika siły względnej jesteśmy w stanie wyciągnąć kilka istotnych wniosków. Po pierwsze wartość RSI mieścić się będzie w przedziale od 0 do 100. Im krótszy okres wskaźnika przyjmiemy tym będzie on bardziej czuły, a także zakres jego wahań będzie szerszy. Okres wskaźnika oznacza ilość cen zamknięcia, które zostaną uwzględnione w obliczeniu aktualnej wartości RSI.
Jaki okres wskaźnika Relative Strenght Index wybrać?
Welles Wilder w swojej książce zaproponował okres 14 jako optymalne ustawienie tego wskaźnika. Należy jednak dodać, że w latach 80 specyfika rynków finansowych odbiegała od tego co możemy obserwować w XXI wieku. Dalej najpopularniejszym ustawieniem tego wskaźnika jest 14, ale inwestorzy często decydują się na jego optymalizacje. Optymalizacja wskaźnika polega na takim dostosowaniu zmiennych wskaźnika, żeby sygnały z niego płynące były najefektywniejsze. Okres 14 oznacza, że do obliczania wartości wskaźnika bierzemy pod uwagę ceny zamknięcia z 14 ostatnich dni, jeżeli korzystamy z interwału dziennego. Gdy interwał zmienimy na godzinowy i zostawimy parametr na poziomie 14 to oznaczać będzie, że do obliczenia wartości wskaźnika RSI giełda uwzględnione zostaną ceny zamknięcia z 14 ostatnich godzin. Teoretycznie przyjmuje się, że im krótszy okres inwestycyjny danej strategii tym okres wskaźnika powinien być mniejszy. To oznacza, że np. inwestorzy krótkoterminowi mogą preferować ustawienia wskaźnika RSI np. na poziomie 5 lub 7, podczas gdy inwestorzy długoterminowi preferować będą okres 28, a nawet większy.
Dodawanie wskaźnika RSI (wskaźnik siły względnej) na platformie MetaTrader 4.0
Warto zwrócić uwagę, że na niektórych platformach transakcyjnych w trakcie dodawania wskaźnika zamiast ustawiania okresu ustawia się interwał. Nie jest to prawidłowe określenie na okres wskaźnika, ale należy pamiętać, że poprzez zmianę interwału w oknie wskaźnika rozumie się ilość cen zamknięcia branych pod uwagę do obliczeń RSI. Taka sytuacja występuje m.in. na najpopularniejszej platformie Forex - MetaTrader 4.0. Dodatkowo inwestorzy mają możliwość wybory rodzaju cen jakie mają być wykorzystane przy obliczaniu wartości wskaźnika. Zamiast cen zamknięcia możemy wybrać cenę otwarcia, minimalną, maksymalną, a nawet statystyczne wielkości takie jak medianę, wartość typową, a także cenę ważoną (w przypadku tej opcji cena zamknięcia jest 2-krotnie ważniejsza od ceny minimalnej oraz maksymalnej).
Wybór odpowiedniego parametru może istotnie decydować o skuteczności odczytów wskaźnika. Tak jak wspominałem wcześniej, fakt, że wartość wskaźnika oscyluje w granicach od 0 do 100 oznacza, że nie ma potrzeby sztucznie ograniczać zakres jego wahań poprzez skorzystanie z funkcji stałe minimum oraz stałe maksimum.
Problemy, które rozwiązuje wskaźnik RSI według Welles Wilder'a
W swojej książce Wilder podaje dwa istotne problemy, które rozwiązuje wskaźnik siły względnej, a które niestety występują w przypadku innych wskaźników mierzących impet (wskaźniki, które uwzględniają różnice w cenach). Po pierwsze gwałtowny spadek lub wzrost cen sprzed kilku dni może wywołać nagłe przesunięcie linii impetu. Nawet wtedy gdy aktualne ceny nie wykazują większej zmienności. Ten problem rozwiązuje zastosowanie średniej ruchomej przy obliczaniu wartości wskaźnika RSI. Drugi problem dotyczy zakresu wahań. Żeby efektywnie porównywać odczyty danego wskaźnika dobrze jest, żeby formuła matematyczna narzucała stały zakres, w którym poruszać się będą odczyty wskaźnika. W przypadku RSI oscylator ten problem został rozwiązany poprzez różnicę liczby 100 i ułamka, którego wielkość mieści się w przedziale od 0 do 100.
Poszczególne elementy wskaźnika RSI - prezentacja graficzna
Warto odnotować, że sam wskaźnik składa się tylko z jednej linii, której kolor nie jest tak istotny jak w przypadku chociażby oscylatora stochastycznego. Podobnie jak w przypadku innych wskaźników analizy technicznej tak i w RSI występują horyzontalne poziomy sygnalizujące o wykupieniu oraz wyprzedaniu rynku. Przy ustawieniu wskaźnika na poziomie 14 najczęściej stosowanym poziomami są poziomy 70 oraz 30, gdy np. zmniejszymy okres do 7 może się okazać, że lepiej działać będą poziomu 80 oraz 20. Gdy wartość wskaźnika przekroczy poziom górny (70 lub 80) oznacza to, że rynek jest wykupiony i ryzyko wystąpienia wierzchołka jest duże. Gdy wartość wskaźnika spadnie poniżej dolnego poziomu (30 lub 20) oznacza to, że rynek jest wyprzedany, a ryzyko pojawienia się lokalnego dołka jest wysokie.
Prezentacja wskaźnika RSI na wykresie cenowym. Źródło: Metatrader 4.0, instrument: Ropa naftowa
Sygnały płynące ze wskaźnika siły względnej RSI
W przypadku RSI możemy mówić o 3 różnych sygnałach płynących z odczytów RSI. Przecięcia linii z poziomami ekstremalnymi, dywergencje oraz linie trendu to rodzaje sygnałów, które mogą generować skuteczne informacje o tym kiedy zająć pozycje długą lub krótką.
Poziomy wkupienia oraz wyprzedania rynku na podstawie wskaźnika siły względnej
Wejście linii wskaźnika RSI w strefę wykupienia oraz wyprzedania należy traktować jako sygnał do zajęcia pozycji. Jeżeli oscylator RSI przebija poziom wykupienia (np. 70) od dołu otrzymujemy komunikat do zajęcia pozycji. Błędną interpretacją jest traktowanie tego komunikatu jako sygnału do spadków. Bardzo często oscylatory w przypadku silnych tendencji wchodzą w strefy ekstremalne generując przy tym dynamiczną zmienność. To oznacza, że wejście w strefę wykupienia (na wykresie poniżej przykład 2) należy traktować jako krótkoterminowy sygnał do kupna. Analogiczne gdy wskaźnik RSI spada poniżej poziomu 30, tak jak w punkcie 3, należy to traktować jako komunikat do krótkoterminowej krótkiej sprzedaży. Moment gdy wartość wskaźnika wychodzi ze strefy wykupienia, jak w punkcie 1, oznacza, że dostajemy sygnał do zajęcia pozycji krótkiej. Gdy wskaźnik wychodzi ze strefy wyprzedania, tak jak w punkcie 4, otrzymujemy komunikat do zajmowania pozycji długich.
Przykłady przecięć linii wskaźnika siły względnej z poziomami wykupienia oraz wyprzedania
W przypadku wskaźnik RSI mamy możliwość dowolnego konfigurowania poziomów ekstremalnych. Sami decydujemy o tym, czy chcemy mówić o wykupieniu rynku na poziomach 70, 80 czy 90. Dlatego ważne jest odpowiednie dostosowanie wskaźnika do naszej indywidualnej strategii.
Dywergencja na wskaźniku RSI
O tzw. dywergencji możemy mówić wtedy gdy poszczególne odczyty wskaźnika nie zgadzają się z układem na wykresie cenowym. W przypadku tendencji wzrostowej zwracamy uwagę na kształtowanie się kolejnych wierzchołków, natomiast gdy mówimy o tendencji spadkowej mamy na myśli kreowanie się poszczególnych dołków. Na wykresie poniżej zaznaczone zostały dwie sytuacje, gdy pomiędzy wskaźnikiem RSI, a wykresem cenowym pojawiła się dywergencja. Pierwsze z lewej to sygnał do sprzedaży. Poszczególne wierzchołki cenowe znajdują się na coraz to wyższych poziomach podczas gdy na wskaźniku RSI te same punkty są opadające. Druga zaznaczona sytuacja to sygnał do kupna. Dołki cenowe są opadające, a te samy punkty na wskaźniku RSI są rosnące. To sygnał do kupna.
Dywergencje na wykresie ropy naftowej, przy użyciu wskaźnika RSI
Głównym problemem wykorzystywania dywergencji jest niejasny moment do zajęcia pozycji. W tym przypadku należy uzupełnić swoją strategię o inną metodologię.
Linia trendu na wykresie wskaźnika siły względnej
Najmniej popularnym sposobem na wykorzystywanie odczytów wskaźnika RSI giełda jest wykorzystanie linii trendu. Jako analitycy techniczni przywykliśmy do tego, że linię trendu wyznaczamy na wykresie cenowym, ale zgodnie z jej definicją możemy ją wyznaczać również na wykresie wskaźnika. W takim przypadku sygnały przecięcia linii trendu wskaźnika interpretujemy w identyczny sposób jakby przecięcie miało miejsce na wykresie cenowym.
Linia trendu na wykresie wskaźnika siły względnej
W powyższym przykładzie widzimy, że sygnał przecięcia linii trendu na wykresie wskaźnika pojawił się wcześniej niż sygnał płynący z przecięcia linii trendu na wykresie cenowym. Podobnie jak w przypadku normalnej linii trendu w przypadku gdy mamy do czynienia z wzrostami linię wyznaczamy w oparciu o poszczególne dołki cenowe. Gdy na rynku pojawia się tendencja spadkowa to linię trendu wyznaczamy w oparciu o wierzchołki.
Skuteczność i wykorzystanie wskaźnika RSI
Postępująca komputeryzacja pozwala nam na dokładniejszą optymalizację parametrów wskaźnika. Najpopularniejszą metodą wykorzystania wskaźnika RSI giełda jest obserwacja poziomów wykupienia oraz wyprzedzania rynku, a najmniej popularną linia trendu. Oscylator ten może stanowić istotne uzupełnienie strategii handlowej. Niewątpliwymi atutami wskaźnika siły względnej są:
- ograniczony zakres wahań wskaźnika
- zmniejszenie wpływu pojedynczej ceny na zmianę wartości wskaźnika
Przypisy:
Lekcja Kursu Analizy Technicznej o RSI
Książka John Murphy "Analiza Techniczna Rynków Finansowych"
Welles Wilder " New Concepts in Technical Trading Systems"
